เพื่อนบ้านรอบเกาะญี่ปุ่นเตือนรัฐบาลนายฟุมิโอะ คิชิดะ ด้วยเสียงดังๆ มาหลายครั้งว่าอย่าปล่อยน้ำปนเปื้อนสารกัมมันตรังสีของโรงไฟฟ้าฟูคุชิมาลงทะเลเพราะเกรงจะมีผลเสียต่อระบบนิเวศทางทะเล

แต่รัฐบาลนายคิชิดะกลับเมินเสียงคัดค้าน ส่งผลให้เกิดปฏิกิริยาจากเพื่อนบ้านในทางลบ ความสัมพันธ์ทางการทูตเสื่อมลงและกระทบต่อภาคธุรกิจการค้าของญี่ปุ่นโดยตรง

น้ำเปื้อนกัมมันตรังสีที่รัฐบาลญี่ปุ่นปล่อยลงสู่ทะเลเมื่อวันที่ 24 สิงหาคมที่ผ่านมา สำนักงานพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ หรือไอเออีเอ เห็นชอบกระบวนการบำบัดน้ำเปื้อนกัมมันตรังสีของบริษัทเทปโก้เจ้าของโรงไฟฟ้าฟูคุชิมาว่าเป็นไปตามมาตรฐานสากลและไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพหรือสิ่งแวดล้อม

โรงไฟฟ้าฟูคุชิมาได้รับความเสียหายจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว ขนาด 9.0 ริกเตอร์ และคลื่นสึนามิ เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2554 เตาปฏิกรณ์ปรมาณูพังเสียหายจากคลื่นขนาดยักษ์สูงกว่า 10 เมตรซัดใส่อย่างหนักหน่วง รัฐบาลสั่งอพยพประชาชนกว่า 150,000 คนออกจากพื้นที่เสี่ยงและประกาศเป็นเขตอันตราย

บริษัทเทปโก้บำบัดน้ำปนเปื้อนกัมมันตรังสีใช้เวลากว่า 10 ปี แล้วสรุปผลส่งไปให้ไอเออีเอพิจารณาเห็นชอบ ทางไอเออีเอใช้เวลา 2 ปีพิสูจน์ผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชน

ฝ่ายพันธมิตรที่อยู่ไกลๆ ไม่ว่าสหรัฐ ออสเตรเลีย และสหภาพยุโรปเห็นด้วยกับแนวทางปล่อยน้ำเปื้อนกัมมันตรังสีลงสู่ทะเลของรัฐบาลนายคิชิดะ

 

เมื่อข่าวการปล่อยน้ำเปื้อนพิษแพร่สะพัด ชาวจีนแสดงปฏิกิริยาต่อต้านในทันที สาวจีนที่มณฑลกวางตุ้ง โพสต์รูปกล่องใส่เครื่องปรับอากาศเป็นแบรนด์ญี่ปุ่น แล้วแชร์รูปว่อนโชเชียล พร้อมกับบอกว่า ไม่เอาแล้วแอร์ยี่ห้อนี้ จะส่งคืนกลับไปให้ร้าน

อีกคนเป็นเจ้าของผับญี่ปุ่นแตะกล่องสินค้ายี่ห้อของญี่ปุ่นและฉีกโปสเตอร์การ์ตูนญี่ปุ่นที่ติดประดับในผับแล้วโพสต์วิดีโอผ่านโซเชียลมีเดียบอกแฟนคลับว่า จะแปลงโฉมเป็นผับจีน

ภัตตาคารในมหานครเซี่ยงไฮ้ ติดป้ายหน้าร้านว่าอาหารที่นี่ไร้สารกัมมันตรังสีที่กินแล้วทำลายเซลล์ผิวหนัง

โซเชียลมีเดียพากันแชร์ถ้อยแถลงของรัฐบาลจีนอ้างถึงน้ำบำบัดที่โรงไฟฟ้าฟูคุชิมาว่า เป็นน้ำปนเปื้อนนิวเคลียร์

วิธีการแชร์ไวรัลเหล่านี้ รัฐบาลจีนจะรู้หรือไม่ ไม่มีใครทราบ แต่ได้ผลเพราะปลุกเร้ากระแสชาวจีนนับล้านคนให้รู้สึกโกรธเคืองญี่ปุ่น

โซเซียลมีเดียของจีนบางแห่ง ใช้เฟกนิวส์เอาภาพวิดีโอที่ถ่ายทำโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูคุชิมาหลังเกิดเหตุระเบิดมาตัดต่อใหม่ให้เห็นน้ำทะเลเปลี่ยนสีแล้วโพสต์บอกแฟนคลับว่าเป็นผลมาจากรัฐบาลญี่ปุ่นปล่อยน้ำเปื้อนกัมมันตรังสี

บางโซเซียลขุดรากอดีตกองทหารญี่ปุ่นบุกรุกดินแดนจีนและพรรณนาพฤติการณ์โหดๆ ของทหารญี่ปุ่น เข่นฆ่าทหารจีนและรุมข่มขืนหญิงจีนอย่างทารุณ

โรงเรียนญี่ปุ่นที่เปิดในจีน ตกเป็นเหยื่อจากกระแสต่อต้านอย่างจัง มีทั้งก้อนหินและไข่ที่ผู้ประท้วงชาวจีนขว้างใส่

บริษัทญี่ปุ่นในจีนหลายแห่งเจอชาวจีนโทรศัพท์ด่าใส่สาดเสียเทเสีย เน็ตดังๆ ของจีนรณรงค์บอยคอตสินค้าญี่ปุ่น

 

เจอแรงต้านอย่างหนักเช่นนี้ ทำเอารัฐบาลญี่ปุ่นนั่งไม่ติด ต้องวิงวอนร้องผ่านทูตจีนในกรุงโตเกียวขอให้ชาวจีนหยุดต้านและรัฐบาลจีนช่วยดูแลป้องกันความปลอดภัยให้กับชาวญี่ปุ่นที่พักอาศัยในจีน

ชาวญี่ปุ่นในจีนได้รับคำเตือนอย่าพูดภาษาญี่ปุ่นในที่สาธารณะ และเพิ่มทีมรักษาความปลอดภัยอารักขาสถานทูตญี่ปุ่นในจีน

ประเด็นน้ำเปื้อนพิษยังลามไปถึงความขัดแย้งทางการค้า หลังรัฐบาลจีนออกคำสั่งห้ามนำเข้าสินค้าอาหารทะเลจากญี่ปุ่นทุกชนิด ยอดขายสินค้าอาหารทะเลจากญี่ปุ่นตกวูบทันที

ตั้งแต่มีข่าวญี่ปุ่นปล่อยน้ำเปื้อนพิษ สินค้าประมงญี่ปุ่นที่ส่งไปขายจีนยอดตกวูบมาตลอด รายได้หายไปเกือบ 2 พันล้านบาท

จีนอ้างเหตุแบนสินค้าญี่ปุ่นว่า เป็นสิทธิและความรับผิดชอบของประเทศเพื่อนบ้านที่ปกป้องสิ่งแวดล้อมทางทะเล และยังแจ้งเรื่องแบนครั้งนี้ไปยังองค์การการค้าโลก รัฐบาลญี่ปุ่นแสดงอาการตกอกตกใจอ้อนวอนให้จีนทบทวนคำสั่งห้ามนำเข้าสินค้าญี่ปุ่นในทันที

สินค้าประมงของญี่ปุ่นได้รับความนิยมจากชาวจีน ปีที่แล้วจีนสั่งสินค้าประมงของญี่ปุ่น 387,000 ล้านเยน หรือตกราวๆ 1 แสนล้านบาท

หันไปดูฝั่งบริษัทเทปโก้ ได้เปิดแถลงถึงความจำเป็นในการปล่อยน้ำเปื้อนกัมมันตรังสีลงสู่ทะเล และยืนกรานว่า กระบวนการบำบัดน้ำในโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูคุชิมาเป็นเทคโนโลยีขั้นสูง สามารถกรอง “ทริเทียม” ซึ่งเป็นสารกัมมันตรังสีปนเปื้อน

เมื่อตรวจสอบน้ำที่ผ่านการบำบัดแล้ว มี “ทริเทียม” ต่ำกว่ามาตรฐานมาก ไม่เกิน 10 เบคเคอเรลต่อลิตร

แต่ฝ่ายจีนไม่เชื่อข้อมูลคำแถลงของบริษัทเทปโก้ และเรียกร้องบริษัทเทปโก้หยุดปล่อยน้ำปนเปื้อนนิวเคลียร์ (nuclear-contaminated water) ลงสู่ทะเล และยังประณามพฤติกรรมของญี่ปุ่นว่าทำราวกับทะเลเป็นท่อปล่อยน้ำเสียส่วนบุคคล (private sewer)

ในทางการทูต การใช้คำว่า “น้ำปนเปื้อนนิวเคลียร์” และ “ท่อปล่อยน้ำเสียส่วนบุคคล” ถือว่าแรงเพราะเท่ากับจีนแสดงปฏิกิริยาตอบโต้

นอกจากจีนแล้ว ชาวเกาหลีใต้ ชาวฮ่องกงไม่พอใจญี่ปุ่นเช่นกัน มีการประท้วงรัฐบาลและห้ามนำเข้าสินค้าประมงจากญี่ปุ่น

 

รัฐบาลญี่ปุ่นยืนเคียงข้าง “เทปโก้” แม้รู้อยู่เต็มอกว่า การปล่อยน้ำเปื้อนพิษมีผลกระทบกับประเทศเพื่อนบ้าน และชาวประมงญี่ปุ่น รวมถึงธุรกิจอุตสาหกรรมประมงโกรธเคืองเพราะขายสินค้าไม่ออก

แต่รัฐบาล “คิชิดะ” ยังเดินหน้าอุ้ม “เทปโก้” ยอมควักเงินงบประมาณ 1 แสนล้านเยน (ราว 24,000 ล้านบาท) ช่วยเหลืออุตสาหกรรมประมง และเงินอุดหนุนผู้ผลิตสินค้าประมงส่งออกไปยังจีนที่ได้รับผลกระทบจากคำสั่งห้ามนำเข้าอีก 20.7 พันล้านเยน หรือราวๆ 5 พันล้านบาท

“โคชิดะ” บอกกับสื่อว่า รัฐบาลจะปกป้องอุตสาหกรรมประมงและบริษัทเทปโก้แสดงความรับผิดชอบต่อเรื่องนี้อย่างเต็มกำลัง

นายโคชิดะเดินทางไปตลาดโทโยสุเป็นตลาดปลาแห่งใหม่ของกรุงโตเกียวพร้อมกับโชว์กินอาหารทะเลที่จับมาจากพื้นที่ฟูคุชิมาเพื่อยืนยันว่าอาหารเหล่านี้ปลอดภัยจากกัมมันตรังสี

ภาพโชว์กินปลาสดๆ จากฟูคุชิมาที่นายคิชิดะบอกว่า “อร่อย” จะทำให้ประเทศเพื่อนบ้านเลิกโกรธเคืองหรือไม่ เวลาจะเป็นเครื่องพิสูจน์ •

 

สิ่งแวดล้อม | ทวีศักดิ์ บุตรตัน

[email protected]

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022