เวลามากกว่าปีแล้ว ที่เมียนมาไร้เสถียรภาพ การพ่ายแพ้กองกำลังติดอาวุธของชาติพันธุ์กลุ่มต่างๆ โดยเฉพาะในรัฐฉานตอนเหนือของเมียนมาติดชายแดนจีน ถูกหยิบยกจากทั้งสื่อและผู้นำทางนโยบายทั้งในไทยและต่างประเทศ

ข้อสรุปคล้ายกันคือ ไม่น่าเชื่อ กองทหารของรัฐบาลเมียนมาที่มีกองกำลัง อาวุธและประสบการณ์ กลับพ่ายแพ้ต่อกองกำลังฝ่ายต่างๆ

ความไร้เสถียรภาพในเมียนมาไม่เหมือนในอดีตที่ประเทศเมียนมาแยกกันเป็นส่วนๆ หลายพื้นที่เป็นของกลุ่มชาติพันธุ์ พวกเขาเรียกร้องการแยกเป็นประเทศ แต่ข้อเรียกร้องนี้ไม่เคยสำเร็จ

ความไร้เสถียรภาพครั้งนี้ ไม่เพียงเกิดจากกำลังและอาวุธของกลุ่มชาติพันธุ์ แต่มีบทบาทจีนเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย

 

ยุทธการ 1027 (Operation 1027)

ยุทธการ 1027 เป็นความร่วมมือของกองกำลังติดอาวุธของกลุ่มชาติพันธุ์หลายกลุ่ม ที่นำโดย Three Brotherhood Alliance ได้แก่ ทหารอาระกัน (Arakan Army-AA), Myanmar National Democratic Alliance Army-MNDAA และ Ta’ang National Liberation Army-TNLA ร่วมมือกับกองกำลังชนกลุ่มน้อยอื่นๆ โจมตีกองทหาร ตำรวจ ของรัฐบาลเมียนมา ยึดเมืองหลายเมือง โดยเฉพาะในรัฐฉานตอนเหนือ เป้าหมายหลักเพื่อลดการใช้อุบายใช้แรงงานบังคับบริเวณชายแดนเมียนมา-จีน

แต่กระทบการค้าชายแดนจีน-เมียนมาที่มีมูลค่าสูง ฝ่ายรัฐบาลเสียหายอย่างไม่คาดคิด

จีนกังวลมากต่อจังหวัดต่างๆ ทางทิศใต้ตะวันตก ซึ่งอาจทำให้จีนเกิดความไม่มั่นคงด้านพลังงานด้วย

 

จุดเริ่มต้น

ความจริงแล้ว ตุลาคม 2023 จีนเพิ่มขอบเขตการกำจัดองค์กรอาชญากรรมข้ามชาติบริเวณชายแดน เพื่อรักษาผลประโยชน์ของตนเองโดย เป้าหมายทันทีคือ สร้างเสถียรภาพชายแดน เพื่อให้การค้ากลับคืนมา

จีนพยายามทำให้กำลังฝ่ายต่อต้านรัฐบาลเมียนมาแตกแยก และบังคับให้เจรจาหยุดยิง แต่ผลเกิดตรงกันข้าม

ความจริงแล้ว จีนมี 2 เป้าหมาย จีนเคยขอร้องพลเอกอาวุโส มิน อ่อง ลาย กลางปี 2023 ให้ทำลายปฏิบัติการล่อลวงข้ามพรมแดนใช้แรงงานจีนเป็นแรงงานบังคับ แต่ไม่มีการตอบสนองใดๆ

กันยายน 2023 จีนเริ่มมองทางอื่นจัดการ รวมทั้งจับกุมและคุมขังผู้นำทหารและใช้ตำรวจจีนในบางพื้นที่ซึ่งเป็นศูนย์การล่อลวง

หนทางใหม่นี้เกิด MADAA และ องค์กรทหารกลุ่มชาติพันธุ์ (Ethnic Armed Organization-EAOs อยู่ในรัฐฉานเหนือคือ เขตปกครองพิเศษโกกัง มี 2 เป้าหมาย

1. กำจัดองค์กรล่อล่วง

2. ทำให้เผด็จการทหารเมียนมาพ่ายแพ้

ความสำเร็จของ Three Brotherhood Alliance ในสนามรบสร้างความหวาดกลัวทั่วพื้นที่โกกัง เจ้าของและหัวหน้าองค์กรล่อลวงปิดกิจการ คนกว่า 7,000 คนได้รับการช่วยเหลือ แล้วบินกลับไปจีน

แต่หลายคนถูกส่งมาชายแดนไทย ที่ตัวการองค์การอาชญากรรมยังฝั่งตัวแน่นอยู่

12 พฤศจิกายน จีนใช้ลูกเล่นใหม่ ออกหมายจับ Ming Xue chang หัวหน้า Myanmar Army Border Guard Force-BGF และญาติของเขาอีก 3 คน

แรงกดดันนี้สำเร็จ บังคับให้ พลเอกอาวุโส มิน อ่อง ลาย เริ่มรื้อ BGF ที่เขาสร้างขึ้นเองตอนนำทหารเมียนมายึดพื้นที่ โกกัง ปี 2009

 

ความจริงปรากฏและผลที่ตามมา

สิ่งที่เกิดขึ้นบริเวณชายแดนจีน-เมียนมาเปิดเผยให้เห็น กองทหารเมียนมาอ่อนแออย่างไรเมื่อเผชิญกับกองกำลังชนกลุ่มน้อย ทหารเมียนมารื้อฟื้นกลไกดั้งเดิม การระดมความเกลียดชังของประชาชนต่อจีน

กลางเดือนพฤศจิกายน ทหารก่อม็อบประท้วงและเดินไปหน้าสถานทูตจีนในย่างกุ้ง รณรงค์ต่อต้านการสนับสนุนจีนต่อ Three Brotherhood Alliance

และกล่าวหาจีนแทรกแซงกิจการภายในเมียนมา โฆษณาชวนเชื่อพัฒนารวดเร็ว ความรู้สึกทหารเมียนมาต่อต้านจีนโตเร็วมากในสื่อออนไลน์ WeChat

รัฐบาลทหารเมียนมากลับลำอย่างรวดเร็ว เปลี่ยนการประณามความล้มเหลวของตนในสนามรบไปที่อื่น เช่น สหรัฐอเมริกาและไต้หวัน เรียกร้องให้จีนช่วย

เชิญปัญญาชนชาตินิยมจีนมาเยือนเมียนมา เพื่อไปอธิบายสื่อจีนให้กล่าวหา EAOs เป็นราชายาเสพติด และใช้เงินเทา และอิทธิพลตะวันตกเพื่อกัดกร่อนอธิปไตยเมียนมา

ยุทธการ 1027 เป็นบางอย่างที่ใหญ่โตกว่าการทำลายศูนย์ล่อลวง และมันนำไปสู่สิ่งที่จีนเองไม่สามารถควบคุมได้ จีนตอบสนอง 2 อย่าง

1. กองทัพปลดแอกประชาชนซ้อมรบกระสุนจริงบริเวณชายแดนที่มณฑลยูนนาน

2. กองเรือรบจีนเยือนย่างกุ้ง

ส่งสัญญาณสำคัญของอิทธิพลจีนมีความมั่นคง และมุ่งสร้างเสถียรภาพเพื่อปกป้องผลประโยชน์สำคัญของจีน โดยเฉพาะการค้าชายแดนจีน-เมียนมามูลค่าเกือบ 3.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี

 

เมียนมาพลาดอีก

จีนตอบสนองดีต่อการร้องขอความช่วยเหลือจากรัฐบาลเมียนมา จีนใช้แรงกดดันถึงแม้บางเบากับ Three Brotherhood Alliance แต่ความช่วยเหลือจีนมีราคาแพง ธันวาคม ทันทีที่รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศเมียนมาเดินทางออกจากจีน ตำรวจจีนออกหมายจับ ผู้นำโกกัง BGF อีก 10 คนที่ไม่ใช่แค่เป็นหัวหน้าองค์กรอาชญากรรมทำค้ามนุษย์ ฆาตกรรมและทำผิดกฎหมาย แต่ยังเป็นหัวหน้าทหารใน BGF ที่คุมชายแดนสำคัญเมียนมา-จีน เขตโกกัง

การจับกุมเหล่านี้ ทำลายฐานของทหารเมียนมาเพราะไม่สามารถคุมบริเวณโกกังที่ไม่มีผู้นำ BGF ของตน

การส่งพวกนี้ไปจีน หมายความว่า กลุ่มโกกังยอมแพ้ต่อ MNDAA และพันธมิตร เหนืออื่นใดเหมือนกับกัดกร่อนความผูกพันของทหารเมียนมาต่อพวก BGF อื่นๆ ที่อยู่ในรัฐกะเหรี่ยง คะฉิ่นและที่อื่นๆ

การตกอยู่ในช่วงการจับกุมของจีน อาจทำให้ทหารเมียนมาไม่สามารถคุมเขตโกกัง

แล้วยังเสี่ยงถ้าไปท้าทายจีนที่ตอนนี้ชัดเจนแล้ว ตั้งใจทำลายองค์กรอาชญากรรมตามชายแดนของตน

นับเป็นเรื่องน่ากลัวต่อรัฐบาลทหารเมียนมาคือ แนวโน้ม MNDAA อาจจับกุมผู้นำ BGF ก่อนแล้วส่งไปจีนก่อน

ทหารเมียนมาทำการทำงานของจีนกับ Three Brotherhood Alliance สามารถสร้างเสถียรภาพได้ แสดงว่า Three Brotherhood Alliance มีความสามารถมากกว่าทหารเมียนมา

การเคลื่อนไหวของจีนคือ สัญญาณชัดเจนจะขัดง้างกลุ่มที่เป็นปฏิปักษ์บริเวณชายแดนจีน-เมียนมา เพื่อพยายามสร้างเสถียรภาพเส้นทางการค้าสำคัญ ระหว่างยูนนานกับมหาสมุทรอินเดีย และผลักการต่อสู้ให้พ้นจากบริเวณชายแดนของตน

การใช้ประกาศจับกุม บังคับให้รัฐบาลเมียนมาทิ้งเขตโกกังอย่างเงียบๆ และปล่อยให้ MNDAA ยึดครองดินแดนโกกัง ครั้นตั้ง MNDDA ในเขตโกกัง MNDDA จะกลายมาขึ้นอยู่กับจีน ที่พยายามกลับมาปกครองเขตนี้อีก

 

มองอนาคต

ยุทธศาสตร์ระยะยาวของจีน ไม่ต้องสงสัยออกแบบเพื่อสร้างความแตกแยกให้กับกลุ่มต่อต้านรัฐบาลเมียนมา

โดยช่วยกลุ่มติดอาวุธกลุ่มต่างๆ ให้ชัยชนะใน ‘พื้นที่จำกัด’ อยู่บริเวณชายแดน แลกกับการยกเลิกความต้องการมีส่วนร่วมในเป้าหมายร่วม เพื่อเปลี่ยนระบอบการปกครองในเมียนมา

ระยะกลาง จีนอาจพิจารณาวางตัวเป็น ‘ตัวช่วยชีวิต’ ของทหารเมียนมาให้รักษาอำนาจของตนไว้ได้ รวมทั้งพึ่งพาจีนแน่ๆ สำหรับทุกฝ่ายในความขัดแย้ง เป้าหมายสูงสุดคือ สร้างอิทธิพลจีนมากที่สุดในเมียนมา

จีนทำลายล้างองค์กรอาชญากรรมข้ามชาติ ศูนย์ล่อลวงต่างๆ ฆาตกรรม ค้ามนุษย์ บ่อนออนไลน์ ค้ายาเสพติด จีนเน้นเพียงอย่างเดียวคือ ผลประโยชน์ของคนจีน

การควบคุมองค์กรเหล่านี้และลดภัยต่อคนจีน เป็นการปฏิบัติฝ่ายเดียว ก่อผลลบอย่างสำคัญต่อประเทศต่างๆ

การปฏิบัติการฝ่ายเดียวจำกัดการทำงานร่วมกันกับประเทศสำคัญอื่นๆ และนานาชาติ

ทั้งๆ ที่องค์กรอาชญากรรม การค้ามนุษย์ บ่อนออนไลน์เป็นประเด็นที่ยึดโยงกับภูมิภาคและนานาชาติ จนอาจลุกลามไปทั่วโลกได้

อย่างไรก็ตาม จีนเพิ่มอิทธิพลทุกด้านในเมียนมา ช่วงเมียนมาไร้เสถียรภาพทางการเมือง

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022