คอลัมน์ประจำ

กีฬาเป่ายิ้งฉุบ | พิศณุ นิลกลัด

พิศณุ นิลกลัด
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 3 - 9 พฤศจิกายน 2566
คอลัมน์คลุกวงใน
ผู้เขียนพิศณุ นิลกลัด
เผยแพร่

ในหลายประเทศ อย่าง อเมริกา อังกฤษ แคนาดา และออสเตรเลีย การเล่นเป่ายิ้งฉุบมีการจัดการแข่งขันจริงจัง มีการตั้งสมาคม เหมือนกับกีฬาประเภทอื่นๆ

นักกีฬาที่เข้าแข่งขันและฝึกซ้อม มีเทคนิค กลยุทธ์ในการเดาใจคู่ต่อสู้ว่าจะออกกรรไกร ค้อน กระดาษ อย่างไรให้ชนะ

ตามหลักฐาน ชมรมเป่ายิ้งฉุบ ชมรมแรกของโลกเกิดที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ในปี ค.ศ.1842 ชื่อชมรม The Paper Scissors Stone Club

ทางประเทศแถบตะวันตกเรียกชื่ออาวุธที่ออกในการเล่นเป่ายิ้งฉุบต่างจากบ้านเราเล็กน้อย คือ เรียกกรรไกร กับกระดาษเหมือนของไทย

แต่ค้อนนั้น เขาเรียกว่า หิน

 

ที่มาของการตั้งชมรม The Paper Scissors Stone Club ตามประวัติเขียนไว้ว่า ในปี ค.ศ.1842 ประเทศอังกฤษออกกฎหมายการเล่น Paper Scissors Stone หรือเป่ายิ้งฉุบ มีผลบังคับผูกพันเช่นเดียวกับสัญญาตามกฎหมาย-หากทั้งสองฝ่ายตกลงกันไว้ว่าจะให้ผลการเล่นเป่ายิ้งฉุบมีผลบังคับใช้ตามที่ตกลง

ซึ่งกฎหมายนี้สร้างความไม่พอใจให้กับกลุ่มผู้ที่เล่นเป่ายิ้งฉุบเพื่อความสนุกโดยไม่มีผลผูกพันทางกฎหมาย จึงรวมตัวกันตั้งชมรม The Paper Scissors Stone Club เพื่อเล่นเป่ายิ้งฉุบเพื่อความสนุก ไม่มีเรื่องกฎหมายเข้ามาเกี่ยวข้อง

ต่อมาในปี ค.ศ.1918 ได้มีการเปลี่ยนชื่อชมรมเป็น World RPS Club หรือชมรมเป่ายิ้งฉุบโลก เพราะเริ่มมีคนจากหลายประเทศทั่วโลกเข้าเป็นสมาชิก ไม่เฉพาะแต่ในประเทศอังกฤษ

และช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน ชมรม World RPS Club ได้ย้ายสำนักงานใหญ่จากกรุงลอนดอน ไปอยู่ที่โทรอนโต ประเทศแคนาดา

ในปี ค.ศ.1925 ชมรม World RPS Club มีสมาชิกเกิน 10,000 คน จึงได้เปลี่ยนชื่อชมรมอีกครั้งให้ดูยิ่งใหญ่อลังการขึ้น เป็น The World RPS Society หรือสมาพันธ์เป่ายิ้งฉุบโลก มีสมาชิกจากประเทศต่างๆ ทั่วโลก

ทำให้สมาพันธ์เป่ายิ้งฉุบโลกเป็นสมาพันธ์จริงจัง ไม่ถูกล้อเลียนว่าเป็นเรื่องขบขัน

การเป่ายิ้งฉุบนั้นเป็นกีฬา ไม่ใช่การเล่นเอาสนุก ผู้ชนะไม่ได้ชนะอย่างฟลุกๆ แต่ต้องมีทักษะและประสบการณ์ มีจิตวิทยาเดาใจคู่แข่ง

นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยการค้าและการพาณิชย์ แห่งมณฑลเจ้อเจียง (Zhejiang Gongshang University) ได้ทำการศึกษาถึงกลยุทธ์การชนะเป่ายิ้งฉุบ โดยศึกษานักเรียนจำนวน 360 คน ที่อาสาสมัครมาเป่ายิ้งฉุบ จับคู่ดวลเป่ายิ้งฉุบ ซึ่งมีการเป่ายิ้งฉุบเก็บสถิติแพ้ชนะคู่ละถึง 300 ครั้ง กินเวลา 2 ชั่วโมง

ได้ผลสรุปที่น่าสนใจว่า ผู้ชนะมักจะยึดกลยุทธ์เดิมที่ตัวเองเล่น นั่นคือออกอาวุธเหมือนเดิมที่ออกแล้วชนะ

เช่น หากออกกรรไกรแล้วชนะ ครั้งต่อไปผู้ชนะก็จะออกกรรไกรอีก

ส่วนผู้แพ้มักจะเปลี่ยนกลยุทธ์ เปลี่ยนการออก กรรไกร ค้อน กระดาษ ไปเรื่อยๆ

 

จากข้อสรุปนี้ ทำให้ได้กลยุทธ์เป่ายิ้งฉุบว่าการที่เราจะเพิ่มโอกาสในการชนะเป่ายิ้งฉุบก็คือ หากเราชนะเป่ายิ้งฉุบครั้งที่ 1 ในการเป่ายิ้งฉุบครั้งที่ 2 เราควรออกอาวุธที่ผู้แพ้ออกในครั้งที่ 1

ยกตัวอย่างเพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้นคือ ในการเป่ายิ้งฉุบครั้งที่ 1 เราออกค้อน คู่ต่อสู้ออกกรรไกร เราจะเป็นฝ่ายชนะ

กลยุทธ์ในการออกอาวุธเป่ายิ้งฉุบครั้งที่ 2 เราควรออกกรรไกร เพราะคู่ต่อสู้มีแนวโน้วสูงที่จะคิดว่าเราจะออกค้อนซ้ำอีก เพราะเพิ่งชนะมา

ดังนั้น คู่ต่อสู้ก็จะย้อนรอยด้วยการออกกระดาษเพื่อเอาชนะค้อน ซึ่งเราก็ควรซ้อนแผนด้วยการออกกรรไกร ซึ่งชนะกระดาษ

หากเราเป็นผู้แพ้ในการเป่ายิ้งฉุบครั้งแรก ยกตัวอย่างเช่น ในการเป่ายิ้งฉุบครั้งที่ 1 เราออกค้อน ส่วนคู่ต่อสู้ออกกระดาษ ซึ่งเราเป็นฝ่ายแพ้

การเป่ายิ้งฉุบครั้งที่ 2 เราควรออกกรรไกร เพราะจากการศึกษาพบว่าผู้ชนะมักจะออกอาวุธเหมือนเดิมกับที่ตัวเองชนะครั้งแรก ซึ่งเป็นไปได้สูงว่าในครั้งที่ 2 ผู้ชนะจะออกกระดาษเหมือนครั้งแรก

การจะเป็นนักเป่ายิ้งฉุบที่ประสบความสำเร็จไม่ใช่เป็นเรื่องของโชคอย่างเดียว ต้องหมั่นฝึกซ้อม รู้จักวางแผน และมีกลยุทธ์ในการเอาชนะคู่ต่อสู้ เตรียมตัวเหมือนกับนักกีฬา

 

ในการเป่ายิ้งฉุบ สัดส่วนในการออกกรรไกร ค้อน กระดาษ เป็นอย่างไร คนนิยมออกอะไรมากที่สุด

จากข้อมูลที่ตีพิมพ์ในหนังสือ Rock Break Scissors ซึ่งเขียนโดย William Poundstone ผู้เชี่ยวชาญด้านการพนัน เสี่ยงโชค ได้เก็บรวบรวมสถิติการแข่งขันเป่ายิ้งฉุบ รายการต่างๆ

ได้ข้อสรุปว่า นักเป่ายิ้งฉุบออกกระดาษกับค้อนในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกัน คือ ค้อน 35.4% กระดาษ 35% ส่วนกรรไกร อยู่อันดับสุดท้าย 29.6%

นอกจากนี้ ยังพบว่าผู้ชายชอบออกค้อนมากที่สุด

ดังนั้น หากลงดวลเป่ายิ้งฉุบแบบครั้งเดียวเท่านั้นกับผู้ชาย การออกกระดาษมีโอกาสชนะสูงที่สุด เพราะคนออกกรรไกรในอัตราน้อยที่สุด และผู้ชายมักออกค้อน

ถ้าต้องการเล่นเกมจิตวิทยากับคู่ต่อสู้ ให้ประกาศล่วงหน้าข่มขวัญคู่ต่อสู้เลยว่าจะออกอาวุธอะไรและออกตามนั้น โอกาสชนะก็จะมีสูง

เช่น บอกว่าจะออกกรรไกรก่อนจะเป่ายิ้งฉุบ

และพอดวลจริงๆ ก็ออกกรรไกร เพราะคู่ต่อสู้มักคิดว่าเราจะไม่ออกอาวุธตามที่ประกาศล่วงหน้า