My Country Thailand

ณัฐพล ใจจริง

 

ครุฑร่อนถลาสถิตใต้รัฐธรรมนูญ

ในงานฉลองรัฐธรรมนูญ 2478

พระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่กับระบอบใหม่

 

นับแต่พระปกเกล้าฯ ทรงเคยร่วมรัฐพิธีลงพระปรมาธิไธยในรัฐธรรมนูญเมื่อ 10 ธันวาคม 2475 แล้ว ซึ่งสาระในรัฐธรรมนูญฉบับนี้ลดทอนการปฏิวัติจากรัฐธรรมนูญฉบับ 27 มิถุนายน หรือฉบับคณะราษฎรลง โดยต่อมา พระองค์เสด็จฯ ประทับชมขบวนแห่รัฐธรรมนูญและเสด็จฯ ชมงานฉลองรัฐธรรมนูญครั้งนั้นที่สวนสราญรมย์อีกด้วย

แต่ภายหลังกบฏบวรเดชพ่ายแพ้ต่อรัฐบาลพระยาพหลฯ และประชาชนไทยแล้ว รัฐบาลจัดงานฉลองรัฐธรรมนูญในปี 2476 อย่างยิ่งใหญ่ขึ้น แต่พระองค์มิได้เสด็จฯ พิธีเปิดงานในปีนั้น เพียงแต่เสด็จฯ มาชมงานในวันสุดท้ายของงานเท่านั้น

จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินต่างประเทศและสละราชย์ที่ลอนดอนในปี 2478

จากนั้น รัฐบาลกราบบังคมทูลเชิญพระองค์เจ้าอานันทมหิดล ขึ้นครองราชย์แทน ขณะนั้น พระองค์ทรงประทับที่สวิตเซอร์แลนด์ และด้วยทรงมีพระชันษาไม่บรรลุนิติภาวะ จึงมีการตั้งคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระมหากษัตริย์ขึ้นคณะหนึ่ง

ด้วยเหตุนี้ งานฉลองรัฐธรรมนูญปี 2478 จึงเป็นปีแรกในรัชกาลของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล พระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่และพระองค์แรกที่ทรงเถลิงราชย์ภายใต้ระบอบประชาธิปไตย มีคณะผู้สำเร็จฯ มาร่วมพิธีฉลองรัฐธรรมนูญที่พระที่นั่งอนันตสมาคมในวันที่ 11-12 ธันวาคมแทน

โดยเจ้าพนักงานเชิญพระพุทธปฏิมาชัยวัฒน์มาคู่กับรัฐธรรมนูญ ตั้งประดิษสถานที่พระที่นั่งอนันตสมาคม และการถวายภัตตาหารพระสงฆ์ในวันถัดมา

หากพิจารณาจากกิจกรรมงานฉลองรัฐธรรมนูญครั้งนี้ นับเป็นครั้งแรกที่สถาบันพระมหากษัตริย์ในรัชกาลใหม่ทรงมีพระราชกรณียกิจร่วมเฉลิมฉลองกิจกรรมของระบอบประชาธิปไตย รวมทั้งการร่วมเฉลิมฉลอง ทำพิธีทางศาสนาและสักการะรัฐธรรมนูญอันเป็นสิ่งสูงสุดของประเทศด้วย

สมุดกำหนดการงานฉลองรัฐธรรมนูญปี 2478

งานฉลองรัฐธรรมนูญมีการอัญเชิญรัฐธรรมนูญจำลองฉบับของสมาคมรัฐธรรมนูญและฉบับสมาคมฯ ที่กรุงเทพฯ เข้าขบวนแห่ โดยเริ่มขบวนที่ศาลากลางจังหวัดพระนครและธนบุรี มีสมาชิกสภาผู้แทนฯ กรุงเทพฯ เชิญรัฐธรรมนูญของกรุงเทพฯ เคลื่อนมาบรรจกับขบวนของสมาคมรัฐธรรมนูญที่สวนสราญรมย์ ข้ามสะพานพุทธ อ้อมวงเวียนเล็ก หยุดที่หน้าสมาคมรัฐธรรมนูญธนบุรี ข้ามกลับประดิษฐานยังโรงพิธีที่ท้องสนามหลวง

ด้วยเหตุที่งานฉลองรัฐธรรมนูญถือเป็นมหกรรมที่ยิ่งใหญ่ของไทยยุคใหม่ เป็นงานรื่นเริงของพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย ทุกคนเฝ้ารอการมาถึงของงานฉลองดังกล่าว

งานฉลองรัฐธรรมนูญปีนี้ เริ่มตั้งแต่ 8-12 ธันวาคม เป็นจำนวนถึง 5 วัน ตั้งแต่เช้าจนถึงราวตีหนึ่งของทุกวัน มีพื้นที่จัดงาน เช่น ที่ท้องสนามหลวง สวนสราญรมย์ และแม่น้ำเจ้าพระยา ในสมุดกำหนดการงานฉลองรัฐธรรมนูญปี 2478 กำหนดรายละเอียดไว้ดังนี้

ที่ท้องสนามหลวง สวนสราญรมย์และในแม่น้ำเจ้าพระยา ระหว่างปากคลองบางกอกน้อยถึงปากคลองมอญ มีการแข่งขันกีฬากว่า 20 ชนิด เช่น กรีฑาขี่คอแข่ง วิ่งกลุ่ม 8 คน ขี่คอชักเย่อ แข่งสุนัข แทงเม่นด้วยหลาว วิ่งวิบาก ตะกร้อข้ามเน็ตและลอดบ่วง หมากรุกคน แบดมินตัน มีแข่งขันกีฬาทางน้ำ แข่งเรือ ว่ายน้ำ เป็นต้น

การแข่งขันกีฬามุ่งให้เกิดความครึกครื้นและเป็นการสำแดงกำลังวังชาของพลเมืองในระบอบใหม่ เริ่มต้นมาตั้งแต่ปี 2476 รวมทั้งการวิ่งทนหรือการวิ่งมาราธอน

สำหรับระยะทางในการวิ่งจะเป็นไปตามเลขศักราชลงท้ายในแต่ละปี เช่น ปี 2476 วิ่งระยะทาง 6,000 เมตร และในปี 2478 นี้ วิ่งระยะทาง 8,000 เมตรจากฝั่งธนบุรีถึงลานพระรูปทรงม้า การแข่งขันเหล่านี้ พลเมืองสามารถเข้าร่วมหรือเชียร์ได้ตามเส้นทางที่กำหนด

ในปีนี้ หากพลเมืองที่เป็นพ่อค้าแม่ขายต้องการเข้ามาขายของสามารถเช่าพื้นที่ในงานได้ ในราคา 3 ราคา คือ 10 25 และ 50 สตางค์ ตามขนาดที่ตั้ง

การประกวดนางสาวสยามปีนี้ มีการปรับปรุงเวทีประกวดให้มีเวทียื่นออกมา สะดวกในการชมดีขึ้นกว่าเดิม

ด้วยเหตุที่หลายปีที่ผ่านมามีผู้เข้าร่วมงานจำนวนมาก ปีนี้จึงมีกระโจมพยาบาลหลายแห่งในงาน มีการจัดบริการห้องน้ำให้ผู้มาร่วมงาน ในสมุดกำหนดการประกาศว่า ห้องน้ำตั้งที่ริมถนนเจริญกรุงข้างสวนสราญรมย์ 4 แห่ง ที่ท้องสนามหลวง 4 แห่ง

มีอะไรให้ชมในงานฉลองรัฐธรรมนูญบ้าง

หากท่านได้เข้าร่วมวันฉลองรัฐธรรมนูญ รัฐบาลระบอบประชาธิปไตยจัดกิจกรรมอะไรให้ท่านชมบ้างนั้น ท่านสามารถอ่านได้จากสมุดกำหนดการที่พิมพ์แจกประชาชน อันสรุปสังเขปได้ดังนี้

ในวันแรกนั้น 8 ธันวาคม กิจกรรมเริ่มในช่วงบ่าย มีการแสดงหุ่นกระบอก ลิเกทรงเครื่อง เพลง หุ่นกระบอกและงิ้ว ที่สนามหลวง ขบวนแห่รัฐธรรมนูญจำลอง สามารถไปฟังเพลงบรรเลงเพลงในสวนสราญรมย์ ช่วงเย็นมีพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนตร์ ฉลองรัฐธรรมนูญที่สนามหลวง

ช่วงค่ำ ตั้งแต่ 19.00-1.00 น. ชมโขน ละครรำ ละครร้อง ลิเกทรงเครื่อง เพลง หุ่นกระบอก จำอวด หนังหน้าจอ ภาพยนตร์และงิ้ว ที่สนามหลวง ชมภาพยนตร์ ละคร จำอวดที่สวนสราญรมย์ ช่วง 20.30-2300 น. ชมระบำยิบซี ประกวดเต้นแทปแดนซ์ ที่เวทีลีลาศสโมสรคณะราษฎร ส่วนการประกวดนางสาวธนบุรี สวนสราญรมย์ เริ่ม 21.00 น. และกิจกรรมสุดท้ายคือ การออกสลากฉลองรัฐธรรมนูญประจำวัน

วันที่ 9 ธันวาคม เลี้ยงเพลพระสงฆ์ที่ท้องสนามหลวง ช่วงบ่าย-เย็น ชมละครรำ ลิเกทรงเครื่อง เพลง หุ่นกระบอก งิ้ว ที่สนามหลวง ฟังเพลงในสวนสราญรมย์ ชมแข่งกีฬาที่สนามหลวงและสวนสราญรมย์ เวียนเทียนรัฐธรรมนูญจำลองที่สนามหลวง

ช่วงค่ำ ชมมหรสพไทย-จีนที่สนามหลวง ชมภาพยนตร์ ละคร จำอวดที่สวนสราญรมย์ มีประกวดเต้นวอลซ์ ที่เวทีลีลาศ ในเวลา 21.00 น. ชมประกวดนางงามพระนครที่สวนสราญรมย์ และชมออกสลากฉลองรัฐธรรมนูญ

วันที่ 10 ธันวาคม เวลา 6 โมงเช้า ชมแข่งวิ่งทน 8,000 เมตร เริ่มวิ่งจากตลาดลาดหญ้า วิ่งอ้อมวงเวียนใหญ่ เข้าถนนประชาธิปก ข้ามสะพานพุทธ ถนนตรีเพชร ศาลาเฉลิมกรุง เจริญกรุง หน้ากองพันทหารมหาดเล็ก เลี้ยวเข้าถนนมหาไชย ถนนราชดำเนินใน ข้ามสะพานผ่านพิภพลีลา เข้าถนนราชดำเนินกลาง ราชดำเนินนอก ถึงหลักชัยที่ลานพระรูป ในช่วงสาย ชมแข่งเรือแจว เรือพาย เรือกรรเชียง และว่ายน้ำในลำน้ำเจ้าพระยา

ช่วงบ่าย ชมมหรสพไทย-จีนที่สนามหลวง ฟังเพลงในสวนสราญรมย์ บ่ายถึงค่ำ ชมกระบี่กระบอง เตะตะกร้อ หมากรุกคนที่สนามหลวง ชมแข่งแบดมินตันที่สวนสราญรมย์

กิจกรรมช่วงค่ำ ประกวดเต้นแทงโก้ เวทีลีลาศ ชมประกวดนางงามสยามที่สวนสราญรมย์ ส่วนที่สนามหลวงชมโขน ละครรำ ละครร้อง ลิเกทรงเครื่อง มหรสพไทย-จีนที่สนามหลวง ชมภาพยนตร์ ละคร จำอวดที่สวนสราญรมย์ และชมออกสลากฉลองรัฐธรรมนูญ

วันที่ 11 ธันวาคม กิจกรรมช่วงบ่าย ชมละครรำ ละครร้อง ลิเกทรงเครื่อง มหรสพไทย-จีนที่สนามหลวง ฟังเพลงในสวนสราญรมย์ ชมกระบี่กระบอง เตะตะกร้อที่สนามหลวง แข่งแบดมินตันที่สวนสราญรมย์ หมากรุกคนที่สนามหลวง

17.00 น. ผู้สำเร็จราชการฯ เสด็จเจริญพระพุทธมนต์ฉลองรัฐธรรมนูญที่พระที่นั่งอนันตสมาคม

ช่วงค่ำ ชมมหรสพไทย-จีนที่สนามหลวง ภาพยนตร์ ละคร จำอวดที่สวนสราญรมย์ งานเต้นรำ สลับฉากชมจีนรำพัด ประกวดเครื่องแต่งกายสตรีนักเต้นรำ ที่เวทีลีลาศ มีการแสดงจากโรงเรียนจีน กิจกรรมสุดท้ายคือ ชมออกสลากฉลองรัฐธรรมนูญ

วันที่ 12 ธันวาคม เวลา 10.30 น. คณะผู้สำเร็จราชการฯ เสด็จพระที่นั่งอนันตสมาคมในการสงฆ์รับพระราชทานฉัน

กิจกรรมช่วงบ่าย ชมละครรำ ละครร้อง ลิเกทรงเครื่อง มหรสพไทย จีนที่สนามหลวง ฟังเพลงในสวนสราญรมย์ ชมแข่งขันกีฬาที่สนามหลวงและสวนสราญรมย์

ช่วงค่ำ ชมมหรสพไทย-จีนที่สนามหลวง ภาพยนตร์ ละคร จำอวดที่สวนสราญรมย์ งานเต้นรำ สลับฉากผีเสื้อระบำ ประกวดรางวัลชนะเลิศทุกประเภท ที่เวทีลีลาศ ชมประกวดเรื่องแต่งกายแบบต่างๆ ชมออกสลากฉลองรัฐธรรมนูญ และในเวลา 23.00 น. เชิญรัฐธรรมนูญออกจากสนามหลวง

กล่าวโดยสรุป งานฉลองรัฐธรรมนูญนับแต่ปี 2478 เป็นต้นมา สถาบันพระมหากษัตริย์ในรัชกาลใหม่เข้าร่วมกิจกรรมฉลองและสักการะรัฐธรรมนูญที่เป็นสิ่งสูงสุดของระบอบร่วมกับรัฐบาลและประชาชน อันสะท้อนให้เห็นถึงการยอมรับพระราชสถานะภายใต้ระบอบประชาธิปไตยที่ถูกสถาปนาขึ้น