เส้นทางที่ผ่านมา ในการกำจัดขยะ

ปริญญา ตรีน้อยใส

ปัญหาขยะเป็นหนึ่งในปัญหาเมืองที่เกิดขึ้น อันเนื่องมาจากการตั้งถิ่นฐานของผู้คน

ระดับความรุนแรงของปัญหานั้น นอกจากจะขึ้นอยู่กับจำนวนประชากรในพื้นที่แล้ว ยังมาจากพฤติกรรมในการดำรงชีวิต และความสามารถในการบริหารจัดการขยะของหน่วยงานพื้นที่

ความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี ยังทำให้ขยะมีความหลากหลายมากขึ้น โดยเฉพาะสารสังเคราะห์ต่างๆ ที่นำไปสู่ปัญญาการกำจัด เมื่อเทียบกับขยะพื้นฐานที่มาจากพืชผักผลไม้ อาหาร และบรรจุภัณฑ์ที่ทำจากวัสดุธรรมชาติ ที่ส่วนใหญ่ใช้วิธีฝังกลบ โดยอาศัยเวลาในการย่อยสลาย

วิธีกำจัดขยะโดยการฝังกลบยังเป็นทางเลือกสำหรับเมืองอย่างกรุงเทพฯ ที่สภาพพื้นที่เป็นที่ลุ่ม จำเป็นต้องถมที่เพื่อยกระดับให้สูงขึ้นหนีน้ำท่วม เพียงแต่ว่าการย่อยสลายขยะต้องการเวลา เมื่อรวมกับอากาศร้อน ก็จะเกิดปัญหาเน่าเสีย กลิ่นเหม็น และภาพอุจาด

จนชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียงเดือดร้อน อย่างที่เป็นข่าวอยู่เสมอ

 

เหมือนกับเรื่องที่เกิดขึ้นเมื่อนานมาแล้วว่า มีฝรั่งเก้าคน เข้าชื่อถวายฎีกาพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องความเดือดร้อนจากขยะ ที่กรมนคราทรนำขยะมาถมที่สวนลุมพินี

ซึ่งกรมนคราทรได้ชี้แจงว่ามีการแก้ไขโดยดับกลิ่นด้วยปูนขาว กลบด้วยเถ้าแกลบ และสูบน้ำในบ่อออก เพื่อไม่ให้น้ำเน่าส่งกลิ่นแล้ว

รวมทั้งข้ออ้างที่ว่า ในเวลานั้นขยะจากบ้านเรือนในพระนครนั้น จะนำไปทิ้งที่หลักๆ คือที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เนื่องจากเป็นที่ลุ่ม กระทรวงธรรมการเป็นผู้ร้องขอ เพื่อนำไปถมถนนทางเข้าของมหาวิทยาลัย เพียงแต่ว่าช่วงเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมานั้นฝนตกชุก รถขยะไม่สามารถเข้าไปเทได้ จึงนำขยะไปถมในสระหนึ่ง ในสวนลุมพินี ที่เตรียมทำสนามโปโลต่อไป

ทางกรมนคราทรยังได้พิจารณาว่า ถ้าถมโดยการซื้อดินหรือเถ้าแกลบจะสิ้นเปลืองเงินมาก สวนลุมพินีตั้งอยู่ในที่อากาศโปร่ง มีบ้านเรือนเพียง 8-9 หลัง ตั้งอยู่ไม่ใกล้นัก แม้มีกลิ่นขยะแต่ก็กระทบต่อคนจำนวนน้อย

เพียงแต่ว่ามีผู้ที่อยากได้ผลประโยชน์จากการรับเผาขยะไปร้องเรียน

 

ในเอกสารประวัติศาสตร์ยังมีรายละเอียดข้อโต้แย้งอีกมากมาย รวมทั้งข้อเสนอที่นำไปสู่แนวทางแก้ปัญหาต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการกำจัดโดยวิธีฝังกลบนี้เป็นอันตรายต่อสุขภาพ การย้ายที่ทิ้งขยะ และข้อเสนอให้ใช้วิธีการเผาแทน ไปจนถึงการเก็บภาษีขยะ ซึ่งเป็นที่มาของเรื่องราวและปัญหาต่อเนื่องที่เกิดขึ้นในวันนี้

ยกเว้นเรื่องเดียวคือ การเก็บภาษี ทุกวันนี้กรุงเทพมหานครยังเก็บค่าธรรมเนียมกำจัดสิ่งปฏิกูลและขยะมูลฝอยเดือนละยี่สิบบาท โดยไม่มีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครคนไหนกล้าปรับค่าธรรมเนียมให้สูงขึ้น

สำหรับคนรุ่นดิจิทัลคงไม่รู้ว่าพื้นที่สีเขียวที่งดงาม ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่หลายแห่งในกรุงเทพฯ อาทิ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สวนลุมพินี สวนจตุจักร ไปจนถึง สวนหลวง ร.9 นั้น ล้วนเป็นที่ทิ้งขยะมาก่อน และเคยมีเรื่องร้องเรียนมาแล้วเหมือนกัน

ดังนั้น ปัญหาขยะที่เกิดขึ้นในกรุงเทพฯ เช่น ที่สวนลุมพินี ที่เคยอยู่ชานพระนครในอดีตนั้น เมื่อความเจริญขยายไปถึงปริมณฑล ปัญหาขยะจึงย้ายไปเกิดไกลๆ เช่น ที่อยุธยา เมื่อเทศบาลนครปทุมธานีว่าจ้างให้เอกชนเอาขยะไปทิ้ง จนชาวบ้านข้างเคียงเดือดร้อน

คงมีแต่เรื่องการกำจัดขยะโดยวิธีเผา ที่ดูจะก้าวหน้ากว่าเรื่องอื่น

ทุกวันนี้กรุงเทพมหานครมีโรงเผาขยะอยู่ที่อ่อนนุชและหนองแขม ซึ่งทั้งสองแห่งก็เคยใช้วิธีฝังกลบ และมีเรื่องร้องเรียนมาแล้วเหมือนกัน •

 

มองบ้านมองเมือง | ปริญญา ตรีน้อยใส