มีเรื่องน่าสนใจ มานำเสนอครับ

สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์หนังสือเล่มใหม่ “ศิลปวัฒนธรรมฉบับพิเศษ”

ชื่อเล่มว่า ชื่อ แซ่ และระบบตระกูลแซ่ อัตลักษณ์สำคัญเบื้องต้นของความเป็นจีน โดยมี ถาวร สิกขโกศล เป็นผู้เขียน

ในภาคผนวก นั้นมีการ มีการนำเสนอ บันทึกเรื่องชื่อ “ป๋วย” ซึ่ง ตีพิมพ์ในนิตยสารวิทยาสาร นานแล้วตั้งแต่ ปี2512

เมื่อ นายเปลื้อง ณ นคร เขียนจดหมายส่งถึง ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ เพื่อให้คลายความสงสัยเกี่ยวกับชื่อ “ป๋วย” ของท่านว่ามีความหมายอย่างไร

โดยมีการอ้างถึง ความสนใจของนักเรียน ที่ซอกแซก อยากรู้ ความหมายของชื่อ

นายเปลื้องเอง ก็ไม่ทราบความหมาย จึงมาขอความกรุณาจาก ดร.ป๋วย ให้อธิบาย พร้อมกับความหมายของนามสกุลท่านด้วย

ลงท้ายจดหมาย “โดยความเคารพ”

อาจารย์ป๋วย มีจดหมายตอบ นายเปลื้อง ณ นคร อธิบายความหมายของสิ่งที่ผู้ถามอยากรู้ ดังนี้

ชื่อของผม “ป๋วย” นั้น เตี่ย ผมตั้งคำจีนให้เป็นชื่อตัว (ซึ่งต่างจาก ชื่อสกุลและชื่อรุ่นคือ Generation ตามธรรมเนียมจีน-ชื่อสกุล ของผมคือ อึ๊ง ชื่อรุ่นคือ เคียม อ่านทั้งสามตัวตามลำดับประเพณีจีน สำเนียงแต้จิ๋ว จะเป็น “อึ้ง ป๋วย เคียม” แต่ถ่าอ่านโดดๆ วรรณยุกต์ จะเปลี่ยนไป ชื่อสกุลเป็น อึ๊ง และชื่อตัวเป็น ป๋วย)

คำว่า “ป๋วย” ตามที่เตี่ยเขียนให้นั้น แปลตรงตัวได้ว่า “พูนดินที่โคนต้นไม้” เพราะ ตัวประกอบในอักษรระบุไว้เช่นนั้น แต่มีความหมายกว้างออกไปอีกคือ “บำรุง” “หล่อเลี้ยง” “เพาะเลี้ยง” และ “เสริมกำลัง” ปทานุกรม จีน-อังกฤษ ที่พิมพ์จำหน่ายที่ฮ่องกง แปลว่า “to bank up with earth ; to cultivate ; to nourish ; to nurse ; to add energy ; to strengthen” 

ถ้ากล่าวถึงเจตนาของผู้ให้กำเนิดผมในการตั้งชื่อ ก็คงจะเป็นไปตามที่ได้เขียนไว้ข้างต้น แต่ผมได้เคยเตรียมไว้ต่อสู้กับนักชาตินิยมที่เคยนิยมว่า เป็นชื่อเจ๊ก ใจคงจะเป็นเจ๊กไปด้วย ซ้ำยังกล่าวหาดื้อรั้นไม่ยอมเปลี่ยนชื่อ จึงได้ถามเพื่อนๆ ชาวเหนือของไทยเราว่า “ป๋วย” ในภาษาไทยเหนือนั้น มีความหมายว่ากระไร เพราะเห็นว่ามีตำบล ปางป๋วย อยู่แถวลำปาง ได้ความดังนี้

คำไทยเหนือ “ป๋วย” นั้นแปลว่า ไม้ตะแบก ดอกป๋วย คือ ดอกตะแบก ปางป๋วย คือที่พักในป่าตะแบก แต่นอกจากนั้นยังมีป๋วยอีกคำหนึ่งซึ่งอาจจะอ่านว่า “โป๋ย” ก็ได้แปลว่าเปลือย “ป๋วยตั๋ว” แปลว่า เปลือยกาย “ผีป๋วย” แปลว่า ชีเปลือย

เอาแค่นี้เป็นน้ำจิ้มก่อนครับ แล้วจะมาต่อความหมายของนามสกุลอาจารย์ป๋วย กันอีกครั้ง

แต่ถ้าใครอดใจไม่ไหว ไปหาซื้อหนังสือมาอ่านก่อนได้ คลิกที่นี่

เล่าเรื่อง : ธนกร วงษ์ปัญญา