การ์ตูนดิสนีย์เรื่องใหม่ปี 2023 นัยว่าเพื่อเฉลิมฉลองครบรอบร้อยปีดิสนีย์ หมายมั่นปั้นมือว่าจะดีแต่ไม่เข้ารอบสุดท้ายออสการ์ แล้วก็ไม่ค่อยสนุกจริงๆ ด้วย

แต่เพลงเพราะดีครับ โดยเฉพาะเพลงเอก เนื้อหาดี

เนื้อหาดีเพราะตามรอยธีมของดิสนีย์มาโดยตลอด นั่นคือ “เมื่อความฝันเป็นจริง” หรือ “เมื่อความปรารถนาเป็นจริง” (when the dream come true)

นอกจากนี้ จุดหักเหของเรื่องก็อยู่ที่การขอพรจากดวงดาวปรารถนา (Wishing Star) เหมือนพิน็อกคิโอของดิสนีย์เลย ชวนให้สงสัยเหมือนกันว่าก่อนหน้านั้น ก่อนหน้าที่นางเอกของเรื่อง อาช่า จะขอพรจากดวงดาวปรารถนา ทำไมประชาชนทั้งเมืองไม่มีใครคิดจะขอพรจากดวงดาวบ้าง รู้ว่าได้ง่ายๆ อย่างนี้น่าจะขอไปก่อนแล้ว

คำตอบอาจจะเป็นเพราะว่าประชาชนทั้งเมืองถูกริบความปรารถนาไปก่อนแล้ว ถูกริบความฝัน ถูกริบความหวัง หนังทั้งเรื่องใช้คำว่า wish เป็นตัวเดินเรื่องมาโดยตลอด แต่ก็ปรากฏคำว่า dream และ hope ในตอนท้าย

พูดกันอย่างซีเรียสๆ จะว่าหนังเล่าเรื่องจอมเผด็จการที่ริบเอาความปรารถนา ความฝัน ความหวังของประชาชนไปหมดทั้งเมืองก็ได้ (ดูจากสเกลของเรื่องและงานด้านภาพ น่าจะเป็นแค่เรื่องของเมืองโรซ่าเมืองเดียว มิได้ใหญ่โตขนาดอาณาจักร)

จอมเผด็จการนี้เป็นพ่อมด ชื่อแม็กนิฟิโค เขาเรียนวิชาพ่อมดมาแล้วก็สถาปนาตนเองเป็นพระราชา เขาให้ประชาชนมาขอพรและเพื่อให้มั่นใจได้ว่าพรนั้นจะปลอดภัยแน่นอน สมปรารถนาในวันหนึ่งแน่นอน ได้แน่ๆ สักวัน เขาจะเป็นคนทำให้พรสัมฤทธิ์เองผู้ขอไม่ต้องพยายามทำอะไร เขาจะขอเก็บรักษาพรนั้นๆ ให้ ส่วนผู้ขอก็จะลืมไปเลย (amnesia) ว่าตนเองขออะไรไว้

พูดง่ายๆ ว่าเคยปรารถนาอะไร ฝันจะทำอะไร หวังจะได้อะไร ลืมหมดเลย ชีวิตก็อยู่ไปวันๆ อย่างมีความสุข

รอวันที่พระราชาจะจับฉลากให้พรประจำปี เฉพาะแต่พรที่เจ้าตัวคัดสรรแล้วว่าไม่เป็นอันตราย

คำถามคืออันตรายต่อใคร

หนังช่วงแรกๆ ออกจะมึนงงนะครับ กว่าจะรู้เรื่อง

ประชาชนทั้งเมืองมาขอพร พระราชาก็สัญญาว่าจะให้ พรทั้งเมืองถูกเก็บไว้ในลูกแก้วในปราสาท “กระจก” ผ่านไปหลายปีมีลูกแก้วนับพันที่เก็บไว้เปล่าๆ หนังก็มิได้บอกชัดเจนว่าทำไมนางเอกของเรารู้ทันพระราชา อันนี้ก็งงๆ นิดหน่อยอีกเหมือนกัน

นางเอกน่ารักดีแต่จริตจะก้านเยอะไปนิดหนึ่งมั้ย พูดไปบิดไปมีสีหน้ามากมาย แต่ผู้ร้ายนี่ใช่เลย หน้าตาแบบนี้วิธีพูดแบบนี้แหละเจ้าเล่ห์เป็นที่สุด น่าสงสารราชินีใสซื่อทำไมดูไม่ออกหลงอยู่กินด้วยนานนัก จะว่าไปราชินีดีที่สุด สวยด้วย กิริยางดงาม น่าจะเป็นนางเอก

เนื้อเรื่องก็ชุลมุนวุ่นวายตามประสาการ์ตูนสมัยใหม่ที่ฉึบฉับโฉ่งฉ่างรวดเร็วเป็นที่ตั้ง ไม่เนิบนาบประณีตเหมือนพิน็อกคิโอขอดิสนีย์แต่เก่าก่อน มากไปกว่านี้คือเพื่อนๆ นางเอกเยอะจัง ไม่ท่องนี่จำไม่ได้เลยว่าใครเป็นใคร ไม่นับนิ้วไม่รู้เลยว่ามีกี่คน แต่ละคนมีบุคลิกแตกต่างกันออกไป ไม่มีใครเหลือในความทรงจำอยู่ดี สัตว์น่ารักที่เป็นคู่หูนางเอกก็เสียงแก่ไม่ไปกับรูปวาดซะงั้น

พ่อมดในนามของพระราชาหรือผู้ปกครองสัญญาว่าจะให้ ลวงประชาชนอยู่ในความมืดบอดเพราะจำความปรารถนาไม่ได้ว่าที่แท้เราอยากได้อะไร ลำพังธีมนี้ก็ดีมากมายน่าชมเชย และสุดท้ายเมื่อพ่อมดเริ่มรู้สึกตัวว่าเพลี่ยงพล้ำก็หันไปหามนตร์ดำทำให้ตนเองร้ายกาจยิ่งขึ้นไปอีก ยุยงเพื่อนฝูงนางเอกให้แตกคอ

เป็นแบบฉบับของผู้ปกครองร้ายกาจที่แท้ทรู

ที่เล่ามาคือดิสนีย์ ไม่สปอยล์ก็น่าจะรู้ แต่ข้อความต่อไปจะสปอยล์ ไม่อยากรู้ข้ามไปเลยนะครับ ก็คือฉากสุดท้ายที่คาดไม่ถึงเหมือนกัน นั่นคือนางเอกได้อำนาจพิเศษบางอย่างมาไว้ในมือ อ้าว แล้วกัน เป็นงั้นไป

ไม่เป็นไร ยังมีฉากหลังฉากจบอีกหนึ่งที่ดีมากอันนี้นึกไม่ถึง มีประชาชนคนหนึ่งขอพรว่าอยากจะบินได้ พรแบบนี้เห็นตั้งแต่ต้นเรื่องก็รู้ว่าไม่ไหวๆ เป็นไปไม่ได้แบบนี้ให้พระราชาดูแลเถอะ แต่พระราชินีได้แสดงให้เห็นว่าพรข้อนี้จะประสบความสำเร็จได้อย่างไรในนาทีสุดท้าย ไปดู

สัญลักษณ์ที่ซ่อนในหนังคือ “กระจก” อันนี้ก็จนจบถึงจะพอเข้าใจเหมือนกัน เราเห็นกระจกประดับอยู่ตามฝาตามกำแพงในตัวปราสาทมากมาย เริ่มตั้งแต่ประตูหน้าที่พระราชาต้องเห็นตัวเองก่อนร่ายมนตร์เปิดประตู

เพลงหนึ่งตอนกลางเรื่องก็แสดงให้เห็นความสำคัญของกระจกเหล่านี้ ทุกวันนี้พวกเราก็ส่องกระจกกันทุกวันปัญหาก็คือเราไม่เคยเห็นตัวเองตามที่เป็นจริงเลย

กระจกเป็นของอันตรายในหนังเรื่องนี้ ที่กั้นระหว่างคู่มือมนต์ดำกับหนังสือก็เป็นกระจกที่พ่อมดต้องทำลายทิ้งก่อนเข้าถึง นั่นแหละคือตัวจริงของเขา แล้วก็ถึงตอนจบจริงๆ ว่ากระจกทำอะไรกับพ่อมดพระราชาได้บ้าง

ในฐานะที่ตัวผู้เขียนเองเติบโตมากับดิสนีย์ตั้งแต่จำความได้จนใกล้ลงโลงเหมือนพ่อนางเอก จะยังไงก็ดูและเชียร์ให้ดูครับ เพลงไพเราะก็คุ้มแล้วแต่ที่คุ้มที่สุดคือเอ็นด์เครดิต!

หนังจบอย่ารีบปิด ปล่อยเพลงจบไหลไปแล้วดื่มด่ำกับดวงดาวแห่งความปรารถนาในตอนจบ

เป็นปลื้ม น้ำตาจิไหล •

การ์ตูนที่รัก | นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022