หมายเหตุ มติชนทีวีขอร่วมไว้อาลัยต่อการจากไปของ “ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์” ปัญญาชนสาธารณะคนสำคัญของไทย และอดีตคอลัมนิสต์ของนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ ด้วย “วรรคทอง” ที่อาจารย์นิธิเคยกล่าวเอาไว้ในงานเสวนาของเครือมติชน ตลอดจนบทสัมภาษณ์พิเศษกับทีมข่าวการเมืองของเรา

 

“เพราะฉะนั้น ในฐานะคนเล่นนาฬิกา ผมรู้สึกนาฬิกานี่มันน่ารักมาก คือมันบอกความจริงอะไรบางอย่างที่หลายคนในประเทศไทยที่ยังท่องตำราหลวงวิจิตรฯ อยู่ไม่เข้าใจว่า คุณถอยมันกลับไปได้นะครับไอ้วัฒนธรรมนี่ คุณจะถอยกลับไปไหนก็ได้ทั้งนั้นแหละ แต่ที่ร้ายกาจคือพอคุณถอยกลับไปแล้ว แม่งเดินต่ออีก จนมาถึงจุดที่คุณไม่อยากให้มันมาถึงจนได้เสมอไป”

ปาฐกถาพิเศษในงานเสวนา “นิธิ 20 ปีให้หลัง”
18 ธันวาคม 2557

“พูดกันตรงๆ จากประสบการณ์ผม ผมคิดว่าทหารไทยคุณภาพต่ำลงๆ ไปเรื่อยๆ ไม่ใช่แค่ทหาร ตำรวจด้วย

“เมื่อตอนที่ผมเป็นหนุ่มๆ เริ่มทำงานราชการสักปีสองปี ผมโดนสันติบาลตามก่อน 14 ตุลาฯ แล้วในที่สุด สันติบาลคนนั้นเข้ามาขอให้เพื่อนผมจัดงานกินข้าว ชวนผมไปกินข้าว แล้วตัวเขามาด้วย ตัวเขาแนะนำตัวเขาเองเลยว่า เขาคือสันติบาล

“เขาคิดว่าเพราะเหตุที่ผมมีความรู้หรือความเข้าใจพุทธศาสนาไม่พอ เขาเอาหนังสือท่านพุทธทาสมาให้ เพื่อให้ผมอ่าน แล้ว (พอ) ผมเป็นพุทธ ผมจะได้ไม่เป็นคอมมิวนิสต์ เพราะเขาคิดว่าผมเป็นคอมมิวนิสต์

“โอเค อย่างน้อยที่สุด มันฉลาดกว่า สำเร็จหรือไม่สำเร็จไม่สำคัญ มันฉลาดกว่าไอ้วิธีการใช้ไอโอ เอาตำรวจไปยืนหน้าบ้านคุณ ห่าเหวอะไรทั้งหมด คุณยิ่งผลักให้เขาเป็นศัตรูกับคุณมากขึ้น

“เพราะฉะนั้น ผมถึงว่าคุณภาพของฝ่ายบ้านเมืองเราเองมันต่ำลง ต่ำลง ต่ำลง ต่ำลง ไปเรื่อยๆ ผบ.ทบ.ที่เก่งเท่าคุณสฤษดิ์ (ธนะรัชต์) เนี่ย หลังจากคุณสฤษดิ์มาก็มีคุณถนอม (กิตติขจร) แล้วก็ไม่มีอีกนะคุณ

“ถามว่าเป็นเพราะอะไร? เป็นเพราะว่าคุณไปรับความช่วยเหลืออเมริกันไง เมื่ออเมริกันเข้ามาช่วยกองทัพไทย อเมริกันคิดก่อนว่ากองทัพไทยมีบทบาทอะไรในสงครามระหว่างประเทศ ถูกไหม ก็เป็นบทบาทเล็กนิดเดียวเอง ไม่มีความสำคัญอะไรเท่าไหร่นัก

“เช่น เป็นต้นว่า มีกองเรือสำหรับคอยรังควานไม่ให้เรือดำน้ำรัสเซียทำงานได้ดีนัก เพราะฉะนั้น เวลาที่คุณฝึกกองทัพเรือ คุณก็ฝึกเพื่อจะเป็นส่วนประกอบเล็กๆ ของสงครามขนาดใหญ่ กองทัพบกก็เหมือนกัน อะไรก็เหมือนกันหมด เข้าใจไหม คุณไม่ต้องคิดอะไรมาก

“แต่กองทัพไทยก่อนหน้านั้นไม่ใช่นะ คุณต้องคิดเองว่าคุณจะรักษาประเทศให้รอดปลอดภัยยังไง คนอย่างจอมพล ป. (พิบูลสงคราม) แกจะดีจะเลว แกฉลาดนะเว้ย ถ้าโง่ขนาด ผบ.ทบ.รุ่นหลังๆ แบบนี้ แกไม่ได้เป็นหรอก ผบ.ทบ. แกเก่งมากๆ นะ คนอย่างจอมพล ป. ทหารรุ่นหลังๆ ไม่มีทางจะเทียบแกได้”

สัมภาษณ์พิเศษ : “นิธิ” จวกทหาร-ตำรวจไทยคุณภาพต่ำลงเรื่อยๆ แถม IO ยิ่งผลักคนเห็นต่างเป็นศัตรูเผยแพร่ครั้งแรกทางยูทูบ “มติชนทีวี” 11 ตุลาคม 2563

“คุณเห็นด้วยไหมว่า ประเทศไทยจะอยู่อย่างนี้ต่อไปเกิน 2 ปีไม่ได้ ปัญหาจะอยู่ (ที่) ตอนที่มันจะเปลี่ยน มันจะเปลี่ยน ‘แรงและเร็ว’ แค่ไหน?

“ในทรรศนะผม ‘แรงและเร็ว’ อย่างที่เราไม่เคยเจอมาก่อน ยิ่งกว่า 14 ตุลาฯ ยิ่งกว่าพฤษภาฯ ปี 35 และด้วยเหตุดังนั้น ผมคิดว่าถึงตรงนั้น คุณต้องนับ 1 ใหม่ในหลายเรื่อง ไม่ใช่เฉพาะเพียงเรื่องนิรโทษกรรมทางการเมืองอย่างเดียว

“ที่ผ่านมา คุณจะอยู่ในประเทศที่คนจำนวนมากเลย ผมไม่รู้ว่าเกิน 50 เปอร์เซ็นต์รึเปล่า ไม่เชื่อในกระบวนการยุติธรรมของประเทศ อยู่ได้เหรอ? เพราะฉะนั้น คุณต้องมีการรื้อใหญ่กระบวนการยุติธรรม แน่นอนที่สุด…

“ประชาธิปไตยกับชาติ ขอให้สังเกต ถ้าในยุโรปตะวันตกมันมาด้วยกัน หรือมันมาพร้อมกัน

“หลังจากปฏิวัติฝรั่งเศสแล้ว คนที่เผยแพร่ความเป็นชาติหรือสำนึกในเรื่องชาติออกไปอย่างกว้างขวางที่สุด คือ ‘นโปเลียน’ คือไปเที่ยวรบกับเขา เป็นศัตรูกับตัวก็จริง แต่ตัวไปปลุกให้เขาเกิดสำนึกเรื่องชาติขึ้นมา ปลุกให้คนเยอรมันรู้สึก คนอิตาเลียน คน 108 รู้สึกว่าตัวเป็นชาติ แล้วต้องสู้กับไอ้นโปเลียนด้วยซ้ำไป

“แต่ในช่วงของการที่จะเกิดชาติ ชาติมันบังคับอย่างหนึ่ง เมื่อไหร่ที่เราพูดถึงชาติ เมื่อนั้นเรากำลังพูดถึงประชาชนที่เท่าเทียมกัน ความคิดประชาธิปไตยมันมากับชาติด้วยอย่างหลีกเลี่ยงได้ยาก

“คุณมีแต่ชาติโดยไม่มีความเสมอภาค มันไม่ใช่ชาตินี่หว่า มันเป็น ‘ของมึง’ ไม่ใช่ ‘ของเรา’ เมื่อไหร่ที่เราพูดถึงชาติ เรากำลังเน้นเรื่องความเท่าเทียมกันของทุกคน ไม่งั้น เราทุกคนจะเป็นเจ้าของประเทศเจ้าของชาติได้ยังไง”

สัมภาษณ์พิเศษ : คุยกับ “นิธิ” จุดเปลี่ยนประเทศไทยจะ “แรงและเร็ว” อย่างไม่เคยเป็นมาก่อน (ฉบับเต็ม)เผยแพร่ครั้งแรกทางยูทูบ “มติชนทีวี” 20 กรกฎาคม 2563

“คือคุณเรียนประวัติศาสตร์แบบสำนักกรมพระยาดำรงฯ กรุงแตก มีพระเจ้ากรุงธนฯ มาสร้างกรุงใหม่ แล้วทุกอย่างก็ดีเอง จบ

“บัดนี้ มันไม่ใช่กรุงแตกแบบนั้นแล้ว คุณเข้าใจไหม กรุงแตกอย่างชนิดคุณสร้างกรุงใหม่ไม่ได้ มันกลายเป็นเรื่องความเปลี่ยนแปลงที่มันลึกกว่า ใหญ่กว่าที่ประเทศไทยเคยประสบมาก่อน อย่างน้อยที่สุดในระยะ 100 ปีที่ผ่านมา

“ด้วยเหตุดังนั้น เวลาที่พรรคก้าวไกลพูดว่า เลือกก้าวไกลแล้วมาเปลี่ยนประเทศร่วมกันกับประชาชน กับพรรคเพื่อไทยพูดว่า เลือกเพื่อไทยแลนด์สไลด์ เปลี่ยนทันที คุณรู้สึกไหมว่าไอ้คำว่า ‘เปลี่ยน’ ของสองพรรคนี้ไม่เหมือนกันว่ะ

“อันหนึ่ง คือ เปลี่ยนร่วมกัน รู้สึก เฮ้ย มันต้องเปลี่ยนอะไรบางอย่างที่ใหญ่มากๆ เปลี่ยนทันทีนี่มันคล้ายๆ ว่า เฮ้ยๆ คุณเปิดให้มันมีการแข่งขัน คุณไปติดต่อต่างประเทศ สามารถส่งสินค้าออกได้มาก อะไรต่างๆ นานา อย่างที่พูดกันมาตลอด

“พูดง่ายๆ ตัวนโยบายพัฒนาที่เราทำมาตั้งแต่สมัยสฤษดิ์ถึงปัจจุบันนี้ มันหมดเสน่ห์ไปแล้ว มันหมดความหมายแล้ว คนไม่ต้องการการพัฒนาในความหมายแบบเก่า ที่ปล่อยให้คนรวยไม่กี่คนรวย แล้วคุณไม่แก้ไขอะไร นอกจากว่าขอให้จีดีพีมันขึ้นสูงๆ ก็พอแล้ว

“เข้าใจไหม ระดับความเปลี่ยนแปลงที่พรรคก้าวไกลเสนอ ระดับความเปลี่ยนแปลงที่พรรคเพื่อไทยเสนอ มันคนละเรื่องกัน ในทรรศนะผม

“และการที่พรรคก้าวไกลชนะพรรคเพื่อไทย แสดงว่าคนไทยจำนวนมากทีเดียว มากกว่าที่เลือกพรรคเพื่อไทยก็แล้วกัน เชื่อว่าประเทศไทยมันต้องเปลี่ยนระดับโครงสร้าง ไม่ใช่เปลี่ยนเพียงแค่ปฏิรูป เปลี่ยนเพียงแค่ว่าเราเลิกโกง เอาคนที่มีฝีมือมาทำนู่นทำนี่ เทคโนแครตขายไม่ออก”

รายการ “เอ็กซ์-อ๊อก talk ทุกเรื่อง” : “อ.นิธิ” ชัยชนะก้าวไกล สะท้อนสำนึกใหม่ต้องเดินไปพร้อม ปชช. เผยแพร่ครั้งแรกทางยูทูบ “มติชนทีวี” 20 พฤษภาคม 2566

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022