คงไม่ต้องพาไปมองคดีผู้อาศัยข้างเคียงร้องเรียนคอนโดมิเนียมสูง ริมถนนอโศกมนตรี เพราะเป็นข่าวฮือฮา ทั้งในสื่ออะนาล็อกและสื่อดิจิทัล

แต่จะพาไปมองเรื่องร้องเรียนในอดีต เพื่อให้รับรู้ว่า สมัยไหนยุคไหนก็มีเรื่องวุ่นๆ เหมือนกัน

ในการค้นคว้าเอกสารประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการพัฒนาเมือง บังเอิญพบว่าสาระคล้ายกัน จึงนำมาเล่าสู่กันฟัง

 

ย้อนเวลาไปเมื่อร้อยกว่าปีก่อน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงได้รับฎีกาเรื่องหนึ่งทางไปรษณีย์ จากคณะบุคคล ประกอบด้วย จีน 85 คน แขก 4 คน ที่เช่าที่ทำมาหากินในตลาดบางรักมายาวนาน โดยอ้างว่า เดิมทีผู้ดูแลโอนอ่อน ยอมให้ค้างค่าเช่า หรือคงราคาค่าเช่า ไม่ขึ้นราคามานานหลายปี ต่อมามีการเปลี่ยนแปลง ให้คนจีนอีกพวกหนึ่งเข้ามาดูแลอย่างเข้มงวดและข่มขู่ อีกทั้งขึ้นค่าเช่าสูงมาก ทำให้เดือดร้อนทั่วหน้า

เรื่องราวฟ้องร้องนี้ คงดำเนินไปตามขั้นตอน จนมีประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ 10 กรกฎาคม ร.ศ.111 พ.ศ.2336 เรื่อง ตลาดบางรัก มีความว่า

ตลาดบางรักนั้น ที่ดินเดิมเป็นของหลวงนาวาเกณิกร (โต) ต่อมา คือ พระยาพิสนฑ์สมบัติบริบูรณ ได้ปลูกสร้างโรงแถวให้เช่า

ครั้นเมื่อพระคลังข้างที่ ซื้อที่ดินแปลงนี้จากหลวงนาวาเกณิกร จึงได้รื้อโรงแถวลงและสร้างใหม่เป็นตลาด โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมอบสิทธิ์ให้แก่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร

แต่ด้วยเหตุว่า สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ ยังทรงพระเยาว์ จึงมอบให้พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงษ์ ช่วยดูแลเก็บเงิน ปีหนึ่งๆ ได้มากบ้าง น้อยบ้าง

ยิ่งเมื่อพระวรวงศ์เธอฯ เสด็จไปราชการหัวเมืองมลายู จึงมีคนค้างค่าเช่ามากขึ้น จึงโปรดเกล้าฯ ให้พนักงานพระคลังข้างที่ มาดำเนินการเก็บผลประโยชน์แทน

จนเป็นที่มาของข้อร้องเรียนในฎีกา

 

ด้วยตลาดบางรักนี้ เป็นสิทธิ์ขาดของบุคคล คือ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร เพียงแต่พระคลังข้างที่เข้ามาช่วยดูแล ดังนั้น เรื่องขึ้นค่าเช่านั้น ถ้าผู้เช่าไม่ชอบใจ ก็ไม่เช่าได้ เมื่อไม่มีผู้เช่า ก็ต้องมีการผ่อนผันตกลงกันเอง อำนาจแผ่นดินไม่สามารถเข้าไปแทรกแซง

ส่วนเรื่องผู้ดูแลใช้อำนาจข่มขู่นั้น สามารถฟ้องร้องต่อศาลได้ ในกรณีที่เกิดทะเลาะวิวาท

ด้วยเหตุนี้ การร้องเรียนต่อพระเจ้าอยู่หัว ฎีกาจึงไม่ชอบด้วยเหตุผล ไม่สมควรจะทรงพระกรุณาให้สมประสงค์ผู้ร้องฎีกาได้ ด้วยอำนาจแผ่นดิน มิเกี่ยวข้องกับทรัพย์สมบัติของบุคคล

ในขณะนี้ ยังไม่พบเรื่องที่เกิดขึ้น หลังจากประกาศในราชกิจจานุเบกษานี้แล้ว ผู้ร้องทั้งจีนและแขก ดำเนินการอุทธรณ์เรื่องนี้ต่ออย่างไร แต่ที่แน่ๆ ตลาดบางรัก มีผู้เช่าและจ่ายค่าเช่าต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

 

เอาเป็นว่าเรื่องวุ่นๆ เรื่องร้องเรียนนั้น มีมานานแล้ว ในอดีต ยังเป็นเรื่องแค่ค่าเช่า การขึ้นค่าเช่า ด้วยคนยังไม่มากมาย อาคารไม่หนาแน่น หรือไม่สูงใหญ่

มาถึงปัจจุบัน ประชากรมีจำนวนมากมาย อาคารหนาแน่น สูงหลายสิบชั้น เรื่องร้องเรียนคงเพิ่มตามไปด้วย

อีกทั้งเรื่องร้องเรียนก็ซับซ้อนวุ่นวายมากขึ้น

แค่ผู้เกี่ยวข้องมีทั้งบริษัทเจ้าของโครงการอาคารชุด ผู้ซื้อและพักอาศัยในอาคารชุด ชาวบ้านข้างเคียง กรรมการสมาคม การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย คณะกรรมการพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม เจ้าพนักงานผู้อนุญาต ไปจนถึงผู้อนุญาตคือ ผู้ว่าราชการการกรุงเทพมหานคร •

 

มองบ้านมองเมือง | ปริญญา ตรีน้อยใส

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022