วางบิล/เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์

สู่ ‘คลองสวย น้ำใส เทิดไท้องค์ราชัน’

 

เมื่อหนังสือพิมพ์มติชนก้าวขึ้นสู่ปีที่ 33 วันที่ 9 มกราคม 2553 ได้เริ่มโครงการ “แบ่งปันความรู้ เชิดชูศาสนา พัฒนาแหล่งน้ำลำคลอง” เพื่อ “ตอบแทนคุณแผ่นดิน” เป็นทางการครั้งแรกต่อเนื่องมาโดยมิได้แบ่งว่า ปีใดจัดโครงการใด เนื่องจากกองบรรณาธิการทั้งสามกอง คือ มติชน ข่าวสด ประชาชาติธุรกิจ ต่างจัดโครงการทั้งสามในแต่ละปี แล้วแต่ว่าจะเป็นโครงการใดในปีนั้น หรือมีทั้งสามโครงการในปีเดียวกัน

ปีแรกของการดำเนินโครงการ 9 มกราคม 2553 เป็นวันขึ้นรอบปีที่ 33 ของหนังสือพิมพ์มติชน มีผู้ร่วมสนับสนุนเป็นเงินทั้งสิ้น 1,725,000 บาท ประเดิม และในปีต่อมา มีโครงการย่อยต่อไปอีก 5 โครงการ ดังต่อไปนี้

1. โครงการจัดทำหนังสือประวัติศาสตร์ไทยสังเขปเพื่อแจกจ่ายหน่วยงานและสถาบันการศึกษาที่เกี่ยวข้อง พร้อมจำหน่ายในท้องตลาด
2. โครงการขุดลอกคูคลองเมืองอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี
3. โครงการ “ผ้าป่าต้นไม้” ปรับปรุงภูมิทัศน์พระอุโบสถวัดหนังราชวรวิหาร บางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร วันที่ 11 มิถุนายน 2553
4. โครงการปฏิสังขรณ์มณฑปและรอยพระพุทธบาทวัดเขาดีสลัก ตำบลดอนคา อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี

และ 5. โครงการบูรณะ “นภศูล” วัดพระธาตุ ตำบลศาลาขาว อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี

โครงการบูรณปฏิสังขรณ์วัดพระธาตุ สำนักศิลปากรที่ 2 สุพรรณบุรี ดำเนินการจนแล้วเสร็จเมื่อกลางเดือนมกราคม 2552 แต่เนื่องจากในส่วนของนภศูลซึ่งเป็นส่วนสำคัญคู่กับพระปรางค์ เป็นของที่สร้างขึ้นมาใหม่แทนที่ของเก่าซึ่งหายไป ไม่ได้สัดส่วนกับขนาดองค์พระปรางค์ จึงมีการออกแบบใหม่โดย พล.อ.ต.อาวุธ เงินชูกลิ่น ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประยุกต์ศิลป์) เป็นผู้ออกแบบ

 

เมื่อปลายปี 2554 เกิดอุทกภัยครั้งใหญ่ ทำให้พื้นที่ทั่วประเทศถูกน้ำท่วมอย่างหนัก

มีโรงเรียนกว่า 4,000 แห่งได้รับผลกระทบ

เป็นเหตุให้ห้องสมุดโรงเรียนเสียหายถึง 900 แห่ง

ปี 2554 จึงจัดทำโครงการ “34 ปีมติชนระดมทุนช่วยน้องฟื้นฟูห้องสมุดโรงเรียน” จัดหาหนังสือใหม่และตู้หนังสือเข้าห้องสมุดโรงเรียนที่ประสบน้ำท่วม ดำเนินการช่วยเหลือโรงเรียนที่ประสบความเดือดร้อนอย่างเร่งด่วนระยะแรก และดำเนินการต่อจนจบโครงการทั้งหมด 473 โรงเรียน

ใช้งบประมาณกว่า 19 ล้านบาท

 

ปี2555 วันที่ 9 มกราคม จัดโครงการ “35 ปีมติชนร่วมฟื้นฟูประเทศไทย” ในวันขึ้นรอบปีที่ 35 เพื่อต้องการให้คนไทยระลึกถึงความสำคัญของแม่น้ำลำคลอง เพื่อรณรงค์ให้ทุกคนมาดูแลรักษาฟื้นฟูแม่น้ำลำคลอง เริ่มกิจกรรมพัฒนาแหล่งน้ำลำคลอง ร่วมฟื้นฟูคลองเปรมประชากรเป็นตัวอย่าง

เมื่อประกาศโครงการไปสู่สาธารณะ ปรากฏเสียงตอบรับจากทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนอย่างดี โดยเฉพาะกระทรวงศึกษาธิการจัดประชุมตัวแทนโรงเรียนริมคลองเปรมประชากรเพื่อหาแนวทางผลักดันโครงการ และมีหลายโรงเรียนเข้าร่วมกิจกรรม

กำหนดกิจกรรมรณรงค์และทำความสะอาดคลองเปรมประชากร ทั้งช่วยเหลือพัฒนาโรงเรียนและวัดหลายแห่งที่ได้รับผลกระทบจากภัยน้ำท่วม สอดคล้องกับโครงการ “แบ่งปันความรู้ เชิดชูศาสนา พัฒนาแหล่งน้ำลำคลอง”

นอกจากนั้น ยังมีวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น องค์การบริหารส่วนตำบล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และชุมชนใกล้คลองเปรมประชากร และผู้เกี่ยวข้องให้ความร่วมมือตอบรับด้วยดี พร้อมที่จะประกาศเจตนารมณ์หรือสัตยาบันข้อตกลงร่วมกันดูแลคลองเปรมประชากร และรวมตัวเป็นชมรม หรือเครือข่าย จัดกิจกรรมใหญ่ร่วมกัน 4 ครั้ง ตั้งแต่ต้นคลอง กลางคลอง และปลายคลอง คือ

1. โรงเรียนวัดเปรมประชากร ตำบลบางพูน อำเภอเมือง ปทุมธานี วันศุกร์ที่ 2 มีนาคม 2555 มีนายบรรหาร ศิลปอาชา นายกรัฐมนตรีคนที่ 21 นายยงยุทธ วิชัยดิษฐ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย เป็นประธาน
2. วัดเสมียนนารี ถึงวัดเทวสุนทร กรุงเทพมหานคร วันพฤหัสบดีที่ 26 เมษายน 2555 มีนายบรรหาร ศิลปอาชา นายกรัฐมนตรีคนที่ 21 เป็นประธาน
3. วัดเปรมประชากร ตำบลเชียงรากน้อย อำเภอบางปะอิน พระนครศรีอยุธยา วันเสาร์ที่ 18 สิงหาคม 2555 มีนายสุวัจน์ ลิปตพัลลภ อดีตรองนายกรัฐมนตรี เป็นประธาน
4. วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร ถึงวัดน้อยนพคุณ กรุงเทพมหานคร วัดพฤหัสบดีที่ 22 พฤศจิกายน 2555 จัดกิจกรรม “คลองสวย น้ำใส ร่วมใจบวชคลองเปรมประชากร เทิดไท้องค์ราชัน” ณ บริเวณริมคลองเปรมประชากร หน้าวัดราชบพิตรฯ มีนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี เป็นประธาน

นอกจากนั้น รณรงค์ให้ดูแลรักษาคลองเปรมประชากร เก็บขยะ โยนอีเอ็มบอล และเทน้ำหมักชีวภาพลงคลอง เครือข่ายคลองเปรมประชากรได้จัดพิธีสงฆ์ในกิจกรรม “คลองสวย น้ำใส ร่วมใจบวชคลองเปรมประชากร เทิดไท้องค์ราชัน”

 

จากนั้น วันที่ 17 มิถุนายน 2557 จัดกิจกรรม “คลองสวย น้ำใส ยุวชนไทยรักษ์แผ่นดิน” ณ โรงเรียนวัดน้อยนพคุณ เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร รณรงค์และปลูกจิตสำนึกให้ประชาชนสองฝั่งคลองช่วยกันรักษาความสะอาดคลองเปรมประชากร ด้วยการโยนอีเอ็มบอล เทน้ำหมักชีวภาพลงคลองบริเวณหน้าวัดน้อยนพคุณ ทั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อรณรงค์ให้ทุกคนมาดูแลรักษาคลองฟื้นฟูแม่น้ำลำคลอง มีคลองเปรมประชากรเป็นตัวอย่าง ทั้งประกาศเจตนารมณ์ร่วมกันดูแลและรวมตัวเป็นชมรม จัดกิจกรรมหลายครั้ง

นำไปสู่การมีเครือข่ายขึ้นมาดูแลรักษาฟื้นฟูคลองเปรมประชากรทำให้เกิดโครงการคลองสวยน้ำใส ร่วมใจบวชคลองเปรมประชากร เทิดไท้องค์ราชัน ถึงทุกวันนี้

ขณะดำเนินการโครงการจาก “แบ่งปันความรู้ เชิดชูศาสนา พัฒนาแหล่งน้ำลำคลอง” ระหว่าง “เชิดชูศาสนา” ยังมีโครงการแทรก คือการจัดปลูกต้นไม้ในวัดและโรงเรียนของหนังสือพิมพ์ข่าวสด เป็นต้นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ อาทิ สัก ประดู่ ตะเคียน และยางนา เพื่อในอีก 30-40 ปีข้างหน้า ประเทศไทยจะได้มีไม้ยืนต้นภายในวัดและโรงเรียน เพื่อนำมาบูรณะซ่อมแซม วัด โบสถ์ ศาลาการเปรียญ หรือกุฏิพระที่ปลูกสร้างด้วยไม้ ทั้งเก่าแก่และทรงคุณค่าทางสถาปัตยกรรม

ให้คงคุณค่าต่อไป