สุจิตต์ วงษ์เทศ บางปะอิน (อยุธยา) มาจาก 'บางพระอินทร์'   บางปะอินเป็นชื่อสมัยหลัง เรียกแทนชื่อเดิมว่า "บางขดาน" (หรือบางกระดาน) ชื่อบางปะอินน...

วางบิล/เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์ 'ทอดน่องท่องเที่ยว' ด้วยเหตุใดไม่ทราบแน่ แต่ผลย่อมเกิดแต่เหตุหนึ่งจากเหตุสองสามประการ เมื่อครั้งที่เรียนโรงเรียนวัด...

สุจิตต์ วงษ์เทศ ไล่น้ำลดท่วมข้าว ด้วยขบวนเรือ 'รัฐนาฏกรรม' "ไล่เรือ" พบรายการในกฎมณเฑียรบาลสมัยอยุธยาตอนต้น หมายถึงไล่น้ำให้ลดด้วยเรือ (เพื่อชาวน...

สุจิตต์ วงษ์เทศ นาฏกรรมแห่งรัฐ ผดุงอำนาจด้วยพิธีกรรม นาฏกรรมแห่งรัฐ คือพระราชพิธีซึ่งมาจากประเพณีพิธีกรรมในศาสนาผี แล้วห่อหุ้มคลุมด้วยศาสนาพุทธแล...

สุจิตต์ วงษ์เทศ ลอยกระทง 'บายศรี' ศาสนาผี คลุมด้วยพุทธ, พราหมณ์   ลอยกระทงมีรากเหง้าจากพิธีกรรมในศาสนาผี เพื่อขอขมาผีน้ำผีดินประจำปีช่วง "สิ้นฤด...

"จองเปรียง" เป็นพิธีบูชาไฟถวายสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทางพุทธศาสนา เมื่อสมัยอยุธยาทำโดยชักโคมและลดชุด แล้วกำหนดให้มีในเดือน 12 (ราวตุลาคม-พฤศจิกายน) ทั้งนี้ ไ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ ละครชาวบ้าน วิจารณ์ท้าวพระยามหากษัตริย์   ละครนอกสมัยก่อนทำหน้าที่ผ่อนคลายความตึงเครียดทางสังคมและการเมือง ด้วยการวิจารณ์พระเจ้า...

สุจิตต์ วงษ์เทศ คลองแสนแสบ คือ คลองมหานาค กรุงเทพฯ เชื่อมคลองบางขนาก ฉะเชิงเทรา   คลองแสนแสบ คือ คลองมหานาค ขุดสมัย ร.1 ตั้งแต่คลองโอ่งอ่างถึงค...

สุจิตต์ วงษ์เทศ 'ขวัญ-เรียม' ในแผลเก่า ย่านบางกะปิ-แสนแสบ ใกล้อาร์ซีเอ ขวัญ-เรียม ในเรื่องแผลเก่า ของไม้ เมืองเดิม เป็น "นิยายฝากสถานที่" ราว 85 ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ บ้านเชียง ชื่อจากช้าง หรือ พรรณไม้? "บ้านเชียง" เป็นคำใหม่ในชื่อ "วัฒนธรรมบ้านเชียง" อ.หนองหาน จ.อุดรธานี ก่อนชื่อบ้านเชียง บร...

สุจิตต์ วงษ์เทศ สวดพระมาลัยของสงฆ์ ต้นแบบจากขับลำชาวบ้าน   พระสงฆ์สวดพระมาลัยโดยทำนองสวดได้ต้นแบบจากประเพณีชาวบ้านหลายพันปีมาแล้ว มีลำดับดังนี้ ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ ร่มกระดาษ ต้นแบบฉัตร วัฒนธรรมร่วมอุษาคเนย์   ร่มทำจากกระดาษหลายคันเป็นต้นแบบให้มีร่มซ้อนกันทำจากผ้า แล้วเรียกฉัตร เป็นเครื่องสูง...