คอลัมน์ประจำ

ส่องนโยบาย ‘ศุภมาส อิศรภักดี’ ชูโรดแม็ป ‘เรียนดี มีความสุข มีรายได้’

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 29 กันยายน - 5 ตุลาคม 2566
คอลัมน์การศึกษา
เผยแพร่

ถูกจับตาในฐานะรัฐมนตรีหญิงคนแรกที่เข้ามากุมบังเหียน กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) สำหรับ น.ส.ศุภมาส อิศรภักดี ล่าสุดประกาศนโยบาย “เรียนดี มีความสุข มีรายได้” สอดคล้องกับนโยบายของ พล.ต.อ.เพิ่มพูน ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.)

นัยว่าจะทำให้เห็นภาพมายด์แม็ป การทำงานที่สอดรับกันของพรรคร่วมรัฐบาล…

โดยนโยบายที่ น.ส.ศุภมาส หัวใจสำคัญคือ การลดภาระของนักศึกษาและผู้ปกครอง และการลดภาระของอาจารย์ผู้สอน ซึ่งจะทำให้นักศึกษามีความสุขทั้งในระหว่างการศึกษาและเมื่อจบแล้วมีอาชีพ มีรายได้รวมทั้งทำให้อาจารย์ผู้สอนมีความสุข สามารถทำงานได้คล่องตัว โดยจะจัดให้มีระบบแนะแนวการเรียนและเป้าหมายชีวิต, จัดให้มีแพลตฟอร์มเรียนได้ทุกที่ทุกเวลา เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา และลดค่าใช้จ่าย

นอกจากนี้ จะให้ความสำคัญกับการพัฒนาทักษะ โดยเฉพาะหลักสูตรประกาศนียบัตรระยะสั้น รวมถึงการจัดทำระบบวัดผลทักษะตามมาตรฐานวิชาชีพ เพิ่มความยืดหยุ่นในการลงทะเบียนเรียนตามความต้องการ สามารถลงทะเบียนโดยไม่จำกัดจำนวนหน่วยกิตในแต่ละภาคการศึกษา พร้อมสนับสนุนให้มีรายได้ระหว่างเรียน หรือ “ทำงานไปด้วยเรียนไปด้วย”

ในส่วนการลดภาระอาจารย์ผู้สอน จะมีการปรับการเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการของอาจารย์ โดยเพิ่มน้ำหนักการประเมินเรื่องความสามารถและความสำเร็จของนักศึกษานอกเหนือจากความสามารถทางวิชาการ รวมถึงกำหนดกรอบระยะเวลาที่ชัดเจนในการประเมินการเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการในแต่ละขั้นตอน

ส่วนนโยบายด้านการวิจัยและนวัตกรรม คือ “วิจัย-นวัตกรรมดี ตอบโจทย์ ตรงความต้องการ” และ “เน้นประเด็นสำคัญของประเทศ ได้แก่ Go Green, พอเพียง, ความยั่งยืน (Sustainabilty), ความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality), พลังงานสะอาด, เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม, เศรษฐกิจชีวภาพ, เศรษฐกิจสร้างสรรค์ และเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI)” มีทั้งมิติที่ทำเพื่อความเป็นเลิศ และมิติเพื่อสร้างความมั่นคงของชีวิตและเศรษฐกิจ

ซึ่งประเด็นที่อยากจะมุ่งเน้น คือ การวิจัยและนวัตกรรมเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการแก้ไขปัญหาสำคัญของประเทศ ซึ่งจะต้องพึ่งพาข้อมูล ความรู้ และวิทยาการ โดย อว.จะเน้นหลักการสำคัญ คือ “เอกชนนำ รัฐสนับสนุน”

 

ขณะเดียวกันยังมุ่งเน้น 8 ประเด็น เพื่อให้ผู้บริหาร อว. เร่งนำไปดำเนินการ ได้แก่

1. ให้ปฏิบัติตามที่นายกรัฐมนตรีแถลงต่อรัฐสภา และรัฐมนตรีมอบนโยบายให้สำเร็จโดยเร็ว

2. ให้มหาวิทยาลัยและหน่วยงาน อว. จัดอบรมหลักสูตรระยะสั้น พัฒนาทักษะ พร้อม Skill Certificate ในสาขาที่ประเทศต้องการ โดยการเก็บสะสมหน่วยกิตในระบบธนาคารหน่วยกิต

3. ให้มหาวิทยาลัยและหน่วยงาน อว. จับมือและมีส่วนร่วมกับพื้นที่และชุมชน เพื่อนำองค์ความรู้ไปพัฒนาชุมชนในพื้นที่ที่ตั้งของมหาวิทยาลัยนั้น ขับเคลื่อนงานวิจัยนำไปสู่การแก้ไขปัญหาปากท้องและเศรษฐกิจได้

4. ทุกหน่วยงานต้องไม่มีปัญหาทุจริต คอร์รัปชั่น การแต่งตั้ง-สรรหาต้องโปร่งใส และเป็นธรรม

5. การเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการ ให้เอาตัวชี้วัดด้านความสามารถและความสำเร็จของนักศึกษาเพิ่มเติมจากความสามารถทางวิชาการ

6. ให้ขับเคลื่อนนวัตกรรมไทยที่ใช้ได้จริง เกิดผลจริง เช่น อว. Fair ตลาดนัดนวัตกรรมไทย ที่ทำให้ทุกคนอยากมาและเป็นพื้นที่ให้นักนวัตกร นักประดิษฐ์มาจัดแสดงผลงาน จำหน่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์ เพื่อสร้างชื่อเสียงทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ

7. การเดินทางเพื่อไปปฏิบัติภารกิจทั้งในและต่างประเทศให้คำนึงถึงประสิทธิภาพและผลประโยชน์ที่ประเทศจะได้รับ และต้องดำเนินการให้เหมาะสม ประหยัด คุ้มค่ากับงบประมาณ

และ 8. ให้ดำเนินการสรรหาผู้มีคุณสมบัติเหมาะสมเพื่อดำรงตำแหน่งที่ว่างในทุกหน่วยงานให้ครบถ้วนโดยเร็ว

“อว.จะมุ่งเน้นในการเป็นหน่วยงานหลักในการการสร้างคน สร้างความรู้ สร้างนวัตกรรม และพัฒนาประเทศ โดยสิ่งที่ตนมุ่งมั่น คือ ทำให้ อว.เป็นกระทรวงเศรษฐกิจ คือ ต้องสามารถสร้างรายได้ให้กับประชาชนและประเทศโดยใช้ความรู้ และนวัตกรรม อว.ต้องเป็นความหวัง เป็นที่พึ่งของประชาชนในการพัฒนาเศรษฐกิจ-แก้ไขปัญหาสำคัญ และทำให้คนไทยมีอนาคตที่ดีเพราะการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากองค์ความรู้ งานวิจัยและนวัตกรรม”

“โดยเฉพาะนวัตกรรมของคนไทยนั้น ถือเป็นการลงทุนที่ดีที่สุด ในขณะที่เยาวชนซึ่งเป็นความหวังและอนาคตของประเทศ ก็จะต้องทำให้นักศึกษาและผู้ปกครองมีความสุข อาจารย์และบุคลากรมีความสุข สร้างโอกาสให้นักศึกษามีส่วนในการร่วมวางอนาคตของเขาเองด้วย มีความยืดหยุ่นในการเลือกได้ว่าจะเรียนอะไร เมื่อไหร่ ตามความต้องการของตนเอง มหาวิทยาลัยต้องเป็นมหาวิทยาลัยสำหรับคนทุกช่วงวัยและเป็นพื้นที่เปิดหรือพื้นที่สำหรับโอกาสให้กับคนไทยทุกคน”

น.ส.ศุภมาสกล่าว

 

ส่วนปัญหาเรื่องงานวิจัย ขึ้นหิ้งไม่สามารถนำมาใช้ได้จริงนั้น เป็นอีกเรื่องที่ อว.จะให้ความสำคัญ โดยในการมอบนโยบายให้ผู้บริหาร ได้พูดถึงประเด็นที่ว่า ทำอย่างไรให้นำงานวิจัยจากนักวิจัยที่เก่งๆ มีประสิทธิภาพออกมาต่อยอด มี Investor มาลงทุน เพื่อให้เกิดเม็ดเงินที่สร้างประโยชน์ออกมาใช้ได้จริง ทั้งมิติที่ทำเพื่อความเป็นเลิศ และมิติเพื่อสร้างความมั่นคงของชีวิตและเศรษฐกิจ ก็มีการคุย วางแผน ทำให้ประชาชน หรือนักลงทุนมีความเข้าถึงงานวิจัยมากขึ้น

งานวิจัยแทนที่จะขึ้นอยู่บนหิ้ง ก็เอาไปขึ้นห้างแทน นั่นคือ เอามาใช้ประโยชน์ได้จริง เอามาทำมาหากินได้ ตอบโจทย์สังคมได้และเป็นประโยชน์กับประเทศชาติ

ในส่วนของงานวิจัยและการพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมนั้น ปัจจุบัน มีกองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม หรือกองทุน ววน.เป็นหลักในการบริหารงบประมาณการวิจัย ซึ่งจัดสรรทั้งการวิจัยพื้นฐาน การวิจัยตามภารกิจที่สำคัญของหน่วยงาน และการวิจัยประยุกต์ เรายังต้องปรับการดำเนินงานของกองทุนนี้อีก เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดของประเทศ และตรงกับความต้องการของนักวิจัยและของผู้ใช้งานวิจัย ขอให้มีการกำหนดงบประมาณการวิจัยที่เหมาะสม มีแผนงานที่ชัดเจนตรงตามประเด็นที่มุ่งเน้น

“ปัญหาเฉพาะหน้าที่เป็นอยู่ในกระทรวงเวลานี้ เช่น เรื่องการร้องเรียนเรื่องความเหลื่อมล้ำ การแต่งตั้งโยกย้าย โดยเฉพาะเรื่องการตั้งปลัดกระทรวงคนใหม่ เข้าใจว่าปัญหานี้มีอยู่ทุกกระทรวง การเลือกคนที่จะเข้ามาทำหน้าที่เป็นหัวเรือร่วมกับดิฉัน นำพาความฝัน ความหวังของรัฐบาล และประชาชนให้เป็นจริงได้นั้น ย่อมมีความสำคัญอย่างมากต้องเลือกคนที่มีความรู้ ความสามารถที่ชัดเจน ที่สำคัญมีกระบวนการสรรหาที่โปร่งใส ยุติธรรม ตามขั้นตอนที่สามารถตรวจสอบได้ ในวันนี้ก็ได้สั่งการทุกหน่วยงานต้องไม่มีปัญหาทุจริต คอร์รัปชั่น การแต่งตั้งต้องโปร่งใสยุติธรรม” รัฐมนตรีว่าการ อว.กล่าว

เท่าที่ดูภาพรวมนโยบาย อว. ภายใต้บังเหียนของ ‘ศุภมาส อิศรภักดี’ หากทำได้ตามเป้าหมายที่วางไว้ จะเกิดประโยชน์ต่อประเทศชาติเป็นอย่างมาก จากนี้ ต้องจับตาว่า รัฐมนตรีหญิงคนแรกของ อว. จะเดินหน้าขับเคลื่อนงานได้ตามเป้าหมายหรือไม่… •

 

| การศึกษา