นายพล นักธุรกิจ-นักการเมืองใหญ่กับธุรกิจ

ความสำคัญของธุรกิจแข่งม้าและสนามม้าในไทยเกี่ยวพันกับเศรษฐกิจการเมืองของทหารบก

สมบัติของทหารบกไทย นับตั้งแต่มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 1932 มีหลายขุมสมบัติ

เช่น รัฐวิสาหกิจ ได้แก่ บริษัทสามัคคีค้าสัตว์ บริษัททหารผ่านศึก บริษัท จังหวัด จำกัด

ในทศวรรษ 1940-1950 ล้วนตกอยู่ในมือและสร้างความมั่งคั่งให้กับขุนศึก

ที่นำโดยกลุ่มจอมพลผิน ชุณหะวัณ และกลุ่มซอยราชครู (Soi Rajkru Clique)

 

ธนาคาร

ธนาคารทหารไทย (1962) ธนาคารที่ก่อตั้งโดยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์¹ ที่อ้างว่าตั้งเพื่อสวัสดิการของทหารบก

แท้จริงแล้วธนาคารทหารไทยเกี่ยวข้องกับการซื้ออาวุธจากสหรัฐอเมริกา แล้วยังก่อประโยชน์โดยตรงต่อจอมพลสฤษดิ์

ทั้งการทุจริตจากการใช้เป็นเงินราชการลับด้วย เช็กบัญชีชื่อ หนุมาน

ประโยชน์จากการเป็นประธานกรรมการธนาคาร² มีหุ้นของธนาคารในนามส่วนตัว³

แต่ธนาคารทหารไทยในปัจจุบันได้สูญเสียบทบาทของธนาคารแล้ว ท่ามกลางการแข่งขันและความเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์การเงินการธนาคารในไทยไปแล้ว

โดยเฉพาะวิกฤตเศรษฐกิจไทยปี 1997 ธนาคารทหารไทยถูกควบรวมกับธนาคารต่างประเทศ

ต่อมาธนาคารทหารไทยเปลี่ยนชื่อเป็น TMB ในปี 2005 ยุบรวมกับธนาคาร UOB ของสิงคโปร์ เปลี่ยนชื่อเป็น ธนาคาร TTB ในปี 2022

 

สถานีโทรทัศน์

สถานีโทรทัศน์กองทัพบก ช่อง 5 ก็ยังทำประโยชน์ด้านภาพลักษณ์และการเมืองแก่กองทัพบกและผู้บังคับบัญชามากกว่าผลประโยชน์ด้านเศรษฐกิจ

สถานีกองทัพบกช่อง 5 กำไรเพียง 11 ล้านบาท ปี 2018⁴ ขาดทุนสุทธิ 177,544,052.02 บาท ปี 2020⁵ และขาดทุนสุทธิ 166,471,255.98 บาท ปี 20216

อันแตกต่างจากสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 7 หรือบริษัทกรุงเทพโทรทัศน์และวิทยุ ชื่อก่อตั้ง สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 7 มีกำไร 1,965 ล้านบาท⁷ ปี 2022

ก่อตั้ง 27 พฤศจิกายน 1967 ผู้ก่อตั้งได้แก่ ท่านผู้หญิงไสว จารุเสถียร (ภรรยา พล.อ.ประภาส จารุเสถียร ผู้บัญชาการทหารบกสมัยนั้น) เรวดี เทียนประภาส (น้องท่านผู้หญิงไสว) ชวน รัตนรักษ์ ผู้ก่อตั้งและเจ้าของธนาคารศรีอยุธยา⁸ ชูศักดิ์ บุญยกะลิน เทียน กรรณสูต

สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 7 ที่บริหารและพัฒนาโดยกลุ่มธุรกิจเอกชนตั้งแต่ต้นจนถึงปัจจุบัน (กลุ่มธุรกิจคนจีนใกล้ชิดจอมพลประภาส จารุเสถียร และธนาคารกรุงศรีอยุธยา)

แต่ภูมิทัศน์ เทคโนโลยีและพฤติกรรมผู้บริโภคสื่อมวลชนในประเทศไทยที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลาและรวดเร็ว สถานีโทรทัศน์ช่อง 5 กำไรน้อย บางปีขาดทุน และด้วยได้รับความนิยมน้อยลงตามลำดับ สถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 จึงไม่มีอิทธิพลทางการเมืองในไทยมากนัก

เนื่องจากวิกฤตเศรษฐกิจปี 1997 ภูมิทัศน์ด้านสื่อวิทยุและโทรทัศน์ พฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วด้วยระบบดิจิทัลและอุบัติขึ้นของสื่อใหม่ สถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 ปรับตัวครั้งใหญ่ มีการจัดตั้งบริษัทโฮลดิ้ง 19 สิงหาคม ปี 2003 คือ RTA Entertainment ทุนจดทะเบียน 10 ล้านบาท มีกองทัพบกถือหุ้น 50,000 หุ้น มูลค่า 5,000,000 บาท⁹ เพื่อเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

แต่ภายหลังล้มเลิกการนำบริษัทเข้าตลาดหลักทรัพย์ฯ มีการดำเนินการ Thai TV Global Network ถ่ายทอดรายการสู่ 170 ประเทศทั่วโลก¹⁰

แต่ในที่สุดยกเลิกในปี 10 มกราคม 2023¹¹

 

โรงแรม สถานที่พักผ่อนและสนามกอล์ฟ

มีสมบัติทหารบกไทยในช่วงร่วมสมัยนี้ ที่ทำกำไรคือ โรงแรม สถานที่พักผ่อน สนามกอล์ฟ ถึง 37 แห่ง จากการศึกษาของ Pongpiphat มีธุรกิจของทหารบกที่ทำกำไร¹²

(ดูตาราง)

สรุป

นับตั้งแต่เปลี่ยนแปลงการปกครอง 1932 ชนชั้นนำใหม่คือ นายพลแห่งกองทัพไทยมิได้เป็นเพียงผู้พิทักษ์ระบอบการปกครองใหม่ดังที่กล่าวอ้างเท่านั้น

เหล่านายพลก่อตั้ง ริเริ่มและเป็นเจ้าของธุรกิจทั้งในนามกองทัพ ในนามส่วนตัวและในนามตัวแทนเอกชนที่ส่วนใหญ่เป็นนักธุรกิจเชื้อสายไทย-จีนผู้อาศัยบารมีทางการเมืองคุ้มครองและปกป้องพวกเขาจากคู่แข่งทางธุรกิจโดยอาศัยบารมีจากเหล่านายพลในค่ายการเมืองอื่น

รัฐวิสาหกิจหลายแห่ง ธนาคารพาณิชย์ สถานีโทรทัศน์และวิทยุสร้างความร่ำรวยและเป็นฐานเศรษฐกิจให้กับเหล่านายพลเหล่านั้น น่าสนใจ สนามกอล์ฟ โรงแรม สถานที่พักผ่อน สนามมวย รวมทั้งสนามม้าในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดผุดขึ้นทำธุรกิจหลากหลาย และมากอิทธิพลในการเมืองระดับชาติและท้องถิ่นสืบมาต่อเนื่อง

นายพล พ่อค้า นักการเมืองใหญ่มีบทบาทธุรกิจและการเมืองนับแต่นั้นมา จวบจนปัจจุบัน

 

---

¹กลุ่มสี่เสาเทเวศร์ (Sisao Thevet Faction) คู่ขัดแย้งหลักกับกลุ่มซอยราชครูในช่วงทศวรรษ 1950-1960

²Ukrist., US and Thailand’s Economic Policy 1960-1970, MA Thesis, International Relation Department, Political Sciences Faculty, Chulalongkorn University, 1983 ., Chapter 4

³Kanda Naknoi, “The Economic Role of the Thai Military : A Commercial Logic to Coup?” in Michael J. Montesano et. Al ed, Opcit : 134-135.

⁴กำเนิดของสถานีโทรทัศน์กองทัพบก เป็นชื่อเดิมของสถานีตั้งเมื่อมกราคม 1957 ด้วยแรงผลักดันของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรีและผู้บัญชาการทหารบกสมัยนั้น งานหลักสมัยนั้นคือ ถ่ายทอดการฝึกปฏิบัติการของทหารที่ค่ายธนะรัชต์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ การจัดทำรายการภาพยนตร์ คำขวัญเพื่อต่อต้านคอมมิวนิสต์ อ้างจาก ราสินี สดเจริญ, บทบาทของช่อง 5 ในการสร้างภาพลักษณ์ทหาร พ.ศ.2501-2553 (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรจน์ 2563) : 1-3

⁵สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก รายงานของผู้สอบบัญชีและงบการเงินปี 2020

⁶สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก รายงานของผู้สอบบัญชีและงบการเงินปี 2021

⁷ข้อมูลกรมทะเบียนการค้า กระทรวงพาณิชย์ อ้างจาก กฤตนัน ดิษฐบรรจง สถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 7 Growing Up with 7 HD, The Modernist 29 เมษายน 2565 เข้าถึง 29 เมษายน 2565

⁸เป็นประธานกรรมการบริษัทตั้งแต่ก่อตั้ง จนเสียชีวิตปี 1970 กฤตย์ รัตนรักษ์ บุตรชายเป็นประธานกรรมการแทน

⁹“ไขปริศนา หนี้ 1.2 พันล้านบาท บ.ทหาร RTA” สำนักข่าวอิศรา 8 ธันวาคม 2562.

10Kanda Naknoi, “The Thai Military As a Business Group, 1940-2016” Economic Research Paper No. Histobashi University, February 2020 : 3

¹¹“TGN สถานีดาวเทียมแห่งแรกของไทยยุติ” 10 มกราคม 2566 ข่าวสด 17 พฤศจิกายน 2565

¹²Pongpiphat Banchanont, “Army’s Wonderland แดนมหัศจรรย์ในกองทัพบก สุขสันต์ไปกับสนามมวย/ม้า-กอล์ฟ”, The Matter 31 2021

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022