อ่านเป็นภาษาล้านนาว่า สันกู่เหล็ก

สัน หมายถึง บริเวณที่มีลักษณะขึ้นเป็นแนวยาว

กู่ คือ สถูปที่เป็นเจดีย์เล็กสำหรับบรรจุอัฐิ

ส่วนคำว่า เหล็ก ในที่นี้หมายถึง กลั่นกล้า ดุ รวมความแล้ว สันกู่เหล็ก หมายถึง เนินยาวที่มีกู่เก็บอัฐิและเล่าลือกันว่ามีผีกลั่นกล้าและดุดังเหล็ก ปัจจุบันคือ “สุสานสันกู่เหล็ก”

ในอดีต สุสานสันกู่เหล็กเป็นที่รกร้าง อยู่ชานเมืองเชียงใหม่ บนถนนดอยสะเก็ดเก่า คือถนนที่ไปยัง อ.ดอยสะเก็ด อ.สันทราย เป็นที่รกร้าง มีต้นไม้ใหญ่สองข้างทาง ยังไม่มีผู้คนอาศัยมากนัก

ความเจริญของเชียงใหม่อยู่ในแถบกลางเวียง รอบๆ กำแพงเมือง และสองฝั่งแม่น้ำปิง ที่มีแหล่งค้าขาย การคมนาคมมีเพียงรถจักรยาน สามล้อถีบ เกวียน

กรณีเจ็บป่วย มักจะไปรักษาที่โรงพยาบาลแมคคอร์มิค เพราะเป็นโรงพยาบาลแห่งแรกที่เปิดในเชียงใหม่

กรณีเสียชีวิต ประชาชนที่อาศัยบริเวณด้านทิศตะวันออกของแม่น้ำปิง ย่านวัดเกตุการาม ย่านสันป่าข่อย จะนำศพไปเผาหรือฝังที่สุสานบ้านเด่น

เมื่อมีผู้มารักษาที่โรงพยาบาลจำนวนมาก ทั้งจากอำเภอรอบนอก เช่น อ.ดอยสะเก็ด อ.สันทราย อ.สันกำแพง และจากต่างจังหวัด เช่น จ.ลำพูน จ.ลำปาง ผู้เสียชีวิตก็มีจำนวนมากขึ้น อาจเนื่องจากการรักษาพยาบาลยังไม่ทันสมัย การเกิดโรคระบาด การติดต่อญาติผู้ป่วย อีกทั้งการคมนาคมยังไม่สะดวก โรงพยาบาลไม่มีที่เก็บรักษาศพเพียงพอ จึงได้นำไปฝังไว้ เพื่อรอญาติพี่น้อง

นานวันเข้ามีจำนวนมาก จึงต้องเผา แล้วเก็บบรรจุไว้ในกู่ สถานที่ฝังและเผาศพนั้น จึงกลายเป็นสันกู่เหล็ก

ต่อมาเมื่อมีการสร้างถนนซูเปอร์ไฮเวย์ เชื่อมจาก จ.เชียงใหม่ ไป จ.ลำพูน จ.ลำปาง และถนนรัตนโกสินทร์ ตัดถนนดอยสะเก็ดเก่า เพื่อเชื่อมต่อไป อ.ดอยสะเก็ด อ.สันทราย และ จ.เชียงราย ทำให้ความเจริญเข้าไปสู่บริเวณแถบชานเมืองเชียงใหม่

เทศบาลนครเชียงใหม่จึงได้ขยายเขตเทศบาลเมืองออกไป ที่รกร้างว่างเปล่าแทบไม่มี กลายเป็นตึกรามบ้านช่องมากมาย

เทศบาลนครเชียงใหม่จึงได้ปรับปรุงสุสานที่อยู่ในเขตเทศบาลเมือง จำนวน 10 แห่ง คือ สุสานช้างเผือก สุสานช้างคลาน สุสานป่าตัน สุสานบ้านท่อ สุสานบ้านเด่น สุสานหนองประทีป สุสานเสาหิน สุสานหายยา สุสานแม่หยวก และสุสานสันกู่เหล็ก ให้เป็นฌาปนสถานที่ทันสมัยขึ้น

บางแห่งมีสถานที่ออกกำลังกาย มีสนามกีฬา มีการจัดพื้นที่เป็นสัดส่วน เพื่อให้ถูกสุขอนามัย รองรับชุมชนเมืองที่มีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว

สุสานสันกู่เหล็ก ตั้งอยู่ถนนรัตนโกสินทร์ ต.วัดเกตุ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ ก่อนหน้านั้นใช้เป็นสถานที่พระราชทานเพลิงศพ เผาศพอาจารย์ใหญ่ของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปัจจุบันเป็นฌาปนสถานสำหรับเผาศพทั่วไป •

 

ล้านนาคำเมือง | ชมรมฮักตั๋วเมือง

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022