ยุทธบทความ

สุรชาติ บำรุงสุข

 

20 คำถามในปีใหม่

: ข้อสอบของ พล.อ.ประยุทธ์!

 

“ความลับของการบริหารวิกฤตคือ การป้องกันไม่ให้สถานการณ์ที่เลวร้ายอยู่นั้น เลวลงไปอีก”

Andy Gilman

 

หากพิจารณาถึงสถานการณ์ในปี 2565 จากปัญหาต่างๆ ที่รออยู่ข้างหน้าแล้ว อาจจะเปรียบเทียบได้เสมือนกับการจับเอา พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา และรัฐบาลของเขากลับเข้าห้องสอบอีกครั้ง

เพราะคำถามสำคัญในปีใหม่เป็นดัง “ข้อสอบชุดใหญ่” ที่รัฐบาลจะต้องสอบให้ผ่าน

โจทย์ปีใหม่เป็น “ข้อสอบแบบสหสาขาวิชา” เพราะมีคำถามหลากหลายจากสาขาต่างๆ

ดังนี้

จงตอบคำถามต่อไปนี้

 

1) ข้อสอบ “วิชาระบาดวิทยา”

คำถาม : รัฐบาลจะพัฒนาขีดความสามารถในการควบคุมโรคระบาดของโควิด-19 และการกลายพันธุ์อย่างไร โดยเฉพาะไทยในปี 2565 จะต้องเผชิญกับทั้งเชื้อเดลต้า และการมาของโอไมครอน อันอาจนำไปสู่การกลายพันธุ์และการระบาดอย่างต่อเนื่อง แม้จะมีความหวังว่าการระบาดของโอไมครอนจะไม่มีความรุนแรงเช่นที่เราเผชิญกับเดลต้ามาแล้ว แต่อย่างน้อยสิ่งที่ต้องตระหนักคือ หากการระบาดมีอัตราการขยายการติดเชื้ออย่างรวดเร็วแล้ว จะส่งผลอย่างมากต่อระบบสาธารณสุขในปีใหม่

2) ข้อสอบ “วิชาสาธารณสุขศาสตร์”

คำถาม : รัฐบาลยังต้องเผชิญกับการระบาดใหญ่ในปี 2565 ปัญหาสำคัญจึงได้แก่ รัฐบาลจะบริหารจัดการระบบสาธารณสุขของประเทศในยามวิกฤตอย่างไร โดยเฉพาะในปีที่ 3 ของการระบาดนั้น ตัวของระบบสาธารณสุขจะมีข้อจำกัดมากขึ้น อีกทั้งบุคลากรทางการแพทย์จะยิ่งเหนื่อยล้ามากขึ้น โดยเฉพาะหากการติดเชื้อเป็นไปอย่างรวดเร็ว ซึ่งจะทำให้เกิดจำนวนผู้ป่วยเป็นจำนวนมากในระยะเวลาอันสั้น จนทำให้ระบบไม่สามารถแบกรับได้

3) ข้อสอบ “วิชาเศรษฐศาสตร์”

คำถาม : รัฐบาลจะบริหารเศรษฐกิจในท่ามกลางโรคระบาดใหญ่อย่างไร การถดถอยของเศรษฐกิจไทยเป็นโจทย์สำคัญที่รัฐบาลจะต้องฟื้นฟูให้ได้ในปีใหม่ ซึ่งการถดถอยของเศรษฐกิจเป็นประเด็นสำคัญของทุกรัฐบาลเสมอ แต่การถดถอยครั้งนี้มีความรุนแรงกว่าวิกฤตเศรษฐกิจครั้งก่อนในปี 2540 มาก และเป็นวิกฤตเศรษฐกิจที่เกิดในวงกว้างของสังคมไทย

4) ข้อสอบ “วิชาสังคมศาสตร์”

คำถาม : รัฐบาลจะแก้ปัญหาการตกงานและความยากจนที่กำลังเกิดและขยายตัวเป็นวงกว้างในสังคมไทยอย่างไร หรือในอีกมุมหนึ่งอาจเรียกว่าเป็นข้อสอบ “วิชาความมั่นคงของมนุษย์” สำหรับปี 2565 ที่มีชีวิตของคนจำนวนมากในสังคมเป็นเดิมพัน

5) ข้อสอบ “วิชาการบริหารความขัดแย้ง”

คำถาม : รัฐบาลจะบริหารจัดการความขัดแย้งทางการเมืองภายในของไทยอย่างไร เพื่อไม่ให้ประเทศจมอยู่กับ “กับดักความขัดแย้ง” จนไม่อาจฟื้นตัวได้ และส่งผลให้ประเทศตกอยู่ในวังวนความขัดแย้งภายในไม่สิ้นสุด อันจะส่งผลต่อเสถียรภาพทางการเมือง

 

6) ข้อสอบ “วิชาจิตวิทยาการเมือง”

คำถาม : รัฐบาลจะแก้ปัญหา “สงครามระหว่างเจน” ที่เกิดจากการขับเคลื่อนของคนรุ่นใหม่ในสังคมอย่างไร ทั้งจะทำความเข้าใจกับทัศนะและมุมมองของคนหนุ่มสาวในสังคมอย่างไร เพื่อที่รัฐบาลจะไม่เป็นเป้าหมายของความไม่พอใจทางการเมืองในหมู่คนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะทำอย่างไรที่ฝ่ายรัฐจะต้องไม่คิดด้วย “มุมมองสายเหยี่ยว” ที่เชื่อว่า “กำลังและกฎหมาย” คือ เครื่องมือของชัยชนะ และสามารถจัดการคนรุ่นใหม่ได้

7) ข้อสอบ “วิชารัฐศาสตร์”

คำถาม : รัฐบาลจะทำอย่างไรกับ “ดัชนีประชาธิปไตย” ของไทยที่ตกต่ำลงในแต่ละปี ดัชนีประชาธิปไตยที่ตกลงเช่นนี้ทำให้ภาพของประเทศไทยในเวทีโลกกลายเป็นประเทศ “ไม่เสรี” ในทางการเมือง และกระทบกับสถานะของประเทศในเวทีสากลด้วย เว้นแต่ผู้นำรัฐบาลจะยืนยันว่า ไทยไม่ต้องการเป็นประชาธิปไตย

8) ข้อสอบ “วิชานิติศาสตร์”

คำถาม : รัฐบาลจะแก้ปัญหาความเป็น “นิติรัฐ” ที่ลดระดับลงอย่างไร ดัชนีนิติรัฐที่ลดลงเช่นนี้มีส่วนอย่างสำคัญอีกประเด็นที่ทำให้ไทยเป็นประเทศ “ไม่เสรี” ซึ่งสถานะที่ไม่เสรี และการไม่เป็นนิติรัฐ ส่งผลโดยตรงต่อภาพลักษณ์ทางการเมืองของไทย (ดังเช่นที่กล่าวแล้วในข้างต้น) อีกทั้งโจทย์นี้ยังทำให้เกิดคำถามโดยตรงถึง “การอำนวยความยุติธรรม” ของสถาบันตุลาการไทยอีกด้วย

9) ข้อสอบ “วิชาครุศาสตร์”

คำถาม : รัฐบาลจะบริหารระบบการศึกษาในภาวะวิกฤตจากโรคระบาดอย่างไร โดยเฉพาะการจัดการศึกษาตั้งแต่ระดับอนุบาลจนถึงมหาวิทยาลัย ที่ต้องพึ่งพาระบบออนไลน์ และห้องเรียนอยู่จัดไว้ในหน้าจอคอมพิวเตอร์ ปัญหานี้เป็นประเด็นสำคัญและมีผลต่อการศึกษาของประเทศอย่างมาก

10) ข้อสอบ “วิชาสิ่งแวดล้อมศึกษา”

คำถาม : รัฐบาลจะให้ความสำคัญในการแก้ปัญหาความเปลี่ยนแปลงของสภาวะอากาศที่สังคมกำลังเผชิญอย่างไร ไม่ว่าจะเป็นปัญหาไฟป่า ฝุ่นพิษ และอากาศแปรปรวน เช่น ปัญหาฝนแล้ง และน้ำท่วม เป็นต้น และปัญหานี้จะยังคงเกิดต่อเนื่องในปี 2565

 

11) ข้อสอบ “วิชาการตลาด”

คำถาม : รัฐบาลจะสร้างจุดขายทางการเมืองอย่างไรในปี 2565 หรือจะยังยึดอยู่กับนโยบายแบบประชานิยมสุดขั้วเช่นที่เป็นมาหรือไม่ และจุดขายนี้จะเป็นประเด็นสำคัญอย่างมากกับอนาคตของตัวผู้นำและของรัฐบาลเอง ซึ่งอาจเกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง จนต้องพาตัวเองเข้าสู่การแข่งขันทางการเมืองอีกครั้งในวันข้างหน้า

12) ข้อสอบ “วิชาการบริหารรัฐกิจ”

คำถาม : รัฐบาลจะบริหารวิกฤตซึ่งปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากปัญหาการระบาดของโควิด-19 จะยังคงเป็นประเด็นสำคัญในปี 2565 อย่างไร เพราะขีดความสามารถของรัฐบาลในการบริหารจัดการมีความสำคัญต่ออนาคตของประเทศในยามวิกฤตเสมอ วิกฤตโรคระบาดในปี 2565 จะเป็นปีที่ 3 ซึ่งจะมีผลอย่างมากต่อสังคมไทย ขีดความสามารถในการจัดการวิกฤตของรัฐบาลจึงเป็นประเด็นสำคัญอย่างมากในปีใหม่

13) ข้อสอบ “วิชาการบริหารการท่องเที่ยว”

คำถาม : รัฐบาลจะบริหารจัดการการท่องเที่ยวในภาวะโรคระบาด ที่มีทั้งนักท่องเที่ยวภายในและนักท่องเที่ยวภายนอกอย่างไร ปัญหานี้ไม่ใช่เกิดกับไทยเท่านั้น หากเป็นประเด็นที่เกิดกับหลายประเทศ ซึ่งต้องพึ่งพารายได้จากธุรกิจการท่องเที่ยว รวมทั้งกรณีของไทย การบริหารการท่องเที่ยวจะเป็นประเด็นในปี 2565 เพราะภาคธุรกิจอาจมีความคาดหวังถึงการเปิดเมือง และเปิดการท่องเที่ยว แต่ปัญหาการระบาดโดยเฉพาะในกรณีของการแพร่ระบาดอย่างรวดเร็วของเชื้อกลายพันธุ์อย่างโอไมครอน ที่มีอัตราการระบาดอย่าวรวดเร็ว อาจเป็นอุปสรรคสำคัญต่อความคลาดหวังในเรื่องนี้

14) ข้อสอบ “วิชาการบริหารระบบขนส่ง”

คำถาม : รัฐบาลจะบริหารจัดการระบบขนส่งในภาวะโรคระบาดอย่างไร โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเดินทางของผู้คนในระบบขนส่งสาธารณะ ซึ่งหากการติดเชื้อเกิดได้ง่ายในปีใหม่แล้ว ระบบขนส่งสาธารณะจะต้องมีความรัดกุมมากขึ้น

15) ข้อสอบ “วิชาพรมแดนศึกษา”

คำถาม : รัฐบาลจะควบคุมการผ่านแดนทั้งทางบก ทางเรือ และทางอากาศอย่างไร ตลอดรวมถึงคำถามอีกส่วนว่า อะไรคือมาตรการที่เหมาะสมในการควบคุมชายแดนในภาวะวิกฤต ซึ่งในกรณีของไทยยังรวมถึงปัญหาการเข้าเมืองผิดกฎหมาย ทั้งในบริบทของแรงงานต่างชาติและผู้อพยพจากสงคราม ปัญหาการควบคุมชายแดนเช่นนี้จะเป็นประเด็นสำคัญในปีใหม่ โดยเฉพาะหากการระบาดขยายตัวมากขึ้นแล้ว มาตรการต่อแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านและต่อผู้อพยพเป็นสิ่งที่ต้องตระเตรียมมากขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

 

16) ข้อสอบ “วิชาความมั่นคงด้านพลังงาน”

คำถาม : สถานการณ์ด้านพลังงานของโลกในช่วงปลายปี 2564 บ่งชี้ให้เห็นถึงราคาพลังงานที่ขยับตัวสูงขึ้น และมีผลกระทบโดยตรงต่อราคาพลังงานในไทย ประเด็นความมั่นคงด้านพลังงานเช่นนี้ ทำให้เกิดคำถามถึงปัญหาในปี 2565 ถ้าราคาพลังงานขยับตัวมากขึ้นในปีใหม่ จะยิ่งมีผลต่อการฟื้นตัวในทางเศรษฐกิจ และที่สำคัญจะผลต่อชีวิตโดยทั่วไปในสังคม โดยเฉพาะในเรื่องของการขนส่งภายในประเทศ

17) ข้อสอบ “วิชาความมั่นคงศึกษา”

คำถาม : รัฐบาลจะผลักดันการแก้ไขปัญหาสามจังหวัดชายแดนภาคใต้อย่างไร เพราะสถานการณ์ในพื้นที่มีความเปลี่ยนแปลงในหลายส่วน และจะต้องไม่คิดว่า การระบาดของโควิด-19 จะเป็นปัจจัยลดทอนการก่อเหตุร้าย แต่ยังต้องคิดถึงการแก้ปัญหาทางยุทธศาสตร์ในปีใหม่

18) ข้อสอบ “วิชาการเมืองภูมิภาค”

คำถาม : รัฐบาลจะสร้างบทบาทของไทยในเวทีภูมิภาคอย่างไร หรือจะรอด้วยความเชื่อว่า การจัดประชุมเอเปคซึ่งไทยจะเป็นเจ้าภาพในปลายปี 2565 จะแก้ปัญหานี้ได้เอง ซึ่งที่ผ่านมาบทบาทและความริเริ่มของไทยต่อการแก้ไขปัญหาในภูมิภาคดูจะอ่อนแอลงอย่างมาก นอกจากนี้ ความท้าทายจากปัญหาในภูมิภาคยังมาจากสถานการณ์การต่อสู้ทางการเมืองในเมียนมา ที่ยังมีความรุนแรงและขยายตัวอย่างต่อเนื่อง ซึ่งจะมีผลกระทบต่อไทยในปีใหม่ ซึ่งไม่เพียงแค่ผลกระทบเรื่องผู้อพยพลี้ภัยสงครามเท่านั้น หากแต่ยังรวมถึงปัญหาของผลกระทบทางทหาร เช่น การโจมตีทั้งทางบกและทางอากาศที่ใกล้แนวชายแดนไทย การกำหนดบทบาทและท่าทีของไทยในเวทีภูมิภาคเป็นประเด็นสำคัญที่ต้องการการคิดในปี 2565

19) ข้อสอบ “วิชาการเมืองระหว่างประเทศ”

คำถาม : รัฐบาลจะจัดความสัมพันธ์กับรัฐมหาอำนาจใหญ่ในเวทีการเมืองโลกและการเมืองเอเชียอย่างไร การแข่งขันระหว่างรัฐมหาอำนาจใหญ่เป็นโจทย์สำคัญในปีใหม่ และรัฐบาลไทยจะต้องตอบโจทย์นี้ให้ได้ และจะต้องไม่คิดที่จะเล่นบทบาทเป็น “รัฐลูกคู่” ให้แก่มหาอำนาจในเวทีการแข่งขันที่เกิดขึ้น การตระเตรียมท่าทีของไทยในเวทีการเมืองระหว่างประเทศเป็นประเด็นสำคัญ และอาจต้องตระหนักว่า การแข่งขันของรัฐมหาอำนาจใหญ่เช่นนี้อาจทวีความเข้มข้นมากขึ้นในปี 2565 และจะมีผลกระทบกับการเมืองในเอเชียอย่างมากด้วย

20) ข้อสอบ “วิชาสื่อสารการเมือง”

คำถาม : ผู้นำรัฐบาลจะเปิดการสื่อสารทางการเมืองกับประชาชนอย่างไรเพื่อให้เกิดความเข้าใจในยามวิกฤต การสื่อสารของรัฐบาลที่มีประสิทธิภาพจะทำให้ประชาชนในฐานะผู้รับสาร สามารถตอบรับ/ตอบสนองกับนโยบายของรัฐบาลได้มากขึ้น

 

คำตอบข้อสุดท้าย!

ข้อสอบสหสาขาวิชาทั้งหมดเช่นนี้ เป็นโจทย์ที่ท้าทาย พล.อ.ประยุทธ์และรัฐบาลปัจจุบันอย่างมาก หากผู้นำทำข้อสอบได้ดี จะส่งผลให้ไทยในปีเสือ เป็น “เสือบิน” แต่ถ้าทำไม่ได้ หรือสอบไม่ผ่านแล้ว ไทยในปีใหม่อาจจะกลายเป็น “เสือลำบาก” หรือเป็น “เสือติดบ่วงพราน” ได้

แน่นอนว่า ข้อสอบชุดนี้ “สุดยาก” เว้นแต่จะเชื่อคำตอบจากวิชา “โหราศาสตร์” ว่า เมื่อ “ดาวมฤตยู” ย้ายออกจากการ “กุม” ลัคนาดวงเมืองแล้ว ทุกอย่างจะดีขึ้นเอง โดยไม่ต้องทำอะไรมาก แต่จะเป็นจริงเช่นนั้นหรือ

อย่างไรก็ตาม ถ้าต้องพิจารณาถึงศักยภาพในการแก้ปัญหาของผู้นำแล้ว ก็อาจกลายเป็นความน่าวิตกกังวลอีกแบบ สิ่งเหล่านี้เป็นข้อเตือนใจอย่างดีว่า ไทยจะเป็น “เสือบิน” หรือ “เสือลำบาก” นั้น จึงไม่ขึ้นอยู่กับ “หมอดู” หรือ “ซินแส” บางคน แต่ขึ้นอยู่กับขีดความสามารถที่แท้จริงของผู้นำในปี 2565

ดังนั้น สิ่งที่เป็นความหวังอย่างมากน่าจะได้แก่ “ปีใหม่-เชื้อใหม่-ผู้นำใหม่-วิสัยทัศน์ใหม่” ต่างหาก!