วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2563 นายพิชัย นริพทะพันธุ์ นักวิเคราะห์เศรษฐกิจและอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน บรรยายพิเศษ “ทิศทางเศรษฐกิจและโลจิสติกส์ไทย ปลายศตวรรษที่ 21 จะไปในทิศทางไหน” ในงานประชุมใหญ่สามัญประจำปี สมาคมขนส่งสินค้าเพื่อการนำเข้าและส่งออก ที่สโมสรการท่าเรือแห่งประเทศไทย

นายพิชัย ระบุว่า โลกเปลี่ยนแปลงทุกวันโดยเฉพาะทางเทคโนโลยี แต่ประเทศไทยมีนายกรัฐมนตรีที่ไม่รู้เรื่องเศรษฐกิจเลย ทำให้คาดเดาอนาคตได้ยาก ซึ่งเปรียบประเทศไทยปัจจุบันกลายเป็น “พม่ารุ่นใหม่” แต่คนไทยอาจยังไม่รู้ตัว คือ ถูกแช่เเข็งทางการพัฒนา หรือ “Freeze” อย่างยาวนาน แต่พม่าในอดีตที่รัฐบาลทหารปกครองเทคโนโลยีของโลกไม่ได้เปลี่ยนแปลงเร็วขนาดนี้ สภาพของไทยจึงน่ากลัวและย่ำแย่กว่ามาก โดยปัญหาทั้งหมดมาจากปัญหาทางการเมือง กระทบความเชื่อมั่นของนักลงทุนทั้งต่างชาติและนักลงทุนของไทยเอง ซึ่ง หากปล่อยให้เป็นไปเช่นนี้ ประเทศจะย่ำแย่หนักขึ้นและเป็นเหมือนการเร่งสุมไฟให้ “ภาวะกบต้ม” ที่ประชาชนค่อยๆได้รับความเดือดร้อนและตายไปในที่สุด

นายพิชัย กล่าวว่า ไทยเป็นประเทศขนาดเล็กและเป็นประเทศเปิด จึงต้องพึ่งต่างประเทศอย่างเลี่ยงไม่ได้ ลำพังการบริโภคภายในเพียง 50% ไม่เพียงพอ ดังนั้นเศรษฐกิจโลก รายได้การนำเข้าและส่งออก จึงกระทบกับไทยอย่างแน่นอน ขณะที่เครื่องยนต์ทางเศรษฐกิจทุกตัวดับหมด ทั้ง 1.)​ การส่งออก 2.) การบริโภคภายในและยิ่งจะมีหนีสิ้นครัวเรือนเพิ่มขึ้น 3) การใช้จ่ายภาครัฐ ที่กระทบจากการเลือกตั้งมาเรื่อยๆและมีปัญหาเรื่องการเสียบบัตรแทนกันของ ส.ส.ฝ่ายรัฐบาล ยิ่งทำให้งบประมาณปีนี้อาจมีปัญหา และตัวสุดท้ายคือ 4.) การท่องเที่ยวที่ตกต่ำเรื่อยมาและได้รับผลกระทบจากไวรัสโคโรน่า ยิ่งจะแย่หนักขึ้นไปอีก

นายพิชัย ยืนยันว่า ประเทศไทย มีศักยภาพที่จะเป็นศูนย์กลางของอาเซียนได้โดยเฉพาะระบบโลจิสติกส์แต่รัฐบาลต้องทำงานให้เป็น พร้อมเสนอให้ลดต้นทุนการขนส่งโดยรถค่าน้ำมันเชื้อเพลิง ซึ่งมองว่าสามารถลดได้ถึง 5 บาทต่อลิตร โดยการยกเลิกหรือหักออกจากภาษีสรรพสามิตและภาษีมูลค่าเพิ่มที่รวมกันแล้วอยู่ที่ประมาณ 6.40 บาท รวมถึงยกเลิกการขายน้ำมันหน้าโรงกลั่นที่คำนวณค่าขนส่งเพราะเมื่อขายให้ต่างประเทศไม่ได้คิดค่าขนส่งส่วนนี้ด้วย ทำให้ต่างประเทศได้ใช้ราคาน้ำมันถูกกว่าคนไทย ซึ่งสิ่งที่เป็นมาทำให้ “บริษัท ปตท.”ได้กำไรไปฟรีๆปีละเป็นหมื่นล้าน ส่วนการบอกว่า ราคาน้ำมันแพงเป็นเรื่องดี เพราะคนจะประหยัดนั้น นายพิชัยไม่เห็นด้วยและมาว่าเป็นข้ออ้าง ให้นายทุนพลังงานกอบโกยกำไรเท่านั้น และยืนยันว่า ทุกประเทศที่สามารถพัฒนาได้ ต้นทุนการขนส่งหรือราคาน้ำมันล้วนแต่มีราคาถูก

นายพิชัย ยังเสนอให้รัฐบาลต้องหารายได้ โดยแนวทางหนึ่งคือ การเจรจาประเทศกัมพูชาขุดแก๊สในพื้นที่ทับซ้อนและเเบ่งปันผลประโยชน์ ซึ่งควรเร่งดำเนินการในช่วงที่แก๊สยังมีมูลค่าอยู่ เพราะในอนาคตโลกอาจจะลดหรือไม่ใช้เเก๊สในการขนส่งได้ พร้อมกันนี้ยกกรณีพิพาทระหว่างประเทศฟิลิปปินส์และประเทศจีนเรื่องเขตแดนในทะเลจีนใต้ซึ่งศาลโลกตัดสินให้ฟิลิปปินส์ชนะแต่ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ พร้อมที่จะแบ่งพื้นที่ให้จีนร่วมลงทุนและพัฒนา โดยอาศัยเทคโนโลยีจากจีน และได้ประโยชน์กันทั้งสองฝ่าย

โดยช่วงท้ายการบรรยาย ได้มีการเปิดโอกาสให้ผู้ร่วมฟังการบรรยาย ถามคำถามโดยมีคำนามที่น่าสนใจคือ ขอให้นายพิชัย อธิบายทฤษฎีภาวะ “กบต้ม”

ซึ่งนายพิชัย อธิบายว่า “ภาวะกบต้ม” เป็นทฤษฎี ของชาวตะวันตกที่ใช้อธิบายภาวะทางสังคมและใช้กับการบริหารธุรกิจต่างๆได้ โดยเทียบกับ “การต้มกบ” ด้วยการค่อยๆเร่งไฟให้แรงขึ้นโดยที่กบไม่รู้ตัวและไม่ได้ตายทันที แต่จะค่อยๆปรับตัวกับอุณหภูมิโดยไม่กระโดออกจากหม้อต้ม แต่เมื่อไฟแรงขึ้นถึงจุดหนึ่ง กบก็จะตายในที่สุด

อีกคำถามคือ ขอให้นายพิชัย เสนอแนะต่อรัฐบาลในภาวะปัจจุบันที่ประชาชนสิ้นหวังต่อนโยบายเศรษฐกิจของรัฐบาลที่ไม่มีอะไรใหม่จาก ตลอด 6 ปีที่ผ่านมา

โดยนายพิชัย เสนอนอกเหนือจากที่กล่าวมาแล้วในการบรรยายในสิ่งที่รัฐบาลจะต้องทำประกอบด้วย

1)​ รัฐบาลต้องใช้เงินหรือทุ่มงบประมาณให้เยอะๆ แต่ต้องเป็นโครงการที่เหมาะสม อย่างลงทุนโครงสร้างพื้นฐานและระบบโลจิสติกส์ ไม่ใช่โครงการ “ชิมช้อปใช้” ที่เป็นเพียงการแจกเงิน พร้อมยืนยันว่า ไม่มีประเทศใดในโลกที่แจกเงินประชาชนแล้วประเทศชาติจะเจริญได้ เพราะลำพังแค่แจกเงินไม่จำเป็นต้องมีรัฐบาลก็ได้ รัฐบาลควรคิดนโยบายที่ใช้เงินให้มีประสิทธิภาพ

2) พัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ให้ทุนการศึกษาหรือส่งคนเก่งๆไปเรียนต่างประเทศ ซึ่งการคนที่เก่งๆ 10 หรือ 20 คนสามารถนำความรู้พัฒนาประเทศได้

3) รัฐบาลต้องเร่งเจรจาการค้ากับต่างประเทศ หลังไม่ได้เจรจาในยุค คสช.ที่ต่างชาติไม่ให้การยอมรับ แต่หลังการเลือกตั้งแล้วควรรีบดำเนินการอแต่รัฐบาลก็ยังไม่ทำ ถึงนอกจากทำให้ไทยเสียโอกาสแล้ว ยิ่งจะย่ำแย่ซ้ำเติมภาวะเศรษฐกิจที่เป็นอยู่เข้าไปอีก