คอลัมน์ประจำ

สวนสนุกลุมพินี

ปริญญา ตรีน้อยใส
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 15 - 21 ธันวาคม 2566
คอลัมน์มองบ้านมองเมือง
ผู้เขียนปริญญา ตรีน้อยใส
เผยแพร่

พาไปมอง สวนลุมพินี มาแล้วหลายฉบับ เริ่มตั้งแต่พระวิสัยทัศน์ที่ก้าวไกลของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่วางแผนให้มีสวนสาธารณะสำหรับกรุงเทพฯ

ต่อด้วยงานสยามรัฐพิพิธภัณฑ์ เฉลิมฉลองการทรงครองราชย์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ครบ 15 ปี เสมอด้วยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ใน พ.ศ.2468 นั้น ที่มีเหตุให้ยกเลิกไป เลยทำให้สวนสาธารณะกลายเป็นที่รกร้าง จนกรมนครบาลเลือกใช้เป็นที่กำจัดขยะโดยวิธีฝังกลบ ทำให้ฝรั่งถวายฎีกา เรื่องกลิ่นและความสกปรก

มองบ้านมองเมืองฉบับนี้จะพาไปมองประวัติศาสตร์สวนลุมพินีหน้าต่อไป

 

เริ่มจากการยกเลิกงานสยามรัฐพิพิธภัณฑ์ในปี พ.ศ.2468 พื้นที่ก่อสร้างจึงถูกทิ้งร้างไปนานหลายปี

จนกระทั่งพระยาคทาธรบดีสีหราชบาลเมือง (เทียบ อัศวรักษ์) อดีตจเรใหญ่ตำรวจนครบาลและภูธร อดีตอธิบดีกรมพระอัศวราช ได้ขอพระบรมราชานุญาตเช่าที่บางส่วนของสวนลุมพินี ประมาณ 90 ไร่ เพื่อเปิดเป็นสวนเริงรมย์

ซึ่งเรื่องนี้ตรงกับพระราชปรารภของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่เห็นพื้นที่ถูกทิ้งร้างไม่สวยงาม เป็นปัญหา น่าจะมีการใช้ประโยชน์ ให้ประชาชนใช้เที่ยวเล่น อีกทั้ง พระราชทานข้อคิดว่า ควรเรียกว่า สวนสนุก ซึ่งสั้นดีและเข้าใจง่าย

จึงเป็นที่มาของ สวนสนุก (ในลุมพินี) มีชื่อภาษาอังกฤษว่า SUAN S’ NUK (in Lumpini) ประกอบด้วย โรงละคร ลิเก จำอวด ภาพยนตร์ เต้นรำ ระบำกาบาเรต

(คาบาเรต์) แข่งขันมวย กอล์ฟเล็ก และสะเก็ต (สเก๊ต)

โดยมีข้อตกลงในสัญญาว่า ถ้าจะมีการจัดงานใหญ่ประจำปี ต้องขออนุญาตเป็นคราวๆ ไป

 

อย่างเช่น ในปี พ.ศ.2475 (นับอย่างปัจจุบันคือ 2476) พระยาคทาธรบดีฯ เตรียมจัดการใหญ่ประจำปี ระหว่างวันที่ 18-19 กุมภาพันธ์ โดยได้ขออนุญาตจากกระทรวงนครบาล ให้มีการแสดงอื่นๆ เพิ่มเติมอีก 25 ประเภท อาทิ ละคร ลิเก จำอวด ภาพยนตร์ เต้นรำ ระบำกาบาเรต (คาบาเรต์) แข่งขันมวย กอล์ฟเล็ก และสะเก็ต (สเก๊ต)

เพียงแต่ว่าไม่ได้รับอนุญาตให้ออกสลากแจกของขวัญแก่ผู้ที่ซื้อบัตรผ่านประตู และไม่ให้มีการเล่นจับสลากดังเช่นปีก่อน ด้วยเข้าข่ายพระราชบัญญัติการพนัน นายประยูร ภมรมนตรี เลขาธิการคณะรัฐมนตรี ให้เหตุผลว่า ไม่เป็นการชอบด้วยนโยบายของรัฐบาล

เสียดายว่ายังไม่ได้ศึกษาเรื่องราวความสนุกสนานของงานประจำปีสวนลุมพินี พ.ศ.2475 แต่คาดว่าคงบันเทิงเริงรมย์ไม่แพ้งานที่จัดใน พ.ศ.นี้

รวมทั้งการออกสลากแจกของขวัญ ที่กลายเป็นเรื่องธรรมดา ทุกวันนี้มีทั้งสลากกินแบ่งของรัฐบาล ที่มีทั้งแบบกระดาษและออนไลน์ การออกสลาก การแจกรางวัลเพื่อโฆษณาสินค้านานาชนิด

เพียงแต่ว่าเมื่อใกล้จะสิ้นสุดสัญญาเช่าสวนสนุก ใน พ.ศ.2477 คณะกรรมการสวนลุมพินี กระทรวงมหาดไทย ได้มีมติไม่ต่อสัญญา ทำให้เรื่องราวสวนสนุกสวนลุมพินีสิ้นสุดลงโดยปริยาย •

 

มองบ้านมองเมือง | ปริญญา ตรีน้อยใส