ของดีมีอยู่

‘ความฝันใหม่ๆ’ ในสังคมไทยที่ ‘สิ้นหวัง’

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 24 - 30 พฤศจิกายน 2566
คอลัมน์ของดีมีอยู่
เผยแพร่

สัปดาห์ก่อนอ้างอิงความเห็นของ “ศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์” จากภาควิชาประวัติศาสตร์ ม.เชียงใหม่ บนเวทีวิเคราะห์ผลโพล “มติชน x เดลินิวส์ : รัฐบาลเศรษฐาควรแก้ปัญหาอะไร?” ไปแล้วรอบหนึ่ง

หลังจากขึ้นเวทีดังกล่าวเสร็จเรียบร้อย อาจารย์อรรถจักร์ยังไปให้สัมภาษณ์ต่อกับทีมข่าวมติชนทีวี

โดยมีเนื้อหาการพูดคุยบางส่วนที่น่าสนใจ ดังนี้

 

“สิ่งที่กำลังเกิดขึ้น (ในสังคมไทย) ก็คือว่าความฝันเรื่อง ‘อายุน้อยร้อยล้าน’ มันเป็นความฝันที่ถูกแต่งขึ้นมาเพื่อเยียวยาหรือปลอบประโลมคนว่า เห็นไหม มันมีคนสำเร็จแบบนี้ แต่จริงๆ แล้วมันมีคนล้มเหลวหรือคนไปไม่ได้มหาศาลมากกว่านั้น ตัวอย่างอายุน้อยร้อยล้านที่โผล่มาในแต่ละคน เป็นเพียงส่วนน้อย

“สิ่งที่ปรากฏขึ้น ผมคิดว่าสังคมไทยคือสังคมที่ ‘อายุมากและยากนาน’ คำคำนี้ผมเอามาจากอาจารย์สมชาย (รศ.สมชาย ปรีชาศิลปกุล คณะนิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่) รวมทั้งหน่วยราชการของไทยจำนวนมากเริ่มพูดถึง ‘ความยากจนข้ามรุ่น’ ก็แปลว่ายากจนมาตั้งแต่รุ่นปู่ มาถึงรุ่นพ่อ และมาถึงรุ่นลูก

“ถามว่าพูดอย่างนี้ แล้วเราจะช่วยกันผลักให้ความยากจนมันไม่ข้ามรุ่นได้อย่างไร? ผมคิดว่าเรายังไม่มีแนวทางตรงนี้ รัฐบาลนี้เขาก็คงจะมองเห็น (ปัญหา) เพียงแต่เขารู้สึกว่าการปล่อยให้เป็นแบบนี้ มันก็รักษาโครงสร้างอำนาจที่มันเหลื่อมล้ำไว้ ทำให้เครือข่ายชนชั้นนำยังได้ (ประโยชน์) อยู่ แล้วเขา (รัฐบาล) ก็อยู่ได้

“ดังนั้น สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นคือคนจนข้ามรุ่น ความยากจนที่ข้ามมา 2-3 เจเนอเรชั่น มันจะส่งผลทางด้านอารมณ์ความรู้สึกผู้คนอีกมากมายเลย…

 

“เราจะทำอย่างไรให้เกิดกลุ่มคนหนุ่มสาวที่แสดงตัวออกมาเป็นพลเมืองผู้กระตือรือร้นในงานทางสังคมและอื่นๆ? ผมเห็นด้วยว่าสังคมไทยตอนนี้ คนหนุ่มสาวนี่สิ้นหวัง หมดหวัง

“เพลงของคนรุ่นใหม่จะออกไปทำนองว่า ฉันเบื่อจริงๆ ผมจำชื่อคนร้องไม่ได้ อาจจะชื่อ ‘ฝนพรำ’ หรืออะไรทำนองนี้ แต่ร้องกูเบื่อ กูเจ็บปวด แล้วได้รับความนิยมเยอะมาก ซึ่งน่าเสียดายว่า คนหนุ่มสาวที่เป็นพลังของสังคมกลับถูกกดทับให้เป็นแบบนี้

“ผมหวังว่ามันจะเกิดเงื่อนไข หรือเกิดคนที่พลิกความหวัง คืนความหวัง ให้กับคนรุ่นหนุ่มสาว ในบางมิติ ให้มากขึ้น เพราะถ้า (คืนความหวังให้เขา) ไม่ได้ คนรุ่นนี้ก็คือคนที่จะหันไปสู่เรื่องที่ตอบสนองกับตัวเองมากขึ้นเท่านั้น

“เมื่อมนุษย์เราไร้หวัง สิ่งที่เขากลับมา คือ กลับเข้ามาสู่ตัวเอง ถ้าไร้หวังมากๆ จนกระทั่งสิ้น (หวัง) เลย การฆ่าตัวตายก็จะสูงขึ้นในเด็กวัยรุ่น เหมือนที่เกิดในหลายสังคม ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่อยากให้เกิดขึ้น…

 

“ผมอยากจะให้รัฐบาลและเครือข่ายชนชั้นนำที่อยู่ข้างหลังรัฐบาล มองเห็นทุกอย่าง อย่างเชื่อมโยงกัน และมองเห็นว่าจะคืนความเป็นมนุษย์ คืนความฝัน คืนสิ่งที่มีค่าของมนุษย์ ให้แก่คนในสังคมไทยอย่างไร

“อย่าคิดเพียงแค่การโยนเศษเงินลงไป และหวังว่าคน (จะ) พึงพอใจกับเงินจำนวนนี้ ถ้าหากรัฐบาลนี้ พรรคการเมืองที่เป็นรัฐบาล และเครือข่ายชนชั้นนำ ที่แพ็กกันแน่น สามารถมองเห็นคุณค่าของคนที่อยู่เป็นพลเมืองไทย ผมเชื่อว่า โดยศักยภาพของคน คุณจะสามารถเปลี่ยนประเทศนี้ได้ เปลี่ยนสังคมนี้ให้เป็นสังคมที่น่าอยู่ มีคุณค่า-มนุษยสัมพันธ์ที่ดีได้

“แต่นั่นหมายความว่าเครือข่ายของชนชั้นนำทั้งหมด จำเป็นที่จะต้องทบทวน จำเป็นที่จะต้องคิดใหม่ อยากจะบอกว่าถ้าเครือข่ายชนชั้นนำสามารถคิดถึงคน และคืน ‘ความเป็นคน’ ให้แก่ผู้คนที่หลากหลาย

“คุณกำลังสร้างอนาคต และคุณจะถูกจารึกไว้ว่า คุณเป็นกลุ่มที่สร้าง ‘สังคมไทยใหม่’ ที่งดงาม เป็นความฝันครับ” •

 

ของดีมีอยู่ | ปราปต์ บุนปาน