สูตรสำเร็จในชีวิต (17)

การงานไม่มีโทษ

คราวนี้มาว่าถึงสูตรสำเร็จแห่งชีวิตข้อที่ 18 อนวัชชกรรม = การงานไม่มีโทษ

พูดถึงคำว่า “การงานไม่มีโทษ” ชาวบ้านอาจเข้าใจผิด คือเข้าใจว่า ใครทำอะไรลงไปแล้วถูกลงโทษ เช่น ดื่มเหล้าเถื่อน มีโทษถูกจับ เรียกว่าการงานมีโทษ ส่วนการงานไม่มีโทษ คือทำลงไปแล้วไม่ถูกทำโทษ เช่น ดื่มเหล้ารัฐบาลไม่ถูกจับเพราะไม่ผิดกฎหมาย อย่างนี้เป็นต้น

ถ้าเข้าใจอย่างนี้ ถือว่าเป็นความเข้าใจไม่ถูกต้อง ความจริงคำว่า “ไม่มีโทษ” (ที่แปลมาจากอนวัชช) นั้น เป็นภาษาชาววัดตรงกับคำที่ชาวบ้านใช้ทั่วไปคิด “น่าตำหนิ” การงานไม่มีโทษก็คือการงานที่ไม่น่าตำหนินั้นเอง

เพราะฉะนั้น จะดื่มเหล้าเถื่อน หรือเหล้าโรงก็ “น่าตำหนิ” ด้วยกันทั้งนั้น เป็นการงานที่มีโทษเหมือนกัน

พระอรรถกถาจารย์ (อาจารย์ผู้อธิบายพระไตรปิฎก) ท่านให้ตัวอย่างของการงานที่ไม่มีโทษไว้หลายอย่าง เช่น

อุโปสถกรรม รักษาศีลอุโบสถก็คือศีล 8 ข้อนั่นเอง คือไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่เสพกาม (ข้อนี้ถ้าศีล 5 หมายถึงไม่ผิดลูกเมียคนอื่น) ไม่พูดเท็จ ไม่ดื่มสุราเมรัย ไม่บริโภคอาหารในเวลาวิกาล ไม่ฟ้อนรำ ขับร้อง ประโคมดนตรี ดูการละเล่นต่างๆ ไม่ใช้เครื่องสำอางเครื่องประดับต่างๆ ไม่ใช้ที่นอนสูงใหญ่เกินขนาด

ไวยาวัจกรรม การช่วยเหลือในกิจการงานของผู้อื่น เช่น เพื่อนบ้านจะทำบุญขึ้นบ้านใหม่หรือบวชนาค กุลีกุจอช่วยเหลือทำโน่นทำนี่ตามกำลังความสามารถและตามโอกาส เป็นต้น

สร้างสาธารณสถานต่างๆ เช่น ถนนหนทาง สะพาน ศาลาพักคนเดินทาง โรงพยาบาล สุขศาลา โรงเรียน เป็นต้น

ปลูกต้นไม้ เช่น ปลูกต้นไม้ริมทางให้คนได้พักอาศัยร่มเงา ปลูกสวนพฤกษชาติ ปลูกต้นไม้เป็นวนอุทยาน เป็นต้น

การงานเหล่านี้ และอย่างอื่นที่คล้ายกันถือว่าเป็นอนวัชชกรรม การงานที่ไม่มีโทษการงานที่ไม่มีใครตำหนิติฉิน จะพูดให้ชัดกว่านี้ก็คือ งานที่สุจริตทุกประเภทชื่อว่าการงานไม่มีโทษ

สําหรับชาวบ้านอย่างเราๆ พระพุทธเจ้าท่านว่าจะมีสุขอยู่ 4 ชนิด คือ มีเงินใช้ ใช้จ่ายทรัพย์เป็น ไม่เป็นหนี้ใคร ทำงานไม่มีโทษ มีสี่อย่างนี้ครบถ้วน ก็นับว่ามีความสุขความสำเร็จแบบเบิร์ดๆ แล้วละครับ

ขอให้ตั้งหน้าทำมาหาเลี้ยงชีพมีเงินทองพอจับจ่ายใช้สอยไม่อัตคัด ใช้จ่ายทรัพย์ที่มีให้เกิดประโยชน์แก่ตนและครอบครัว (ไม่ใช่ได้มาแล้วเอาไปซื้อหญ้าให้ม้ากินหมด) ไม่เป็นหนี้เป็นสินใคร (แม่แต่สหการ สหกรณ์) ทำงานที่สุจริตถูกกฎหมายถูกศีลธรรมใครตำหนิไม่ได้ แค่นี้ก็นับว่าเป็นคฤหัสถ์หัวดำที่มีความสุขแล้วไม่ต้องตะกายจะไปนิพพานทั้งๆ ที่ยังไม่พร้อม เถียงกันทำไมนิพพานสำนักฉันถูก ของสำนักคุณผิด บ้าทั้งนั้น!

ค่อยทำค่อยไป ถึงเวลาแล้วนิพพานเอง ยกกาตั้งน้ำแล้วเติมฟืนเติมไฟไปเรื่อยๆ ถึงเวลานั้นน้ำเดือดเอง เชื่อผมเต๊อะ