บทความพิเศษ | ฟ้า พูลวรลักษณ์

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๑๘๖)

๑

เราต้องคิดในเชิงปรัชญา ว่าสิ่งต่อไปนี้คืออะไร

๑ คอมพิวเตอร์

๒ อินเตอร์เน็ต

๓ สมองกล

๔ สมาร์ตโฟน

๕ ความจริงเสมือน

๖ จักรวาลนฤมิต

มันเปลี่ยนมนุษย์

๒

มันขึ้นกับว่าผู้ดูนั้นเป็นใคร หากฉันเป็นคนแบบเก่า ฉันจะมองเห็นสิ่งเหล่านี้เป็นอะไรบางอย่าง แต่หากตัวฉันเองเปลี่ยนไป ฉันก็จะมองเห็นสิ่งเหล่านี้เป็นอีกสิ่งหนึ่ง มันย้อนกลับมาตัดสินตัวฉัน

๓

ก่อนอื่น ฉันจึงต้องมองตัวเอง ว่าเปลี่ยนได้มากน้อย ที่สุดแห่งความเปลี่ยนแปลงของตัวฉันคืออะไร ฉันไม่อาจคิดแทนคนอื่น ซึ่งอาจเปลี่ยนแปลงน้อยกว่าฉัน หรือมากกว่า

๔

ฉันมองหลานชายของฉัน อายุห้าขวบ เขาเล่นเกมในคอมพิวเตอร์ อยู่ในโลกเสมือนจริง เขากำลังซักเสื้อผ้า ใส่ตู้ซักผ้า กดปุ่ม แล้วเอาเสื้อผ้าที่เสร็จแล้วไปตาก แปลกที่เขาก็สนุก ฉันคิดว่า ทำไมเขาไม่มาซักเสื้อในชีวิตจริงล่ะ มันไม่สนุกหรอกหรือ ทำไม

เขาอาจเล่นเกมเป็นชาวสวน ปลูกต้นไม้ แต่ทำไมเขาไม่มาปลูกต้นไม้จริงล่ะ เพราะมันเหนื่อยยากกว่ากระนั้นหรือ หรือเพราะดินจริงๆ แล้วสกปรก

 

๕

วันหนึ่งมนุษย์อาจมีความรักในโลกเสมือนจริง แต่ไม่มีความรักในโลกแห่งความเป็นจริง เพราะความรักในโลกแห่งความจริง อาจเหนื่อยยากกว่ามาก อาจรันทดกว่า และมนุษย์อาจอกหัก ผิดหวัง แต่มันจะไม่มีสิ่งนี้ในโลกเสมือนจริง ในโลกเสมือนจริง ผู้คนไม่อกหัก

มนุษย์อาจเก่ง เฉลียวฉลาด รอบรู้ในโลกเสมือนจริง แต่ทว่า อาจไม่เก่งในโลกแห่งความเป็นจริง หรือไม่รู้อะไรเลย เราจะเรียกคนแบบนี้ว่าประสบความสำเร็จหรือไม่

๖

ฉันคงเป็นคนรุ่นเก่า เพราะมองยังไง ฉันก็เห็นว่า โลกเสมือนจริงเป็นโลกไม่จริง ในอนาคตมันอาจมีมิติมากกว่านี้ ลึกซึ้งกว่านี้ และสนุกกว่านี้ แต่มันก็ยังไม่อาจหนีอุ้งมือพระเจ้าไปได้ มันยังคงเป็นการหลบหนีความจริงชนิดหนึ่ง

โลกแห่งความจริง มีปัญหาคือ

ปัญหาโลกร้อน

ปัญหาอาวุธนิวเคลียร์

ปัญหาความอยุติธรรมในสังคม

ยิ่งเราเติบใหญ่มากเพียงใด เราจะยิ่งพบว่าปัญหาเหล่านี้น่าสนใจเป็นอันมาก เรียกว่านี้คือของจริง ที่ท้าทายความเป็นมนุษย์ของเรา

คนที่หลบหนีความจริง ไม่ว่าเขาจะมีความสุขเพียงใด เขาจะไม่มีผลต่อคนอื่น เช่น หากในห้องนี้มีคนสิบคน และทุกคนหลบหนีความจริง แต่ละคนจะไม่มีผลต่ออีกเก้าคนที่เหลือ นี้เป็นจุดอ่อนของโลกเสมือนจริง มนุษย์จะเห็นแก่ตัวสูงสุด

๗

หลักคิดของคนในประเทศเสรีประชาธิปไตย คือการยกย่อง หวงแหนสิทธิเสรีภาพของมนุษย์ ดังนั้น พวกเขาจึงหลงใหลในโลกเสมือนจริง แต่พวกเขาจะไปไกลแค่ไหน ขึ้นกับแต่ละบุคคล ฉันไม่ไว้ใจโลกเสมือนจริง ฉันจึงต้องไม่ไว้ใจโลกเสรีประชาธิปไตยด้วย

แต่เหตุการณ์อย่างการที่รัสเซียบุกยูเครน และประเทศจีนให้การสนับสนุนรัสเซีย แม้จะไม่ออกหน้ามากนัก แต่ก็เป็นการสนับสนุนแบบอ้อมๆ ทำให้ฉันรังเกียจจีนอย่างหนัก ทำให้ฉันรู้สึกตัว ว่าฉันอยู่ฝ่ายเสรีประชาธิปไตย

การกระทำครั้งนี้ เหมือนมีดปังตอฟันฉับลงมา มันลึกซึ้งเป็นอันมาก ชาวจีนไม่มองว่านี่เป็นการรุกราน พวกเขามองว่านี้คือเกมของโลกใบนี้ ลูกระเบิดและกระสุนปืน ปืนใหญ่และรถถัง กลับกลายเป็นเพียงภาพในโลกเสมือนจริง คนจีนลืมความทุกข์ยากของชาวยูเครนที่ถูกรุกราน สิ่งพื้นฐานที่สุดของโลกใบนี้

๘

เพื่อนของฉันส่งบทความของคนที่สนับสนุนปูตินมาให้ฉัน ฉันอ่านแล้วตกตะลึง เพราะมันซับซ้อนกว้างใหญ่เป็นอันมาก เหมือนกระดานดำแผ่นหนึ่ง ในนั้นมีทฤษฎีซับซ้อนมากมาย

บทสรุปคือ สงครามยูเครนไม่ใช่วิกฤต เพราะวิกฤตเกิดขึ้นได้ยากมาก และเขาเชื่อว่า โลกนี้จะไม่มีวิกฤต อาจไม่เกิดไปอีกนาน

มันเป็นบทสรุปที่น่าตื่นตะลึง มันมาได้ไง มันมาจากไหน มันมาถึงจุดนี้ได้ยังไง

ฉันมีความรู้น้อยกว่าคนที่วิเคราะห์นี้มาก ด้วยมีหลายสิ่งที่ฉันยอมรับว่าไม่รู้จัก ไม่เข้าใจ แต่สมองของฉัน เนื้อที่ส่วนใหญ่บอกถึงการรุกรานของรัสเซีย ซึ่งก็คือการฆ่า ทำลายชีวิตชาวยูเครนสี่สิบกว่าล้านคน ความตายและความทุกข์ทรมานนี้ เป็นเรื่องจริง และนี้หากไม่ใช่วิกฤต แล้วสิ่งใดในโลกคือวิกฤต และสงครามนี้ อาจนำพาไปสู่สงครามที่ใหญ่กว่า นั่นอาจหมายถึงสงครามนิวเคลียร์ แบบนี้ยังไม่วิกฤตอีกหรือ แล้วสิ่งใดจึงจะเรียกว่าวิกฤต

๙

สังเกตว่า ในกระดานดำแผ่นของเขา ไม่ได้พูดถึงการรุกรานของรัสเซียเลย ทั้งที่มันควรเป็นหัวใจของเรื่องทั้งหมด มันจงใจถูกมองข้ามไป พูดถึงแต่ความเจ้าเล่ห์ และคดโกง และความขี้ขลาดของชาวอเมริกัน มันกลับเป็นงั้นไป ชาวอเมริกันกลับกลายเป็นจำเลย

พูดถึงแผนการชั่วร้ายของโลกตะวันตก ที่เกี่ยวข้องกับเงินทอง ค่าของเงินดอลลาร์ ค่าของเงินรูเบิล ค่าของเงินหยวน การคว่ำบาตร และสรุปว่า สหรัฐไม่มีอำนาจสร้างวิกฤต คนกำหนดทิศทางวิกฤต คือจีน รัสเซีย นี้ไม่ใช่การชมเชยปูตินแบบอ้อมๆ หรอกหรือ ว่าทั้งหล่อและเก่ง ไปๆ มาๆ ทำไมผู้ร้ายกลายเป็นพระเอก

วิกฤตเกิดจากเหตุการณ์ที่เมื่อเกิดแล้วคุมไม่อยู่ เหมือนไฟไหม้แล้วดับไม่ได้ เมื่อเริ่มแล้ว หยุดไม่ได้ นี้คือวิกฤต หากดับได้ ก็ยังไม่นับว่าร้ายแรงจนเกินไป

ฉันอยากให้ถึงวันหนึ่งไฟลามมาถึงหัวของคนวิเคราะห์คนนั้น ไหม้ตัวเขาให้เป็นจุณ

 

๑๐

โลกทุกวันนี้ เศรษฐกิจมีความสำคัญจริง แต่ก็ยังไม่เท่าชีวิตที่กำลังดิ้นรน ต่อสู้กับความเป็นความตาย ฉันเห็นชาวยูเครนมากมายกำลังหนีตาย กำลังอพยพ และมีหลายคนที่แสดงความกล้าหาญอย่างน่าทึ่ง เรามองคนละมุมกันแล้ว กระดานดำสองแผ่นพูดถึงเรื่องเดียวกัน แต่ต่างกันมาก เป็นคนละโลก

บนกระดานดำแผ่นของฉัน เป็นเรื่องของมนุษย์ ที่สำคัญที่สุด ความตายและความทุกข์ทรมานของชายยูเครนมีความหมายกว่าทุกสิ่ง แต่บนกระดานดำแผ่นนั้นของเขาเป็นโลกเสมือนจริง มีแต่เรื่องเศรษฐกิจ การเงิน ความยอกย้อนของสิ่งนานา ที่ไม่รู้ว่าจริงหรือเท็จ แต่ทำไมมองข้ามมนุษย์สี่สิบกว่าล้านคน และอีกหลายพันล้านคนที่ต้องเข้าร่วมชะตากรรมนี้ด้วย ว่าไม่สำคัญ มนุษย์คิดลึกแต่ห่างไกลจากชีวิตถึงสิบชั้นเหล่านี้เอง ที่กล้าสร้างสงครามโลก คนปกติที่ไหนจะกล้า ใครจะกล้าเฉียดใกล้นิวเคลียร์

บทสรุปของฉันจึงเป็นตรงข้าม ในโลกวันนี้ วิกฤตเกิดขึ้นได้ง่ายกว่าเดิม และแรงกว่าเดิม มันเกิดขึ้น เพราะมันกำลังลืมตัว คิดว่าตัวเองอยู่ในโลกเสมือนจริง

คนที่คิดว่าจีนเอาชนะสหรัฐได้ อันนี้แหละคือกุญแจนำไปสู่ความตาย มันตายสนิท มันเป็นกุญแจที่ไขไปสู่นรก สงครามโลกเกิดขึ้นเพราะมีคนคิดแบบนี้

ศพคนจีนพันกว่าล้านคน ก็อุดประตูนรกนี้ไม่ได้

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022