กุหลาบ

กุหลาบ อ่านเป็นภาษาล้านนาว่า กุหลาบ

หมายถึง ดอกกุหลาบ ที่เป็นดอกไม้แห่งความรักในวันวาเลนไทน์ มีหลากหลายชนิด เป็นสมาชิกในสกุล Rosa spp. แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กุหลาบสมัยเก่า ที่เป็นดอกทรงถ้วย และกุหลาบสมัยใหม่ หรือกุหลาบตัดดอกที่มีแพร่หลายทั่วไปในปัจจุบัน

กุหลาบในล้านนา ที่ขึ้นชื่อ คือ “กุหลาบจุฬาลงกรณ์” เป็นความหมายแห่งความรักและความระลึกถึงระหว่างพระราชชายาเจ้าดารารัศมีกับในหลวงรัชกาลที่ 5 ที่พระราชทานต้นกุหลาบให้พระราชชายาฯ และนำมาปลูกไว้ที่พระตำหนักดาราภิรมย์ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่

เมื่อครั้งพระราชชายาฯ เสด็จนิวัตเชียงใหม่หลังพระราชสวามีเสด็จสวรรคต ได้ทรงตั้งชื่อเพื่อถวายเป็นพระบรมราชานุสรณ์แด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า “กุหลาบจุฬาลงกรณ์” ทั้งยังทรงตัดดอกถวายสักการะพระราชสวามีเป็นประจำอีกด้วย

กุหลาบจุฬาลงกรณ์เป็นสายพันธุ์กุหลาบสมัยเก่า ที่ดอกมีสีชมพูเรื่อ ไร้หนาม กลิ่นหอมมาก มีชื่อพฤกษศาสตร์ Rosa perpetual หรือ Rosa ‘Chulalongkorn’ เป็นสมาชิกในวงศ์กุหลาบ (ROSACEAE)

คำว่า Rosa มาจากชื่อ “กุหลาบ” ในภาษาละติน และคำว่า perpetual แปลว่า ชั่วนิจนิรันดร์ ไม่มีที่สิ้นสุด

 

กุหลาบพันธุ์ดั้งเดิมอีกชนิดหนึ่งที่ยังหลงเหลืออยู่ในบ้านเรา คือ กุหลาบมอญ Rosa damascena คำว่า damascena มาจากชื่อเมืองดามัสกัส ในประเทศซีเรีย ที่เชื่อกันว่าเป็นแหล่งกำเนิดของกุหลาบมอญ มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า ดอกยี่สุ่น

กุหลาบมอญเป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมหวาน มีการใช้ประโยชน์ทั้งดอกแห้งและดอกสด โดยดอกแห้งนิยมนำมาชงชาดื่มช่วยระบายอ่อนๆ แก้เจ็บคอ หรือใช้เข้ายาหอมบำรุงหัวใจ แก้อาการอ่อนเพลีย บำรุงหัวใจ ดอกสดนำไปกลั่นน้ำมันกุหลาบ ใช้แต่งกลิ่นยาและเครื่องสำอาง

ในการกลั่นน้ำมันกุหลาบจะได้ผลพลอยได้จากการกลั่นที่เรียกว่า “น้ำกุหลาบ” หรือ rose water หรือในทางยาสมัยก่อนเรียกว่า “น้ำดอกไม้เทศ” ใช้เป็นน้ำกระสายยาอย่างหนึ่ง

ดังนั้น หากต้องการทำน้ำดอกไม้เทศเอง ก็สามารถนำกลีบกุหลาบมอญมาลอยน้ำ เป็นน้ำดอกไม้เทศแบบทำเองง่ายๆ

สรรพคุณของน้ำกุหลาบ มีกลิ่นหอม ช่วยกระตุ้นประสาทจากกลิ่นหอมสดชื่น

มีฤทธิ์ฆ่าเชื้ออ่อนๆ ช่วยย่อย ลดอาการท้องอืด บรรเทาอาการไอ เจ็บคอ ลดการอักเสบบวมแดง ลดรอยแดงของผิว ระคายเคืองผิว สมานแผล

ในทางเครื่องสำอางนิยมนำไปใช้ในผลิตภัณฑ์กลุ่มโทนเนอร์ และมอยส์เจอไรเซอร์บำรุงผิว

การใช้ประโยชน์ทางอาหารมีการใช้ดอกกุหลาบมอญทำขนม แต่งหน้าขนม แต่งกลิ่นไวน์ หรือแต่งกลิ่นเครื่องดื่ม อย่างเช่น ไซรัปกลิ่นกุหลาบ

หรืออาจนำไปประกอบอาหารหรือปรุงโดยตรง เช่น นำไปยำ ทำสลัด แยมกุหลาบ คุกกี้กุหลาบ ไอศกรีม เค้ก

หรือแม้แต่ผสมกับเนยใช้ทาขนมปังก็มี •

 

ล้านนาคำเมือง | ชมรมฮักตั๋วเมือง

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022