กุหลาบ

กุหลาบ

กุหลฯาบฯฯ

กุหลาบ อ่านเป็นภาษาล้านนาว่า กุหลาบ

หมายถึง ดอกกุหลาบ ที่เป็นดอกไม้แห่งความรักในวันวาเลนไทน์ มีหลากหลายชนิด เป็นสมาชิกในสกุล Rosa spp. แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กุหลาบสมัยเก่า ที่เป็นดอกทรงถ้วย และกุหลาบสมัยใหม่ หรือกุหลาบตัดดอกที่มีแพร่หลายทั่วไปในปัจจุบัน

กุหลาบในล้านนา ที่ขึ้นชื่อ คือ “กุหลาบจุฬาลงกรณ์” เป็นความหมายแห่งความรักและความระลึกถึงระหว่างพระราชชายาเจ้าดารารัศมีกับในหลวงรัชกาลที่ 5 ที่พระราชทานต้นกุหลาบให้พระราชชายาฯ และนำมาปลูกไว้ที่พระตำหนักดาราภิรมย์ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่

เมื่อครั้งพระราชชายาฯ เสด็จนิวัตเชียงใหม่หลังพระราชสวามีเสด็จสวรรคต ได้ทรงตั้งชื่อเพื่อถวายเป็นพระบรมราชานุสรณ์แด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า “กุหลาบจุฬาลงกรณ์” ทั้งยังทรงตัดดอกถวายสักการะพระราชสวามีเป็นประจำอีกด้วย

กุหลาบจุฬาลงกรณ์เป็นสายพันธุ์กุหลาบสมัยเก่า ที่ดอกมีสีชมพูเรื่อ ไร้หนาม กลิ่นหอมมาก มีชื่อพฤกษศาสตร์ Rosa perpetual หรือ Rosa ‘Chulalongkorn’ เป็นสมาชิกในวงศ์กุหลาบ (ROSACEAE)

คำว่า Rosa มาจากชื่อ “กุหลาบ” ในภาษาละติน และคำว่า perpetual แปลว่า ชั่วนิจนิรันดร์ ไม่มีที่สิ้นสุด

 

กุหลาบพันธุ์ดั้งเดิมอีกชนิดหนึ่งที่ยังหลงเหลืออยู่ในบ้านเรา คือ กุหลาบมอญ Rosa damascena คำว่า damascena มาจากชื่อเมืองดามัสกัส ในประเทศซีเรีย ที่เชื่อกันว่าเป็นแหล่งกำเนิดของกุหลาบมอญ มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า ดอกยี่สุ่น

กุหลาบมอญเป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมหวาน มีการใช้ประโยชน์ทั้งดอกแห้งและดอกสด โดยดอกแห้งนิยมนำมาชงชาดื่มช่วยระบายอ่อนๆ แก้เจ็บคอ หรือใช้เข้ายาหอมบำรุงหัวใจ แก้อาการอ่อนเพลีย บำรุงหัวใจ ดอกสดนำไปกลั่นน้ำมันกุหลาบ ใช้แต่งกลิ่นยาและเครื่องสำอาง

ในการกลั่นน้ำมันกุหลาบจะได้ผลพลอยได้จากการกลั่นที่เรียกว่า “น้ำกุหลาบ” หรือ rose water หรือในทางยาสมัยก่อนเรียกว่า “น้ำดอกไม้เทศ” ใช้เป็นน้ำกระสายยาอย่างหนึ่ง

ดังนั้น หากต้องการทำน้ำดอกไม้เทศเอง ก็สามารถนำกลีบกุหลาบมอญมาลอยน้ำ เป็นน้ำดอกไม้เทศแบบทำเองง่ายๆ

ดอฯกกุหลฯาบฯฯมอฯร งามฯ หอฯมชื่นฯใจแท้ๆฯ อ่านว่า หลาบมอน งาม หอมจื๊นใจ๋แต๊ๆ แปลว่า กุหลาบมอญ สวย กลิ่นหอม ชื่นใจจริงๆ

สรรพคุณของน้ำกุหลาบ มีกลิ่นหอม ช่วยกระตุ้นประสาทจากกลิ่นหอมสดชื่น

มีฤทธิ์ฆ่าเชื้ออ่อนๆ ช่วยย่อย ลดอาการท้องอืด บรรเทาอาการไอ เจ็บคอ ลดการอักเสบบวมแดง ลดรอยแดงของผิว ระคายเคืองผิว สมานแผล

ในทางเครื่องสำอางนิยมนำไปใช้ในผลิตภัณฑ์กลุ่มโทนเนอร์ และมอยส์เจอไรเซอร์บำรุงผิว

การใช้ประโยชน์ทางอาหารมีการใช้ดอกกุหลาบมอญทำขนม แต่งหน้าขนม แต่งกลิ่นไวน์ หรือแต่งกลิ่นเครื่องดื่ม อย่างเช่น ไซรัปกลิ่นกุหลาบ

หรืออาจนำไปประกอบอาหารหรือปรุงโดยตรง เช่น นำไปยำ ทำสลัด แยมกุหลาบ คุกกี้กุหลาบ ไอศกรีม เค้ก

หรือแม้แต่ผสมกับเนยใช้ทาขนมปังก็มี •

 

ล้านนาคำเมือง | ชมรมฮักตั๋วเมือง