นโยบาย ‘นิด 1’ ทำได้จริง?

ทวีศักดิ์ บุตรตัน

ผ่œานœไปœเรียบœร้อยœสำหรับœการœแถลงœนโยบายœรัฐœบาลœต่อœรัฐœสภาœ จากœนี้œไปœนายกœฯ เœศรœษฐาœ ทวีœสินœ ต้องœเดินœหน้าœเร่งœทำœงานœตามœที่œให้œสัญญาœประชาœคมœไว้œ ไม่œมีœเวลาœดื่มœน้ำœผึ้งœพระœจันทร์œเพราะœประเทศœไทยœบอบœช้ำœในœทุกๆœ ด้านœทั้งœเœศรœษฐœกิจœ สังคมœ และœสิ่งœแวดœล้อมœ อันœเป็นœผลœพวงœจากœสงครามœสีœ รัฐœประหารœมาœนานœเกือบœ 20 ปีœ แถมœเจอœพิษœโคœวิดœขย้ำœซ้ำœอีกœต่างœหากœ

ในœบทœเกริ่นœนำœนโยบายœของœคุณœเœศรœษฐาœซึ่งœบางœสื่อœเรียกœชื่อœเล่นœว่าœ “นิด”œ หยิบœยกœความœแปรœปœรวนœของœสภาพœอากาศœสุดœขั้วœ ปรากฏœการœณ์œเอœลนีโญœ มาœอ้างœถึงœและœชี้œว่าœนำœไปœสู่œความœเสี่ยงœของœภาคœการœเกษตรœ และœรัฐœบาลœจะœต้องเตœรีœยมœความœพร้อมœรับœมือœเพื่อœลดœผลกœระœทบœ

การœอ้างœถึงœความœเปลี่ยนœแปลงœของœสภาพœภูมิœอากาศœในœคำœแถลงœนโยบายœถือœว่าœรัฐœบาลœชุดœนี้œให้œความœสำคัญœกับœปัญหาœสิ่งœแวดœล้อมœไม่œน้อยœทีœเดียวœ

 

คุœณเœศรœษฐาœวาดœฝันœคุณœภาพœชีวิตœของœคนœไทยœว่าœจะœต้องœมีœสิ่งœแวดœล้อมœสะอาดœ ดูœแลœรักษาœทรัพยากรœและœสิ่งœแวดœล้อมœของœประเทศœที่œเป็นœปัจจัยœสำคัญœในœการœพัฒนาœประเทศœ ส่งœผลœต่อœสุขœภาพœของœประชาœชนœ

รัฐœบาลœจะœส่งœเสริมœและœเร่งœฟื้นœฟูœความœสมบูรณ์œของœดินœ น้ำœ คืนœสู่œธรรมœชาติœ รักษาœความœสมœดุลœของœระบบœนิเวศœและœอนุรักษ์œความœหลากœหลายœพืชœพันธุ์œ สัตว์œป่าœ แก้œปัญหาœความœเสื่อมœโทรมœและœมลœพิษœ ทั้งœรับœมือœวางœแผนœป้องœกันœวิกฤตœสิ่งœแวดœล้อมœที่œจะœเกิดœขึ้นœในœอนาคตœ

ประเด็นœเรื่องœฝุ่นœควันœพีœเอ็มœ 2.5 รัฐœบาลœ “เœศรœษฐา”œ ชูœให้œเป็นœวาœระœแห่งœชาติœตามœรอยœรัฐœบาลœชุดœที่œแล้วœ โดยœอ้างœเหตุœผลœว่าœ ฝุ่นœควันœพีœเอ็มœ 2.5 ทวีœความœรุนœแรงœขึ้นœทุกœปีœ ส่งœผลกœระœทบœต่อœสุขœภาพœ

แต่œแนวœทางœการœแก้œไขœปัญหาœฝุ่นœควันœพีœเอ็มœ 2.5 นั้นœ ชาวœบ้านœฟังœแล้วœออกœจะœงงๆœ เพราะœบอกœแค่œรัฐœบาลœจะœสร้างœแรงœจูงœใจœทางœเœศรœษฐœกิจœทั้งœทางœบวกœและœทางœลบœในœภาคœเกษตรœกรรมœ

คำœว่าœทางœบวกœ ทางœลบœนั้นœคุณœเœศรœษฐาœไม่œได้œอธิบายœเพิ่มœเติมœว่าœหมายœถึงœอะไรœ

เช่นœเดียวœกับœนโยบายœความœเป็นœกลางœทางœคาœร์œบอน œ(Carbon Neutrality) เพื่อœให้œประเทศœไทยœเป็นœผู้œนำœของœอาœเซียนœด้านœการœลดœปล่อยœก๊าซœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์œออกœสู่œชั้นœบรรยากาศœ ถือœเป็นœคำœแถลงœที่œฟังœดูœสวยœหรูœ

ถ้าœภายœในœ 4 ปีœข้างœหน้าœรัฐœบาลœชุดœนี้œทำœได้œอย่างœที่œคุยœไว้œจนœกระทั่งœไทยœได้œรับœการœเชิดœชูœให้œเป็นœผู้œนำœของœอาœเซียนœ ก็œต้องœยกœนิ้วœให้œเลยœเพราะœความœเป็นœกลางœทางœคาœร์œบอนœคือœการœปล่อยœก๊าซœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์œสู่œชั้นœบรรยากาศœเท่าœกับœปริมาณœก๊าซœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์œที่œถูกœดูดœกลับœคืนœมาœ ในœปัจจุบันœยังœไม่œมีœประเทศœใดœในœโลกœทำœสำเร็จœ

แนวœทางœความœเป็นœกลางœทางœคาœร์œบอนœประเทศœไทยœถ้าœจะœทำœให้œสำเร็จœได้œต้องœลดœการœปล่อยœก๊าซœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์œผลักœดันœการœใช้œพลังœงานœหมุนœเวียนœเช่นœพลังœงานœแสงœอาทิตย์œ พลังœงานœลมœเพื่อœทดœแทนœพลังœงานœที่œมาœจากœน้ำœมันœ ก๊าซœและœถ่านœหินœ

เวลาœนี้œ ประเทศœไทยœใช้œน้ำœมันœ ก๊าซœและœถ่านœหินœ คิดœเป็นœสัดœส่วนœกว่าœ 80 เœปอœร์œเซ็นœต์ œและœใช้œพลังœงานœหมุนœเวียนœราวๆœ 15%

ภาคœการœผลิตœที่œปล่อยœก๊าซœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์œมากœที่œสุดœคือœการœผลิตœไฟœฟ้าœ รองœลงœมาœโรงœงานœอุตสาหœกรรมœ การœขนœส่งœและœครัวœเรือนœ

รัฐœบาลœต้องœลดœการœพึ่งœพาœพลังœงานœฟอสœซิœลœ เพิ่มœระบบœการœผลิตœไฟœฟ้าœด้วยœพลังœงานœแสงœอาทิตย์œ พลังœงานœลมœ พลังœงานœหมุนœเวียนœอื่นๆœ

โรงœงานœอุตสาหœกรรมœต้องœได้œรับœการœสนับสนุนœการœใช้œแผงœโซœล่าœร์œเซœลล์ œพลังœงานœลมœเยอะœๆ เช่นœเดียวœกับœบ้านœเรือนœใช้œไฟœฟ้าœให้œน้อยœลงœ หรือœติดœตั้งœโซœล่าœร์œเซœลล์œเพิ่มœขึ้นœ ส่วนœรถœยนต์œใช้œน้ำœมันœ ก๊าซœต้องœสนับสนุนœให้œเปลี่ยนœเป็นœรถœพลังœงานœไฟœฟ้าœ

กระทรวงœพลังœงานœได้œเล็งœเป้าœการœใช้œพลังœงานœทดœแทนœสัดœส่วน œ30% ภายœในœปีœ 2580 หรือœ 14 ปีœนับœจากœนี้œ ฉœนั้นœนโยบาย “œความœเป็นœกลางœทางœคาœร์œบอน” œของœรัฐœบาล “œนิด œ1” ค่อนœข้างœเพ้อœฝันœไปœหน่อยœ

นอกœจากœเปลี่ยนœรูปœแบบœการœใช้œพลังœงานœเป็นœพลังœงานœทดœแทนœแล้วœ การœจะœสร้างœความœเป็นœกลางœทางœคาœร์œบอนœให้œได้œผลœเลิศœ รัฐœบาลœต้องœปลุกœกระแสœเขียวœด้วยœการœปลูกœป่าœให้œมากœขึ้นœ เพื่อœดูดœซับœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์

 

ช่œวง œ50 ปีœที่œผ่านœมาœ พื้นœที่œป่าœบ้านœเราœลดœลงœอย่างœน่าœใจœหายœ ปีœ 2516 เคยœมีœพื้นœที่œป่าœรวมๆœแล้วœ 138 ล้านœไร่œหรือœเป็นœสัดœส่วนœราวœ 43% ของœประเทศœ มาœปีœ 2565 เหลือœป่าœอยู่œแค่œ 102.135 ล้านœไร่œหรือœ 31.57%

ช่วงœรัฐœบาลœพลœเอกœประยุทธ์œ จันทร์œโอชาœ ประกาศœนำœยุœทธœศาสตร์œชาติœ 20 ปี œ(พ.œศ.œ2561-2580) มาœใช้œในœการœพัฒนาœสิ่งœแวดœล้อมœให้œยั่งœยืนœ ปœรากœฎœว่าœ ปีœ 2563 พื้นœที่œป่าœมีœจำนวนœ 102.35 ล้านœไร่œ คิดœเป็นœสัดœส่วนœ 31.64%ลดœลงœเมื่อœเทียบœกับœปีœ 2562 ราวœ 0.04%

ขยับœมาœปีœ 2564 มีœพื้นœที่ œ102.21 ล้านœไร่œ คิดœเป็นœสัดœส่วนœ 31.59% พื้นœที่œป่าœโดนœโค่นœไปœอีกœกว่าœ 1 แสนœไร่œ

รัฐœบาล”œลุงœตู่”œดูœแลœรักษาœป่าœแบบœไหนœทำไมœพื้นœที่œป่าœจึงœลดœลงœ

คุณœเœศรœษฐาœน่าœจะœเอาœมาœเป็นœกรณีœตัวœอย่างœป้องœกันœประวัติœศาสตร์œซ้ำœรอยœ

 

หœลังœคุณœเœศรœษฐาœแถลงœนโยบายœรัฐœบาลœแล้วœ อีกœ 3 วันœต่อœมาœพล.œต.œอ.œพัœชรœวาทœ วงœษ์œสุวรรณœ รองœนายกœฯและœรัฐœมนตรีœว่าœการกœระœทรวงœทรัพยากรœธรรมœชาติœและœสิ่งœแวดœล้อมœ ตั้งœโต๊ะœแถลงœขานœรับœนโยบาย “œนิดœ1”

พล.œต.œอ.œพัœชรœวาทœบอกœว่าœ การœรับœมือœปัญหาœการœเปลี่ยนœแปลงœสภาพœภูมิœอากาศœเพื่อœให้œเป็นœไปœตามœเป้าœของœประเทศœจะœบรรลุœความœเป็นœกลางœทางœคาœร์œบอนœภายœในœปีœ 2593 หรือœอีก œ27 ปีœข้างœหน้าœ

ส่วนœเป้าœหมายœลดœการœปล่อยœก๊าซœเรือนœกระจกœสุทธิœเป็นœศูนย์œหรือœปลอดœคาœร์œบอนœภายœในœปีœ 2608 หรือœนับœจากœนี้ œ42 ปีœ

กระทรวงœทรัพย์œฯได้œตั้งœกรมœการœเปลี่ยนœแปลงœสภาพœภูมิœอากาศœและœสิ่งœแวดœล้อมœเพื่อœลุยœแก้œปัญหาœภาวะœโลกœร้อนœเรียบœร้อยœแล้วœและœมีœแผนœปฏิบัติœการœลดœก๊าซœเรือนœกระจกœของœประเทศœตามœเป้าœหมายœการœมีœส่วนœร่วมœที่œประเทศœกำหนดœ ระหว่างœปีœ 2564 – 2573

แผนœการœปรับœตัวœต่อœการœเปลี่ยนœแปลงœสภาพœภูมิœอากาศœแห่งœชาติœเป็นœแนวœทางœสร้างœภูมิœคุ้มœกันœและœรับœมือœกับœผลกœระœทบœจากœการœเปลี่ยนœแปลงœสภาพœภูมิœอากาศœ ทั้งœการœจัดœการœน้ำœ การœเกษตรœและœความœมั่นœคงœทางœอาหารœ การœท่องœเที่ยวœ สาธารณœสุขœ มีœมาตรœการœส่งœเสริมœการœเพิ่มœพื้นœที่œป่าœเพื่อœเป็นœแหล่งœดูดœซับœคาœร์œบอนœไดœออกœไซœด์

œในœการœสร้างœรายœได้œจากœการœขายœคาœร์œบอนœเครดิตœ จะœต้องœออกœระเบียบœส่งœเสริมœให้œภาคœเอกœชนœและœชุมœชนœเข้าœร่วมœปลูกœและœดูœแลœรักษาœป่าœไม้œ ป่าœชายœเลนœ เพื่อœแบ่งœปันœคาœร์œบอนœเครดิœตระœหว่าœงœภาคœเอกœชนœหรือœชุมœชนœกับœภาคœรัฐœในœสัดœส่วนœร้อยœละœ 90 ต่อœ 10 หรือœตามœแต่œข้อœตกœลงœ ควบœคู่œกับœผลักœดันœกลœไกœภาษีœคาœร์œบอนœ หรือœ Carbon Tax เพื่อœเป็นœมาตรœการœจูงœใจœให้œกับœภาคœเอกœชนœ

ขณะœนี้œอยู่œระหว่างœปรับœปรุงœร่างœพระœราชœบัญญัติœการœเปลี่ยนœแปลงœสภาพœภูมิœอากาศœเพื่อœเป็นœกลœไกœให้œเกิดœการœลดœก๊าซœเรือนœกระจกœได้œตามœเป้าœ

สร้างœรายœได้œและœโอกาสœการœเปลี่ยนœผ่านœจากœระบบœเœศรœษฐœกิจœและœสังคมœของœประเทศœไปœสู่œการœพัฒนาœแบบœปล่อยœก๊าซœเรือนœกระจกœต่ำœของœประเทศœ

 

ด้œานœการœแก้œปัญหาœฝุ่นœพีœเอ็มœ 2.5 นั้นœ คุณœพัœชรœวาทœแถลงœว่าœ จะœร่วมœมือœกับœกระทรวงœที่œเกี่ยวœข้องœ ใช้œมาตรœการœลดœฝุ่นœละอองœจากœรถœยนต์œ โรงœงานœอุตสาหœกรรมœ คุมœการœเผาœป่าœ เผาœวัสดุœการœเกษตรœ สร้างœมาตรœการœร่วมœกับœประเทศœเพื่อนœบ้านœลดœปัญหาœหมอกœควันœข้ามœแดนœและœจะœผลักœดันœพระœราชœบัญญัติœอากาศœสะอาดœเข้าœสู่œการœพิจารณาœของœสภาœฯ

กระทรวงœทรัพย์œฯยังœมีœแผนœแก้œปัญหาœขยะœมูลœฝอยœอย่างœครอบœคลุมœทั้งœระบบœ ตั้งœแต่œการœสร้างœจิตœสำนึกœให้œประชาœชนœจัดœการœและœคัดœแยกœขยะœครัวœเรือนœ ขยะœชุมœชนœตั้งœแต่œต้นœทางœ รวมœถึงœการœยกœระดับœสถานœที่œกำจัดœขยะœมูลœฝอยœที่œไม่œถูกœต้องœ 1,963 แห่งœให้œมีœการœจัดœการœที่œดีœ ส่งœเสริมœให้œผู้œประกอบœการœจัดœการœขยะœในœภาคœอุตสาหœกรรมœอย่างœถูกœต้องœให้œจัดœการœขยะœมูลœฝอยœเป็นœไปœตามœแผนœแม่œบทœการœจัดœการœขยะœของœประเทศœรวมœถึงœ การœบังคับœใช้œกฎœหมายœอย่างœเข้มœงวดœ

รัฐœบาล”œเœศรœษฐา”œประกาศœนโยบายœให้œคนœไทยœทั้งœประเทศœได้œรับœรู้œไปœแล้วœ นับœจากœนี้œก็œเป็นœขั้นœตอนœการœลงœมือœทำœและœเป็นœหน้าœที่œของœคนœไทยœติดœตามœดูœว่าœรัฐœบาลœจะœทำœได้œจริงœอย่างœที่œให้œสัญญาœหรือœไม่?œ •

 

œสิ่งœแวดœล้อมœ | ทวีœศักดิ์œ บุตรœตันœ

[email protected]