นอกจากท้าวจตุโลกบาล หรือท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 ในสวรรค์จาตุมหาราชิกายังมีเทวดาบริวาร วรรณคดีสมัยรัตนโกสินทร์ เรื่อง "ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา" เล่าถึงรูปพรร...

เนื่องจากท้าวจตุโลกบาล เป็นเทวดาผู้ดูแลรักษาโลกทั้ง 4 ทิศ พิธีลุยไฟพิสูจน์ความจริงระหว่างนางศรีมาลาและนางสร้อยฟ้าในเสภาเรื่อง "ขุนช้างขุนแผน" จึงขาดท้...

ตั้งแต่โควิดระบาด ผู้เขียนสวดบท "อาฏานาฏิยปริตร" ทุกคืนก่อนนอน เป็นบทที่ท้าวกุเวรถวายให้พระพุทธองค์ทรงรับไปมอบแก่พุทธบริษัทเพื่อสวดคุ้มครองตนเอง ท่อนห...

คนไทยให้ความสำคัญแก่ส่วนต่างๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะหัวหรือศีรษะถือว่าเป็นของสูง ผู้ที่เราเคารพนับถือ หรือสิ่งที่เป็นมงคลของชีวิต จะมีคำว่า 'หัว' หรือ 'ศ...

ลางร้ายมาเป็นชุดก็มี โดยเฉพาะ 'ลางก่อนยกทัพ' ที่เกิดเหตุผิดปกติกับสัตว์ เสียง และปรากฏการณ์ธรรมชาติ เช่น สายรุ้ง ฟ้าผ่า ลมพายุ ฯลฯ ในวรรณคดีลางร้ายเกิ...

คนไทยเชื่อว่าเสียงสัตว์บางชนิดเป็นลางร้าย ที่ร้ายเพราะเป็นเหตุให้อัปมงคล นอกจากฟังแล้วใจคอไม่ดี ร้อนอกร้อนใจ ยังนำความเดือดร้อนมาให้ "จดหมายเหตุ ลา...

ความเชื่อเป็นธรรมชาติอย่างหนึ่งของมนุษย์ เกิดจากความกลัวและความไม่รู้ อาจารย์สถิตย์ เสมานิล ให้ความเห็นเกี่ยวกับที่มาของความเชื่อทั้งหลายไว้ในหนังสือเ...

มีด - พร้า (3)   วรรณคดีใช่จะกล่าวถึง 'พร้าโต้' เท่านั้น ยังมี 'พร้าเสียม' และ 'พร้าขอ' นิทานคำกลอนเรื่อง "สิงหไตรภพ" ตอนที่ท้าวอินณุมาศและพร...

มีด-พร้า (2)   'พร้า' คือ มีดขนาดใหญ่มีหลายแบบหลายชื่อ ส่วนประกอบของพร้าเป็นดังที่อาจารย์จุลทรรศน์ พยาฆรานนท์ บันทึกไว้ในหนังสือ "วัฒนธรรมพื้นบ้...

มีด - พร้า (1)   'มีด' และ 'พร้า' คือเครื่องมือชนิดมีคม ส่วนมากทำด้วยเหล็กเป็นเครื่องมือเครื่องใช้พื้นบ้านมีมาแต่โบราณ บางทีเรียกรวมกันว่า 'มีดพ...

หล่อแบบไทย   "จดหมายเหตุ ลาลูแบร์ ราชอาณาจักรสยาม" ฉบับ สันต์ ท. โกมลบุตร แปล เล่าถึงทรงผมในอดีตว่า "ผมของชาวสยามนั้นสีดำ เส้นหยาบและเหยียด ท...

สนุกสัมผัส (2)   สัมผัสบังคับที่ใช้สระเสียงสั้นไม่มีตัวสะกด หรือใช้สระและตัวสะกดที่มีคำจำกัด เป็นสิ่งที่ท้าทายฝีมือการประพันธ์ สนุกทั่วถึงทั้งผู...