เรียกว่า เหล่านกน้ำ จำนวนมหาศาลเดินทางเข้ามา หลายตัวมาเป็นประจำ

บางตัวนานๆ มาสักครั้ง

บางตัวใช้เวลาอยู่นาน

บางตัวเพียงแค่แวะพักเติมพลัง

และมีไม่น้อย ไม่มีโอกาสได้กลับบ้าน

 

มีนกที่เราเรียกว่า เป็นกลุ่มนกน้ำ ซึ่งมีสถานะเป็นนกประจำถิ่นอีกจำนวนไม่น้อย พวกมันดำเนินวิถีชีวิตไปตามปกติ เป็นเจ้าบ้านที่ดี ต้อนรับผู้มาเยือน

นกน้ำ หมายถึงนกซึ่งมีวิถีชีวิตเกี่ยวข้องอยู่กับแหล่งน้ำต่างๆ ไม่ว่าจะโดยการหาอาหาร สร้างรังวางไข่

นกน้ำแต่ละชนิดจะมีแหล่งอาหารและที่อาศัยตามหนองน้ำ ทะเลสาบ บึง แม่น้ำลำคลอง ไปจนถึงหาดทรายชายทะเล ป่าชายเลน ป่าพรุ ทุ่งนา ทุ่งหญ้า ในบริเวณที่มีน้ำขัง ที่เรียกว่า พื้นที่ชุ่มน้ำ

ส่วนนกป่า ก็หมายถึงนกที่มีวิถีชีวิตเกี่ยวข้องกับป่าทั่วๆ ไป…

 

ตั้งแต่แรกเริ่ม ผมเห็นนกที่เดินหากินอยู่ริมถนนง่ายๆ ไม่ต้องเดินขึ้นดอย หรือบุกเข้าในป่าลึกเต่อย่างใด เสมือนว่าสิ่งที่ผมไม่เคยสนใจนั้น มันอยู่ใกล้ๆ อยู่รอบๆ ตัวผมนี่เอง

จุดเริ่มต้นจากนกตัวเล็กๆ ทำให้ผมได้เรียนรู้ว่า ชีวิตต่างๆ บนโลกใบนี้มีความหมายเช่นไร

นกไม่ได้มีปีกเพื่อบินไปบินมา นกไม่ได้มีสีสวยสดเพียงเพื่อประดับโลกให้สวยงาม

นกไม่ได้กินแมลงเพื่อให้อิ่มท้อง นกกินผลไม้ ไม่ใช่เพราะผลไม้มีรสชาติหวานหอม

ในความเป็นจริง ปีกของนกทำหน้าที่เป็นเครื่องมือเดินทางไปยังแหล่งอาหาร การกินของพวกมันเป็นแค่ผลพลอยได้จากการทำงาน หนอน แมลง ถูกกำจัด เมล็ดผลไม้ได้รับการนำไปปลูกจำนวนมาก

ผมดูนก เห็นความสวยงาม ที่นกมีคล้ายเป็นเพียงผลพลอยได้

 

ด้วยกฎหมายทำให้พื้นที่ชุ่มน้ำ ซึ่งเคยมีมาก ถูกเห็นว่าเป็นพื้นที่รกร้าง ต้องทำประโยชน์

พื้นที่ชุ่มน้ำใกล้เมืองหายไป นก รวมทั้งสัตว์น้ำหลายชนิดก็หายไปด้วย

ระหว่างนกน้ำ กับนกป่า นอกจากแหล่งอาศัยจะต่างกันแล้ว ช่วงเวลาที่พวกมันสร้างรังวางไข่ หรือที่เรียกว่า เป็นฤดูแห่งความรักก็แตกต่างกัน

ขณะนกป่าใช้เวลาปลายฤดูแล้งไปถึงกลางฤดูฝนทำรังวางไข่ เพราะเป็นเวลาที่ในป่ามีแมลงและผลไม้มาก ลูกนกจะมีอาหารสมบูรณ์

ส่วนเหล่านกน้ำจะเริ่มวางไข่ปลายๆ ฤดูฝน เพราะตามพื้นที่ชุ่มน้ำมีน้ำมาก สัตว์น้ำพืชน้ำเยอะ

เหล่านักเดินทางจะทยอยเดินทางกลับเมื่อฤดูแล้งมาถึง

พวกมันกลับไปสร้างรังวางไข่

การเดินทางในเที่ยวกลับ มักใช้เวลาน้อยกว่าในขามา

ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจ เพราะเป็นการเดินทางกลับบ้าน

ในการทำรัง นกกระจิบ รวมทั้งนกตัวเล็กๆ จะทำรังอย่างพิถีพิถัน ถักทอรังอย่างสวยงาม แต่พวกนกน้ำไม่ทำเช่นนี้ ส่วนใหญ่จะไม่มีอะไรมาก หาเศษหญ้ามาวางบนแพจอกแหน

ข้อดีของการวางไข่ในที่โล่งๆ คือ แสงอาทิตย์จะช่วยให้ความร้อนเรื่องการฟักไข่

ข้อเสีย เมื่อวางไข่โล่งๆ ไข่ก็ตกเป็นเป้าสายตาของผู้ล่าอย่างงู หรือเหยี่ยวง่าย

ธรรมชาติจึงออกแบบมาให้ไข่ของนกน้ำมีสีคล้ำ บางชนิดเป็นลายพราง สังเกตได้ไม่ง่าย

อีกทั้งเมื่อรวมกับความรักความห่วงใยที่พ่อแม่นกมีต่อลูก ทำให้นักล่าเอาไข่ไปกินไม่ง่ายนัก

 

นกน้ำ ทำงานทั้งวัน ไม่ผิดหากจะพูดว่า พวกมันคือผู้บริโภคอันดับหนึ่ง เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการควบคุมดูแลปริมาณพืชน้ำ รวมทั้งสัตว์น้ำให้มีปริมาณพอเหมาะ

หากแหล่งน้ำใดมีแต่จอก แหน สาหร่ายขึ้นเต็มแน่นท้องน้ำ ออกซิเจนในน้ำจะถูกพืชแย่งไปหมด นั่นจะเป็นปัญหาของปลาและสัตว์น้ำอื่นๆ ปลาลดจำนวนลง ผลนี้จะขยายไปเป็นทอดๆ อย่างเลี่ยงไม่พ้น

หากสัตว์หายไปสักตัว แม้ว่ามันจะยังไม่เกิดขึ้นในทันที

แต่เราก็รู้ดีว่า คือจุดเริ่มต้นความเดือดร้อนที่คนจะต้องพบ

 

วันเวลาผ่านมาเนิ่นนานตั้งแต่ครั้งผมเริ่มต้น ผมเริ่มต้นทำความรู้จักธรรมชาติด้วยการดูนกน้ำ

กระนั้น ผมก็ต้องยอมรับกับความเป็นจริงว่า ธรรมชาติกว้างใหญ่เหลือเกิน ยิ่งรู้ ยิ่งคล้ายกับผม “รู้” น้อยลงทุกขณะ

สิ่งที่รู้จักมากขึ้น ดูเหมือนจะเป็นตัวของผมเองเท่านั้น

คล้ายจะเป็นเรื่องธรรมดา เดินทางไปไกล เส้นทางอันชัดเจนนั้นมักจะอยู่ภายใน… •

 

หลังเลนส์ในดงลึก | ปริญญากร วรวรรณ

https://twitter.com/matichonweekly/status/1552197630306177024?fbclid=IwAR22RbstgOdFjK3Kl_MAt_MusBlq5oxijEcCbx_-0y6zmJhXvZl3Q_2G-cE