1

Tova Friedman เกิดที่ประเทศโปแลนด์ เธออายุ 5 ขวบตอนที่ถูกจับเข้าค่าย Auschwitz ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2

เธอถูกสักหมายเลข A 27633 ไว้ที่แขน

ปกติแล้วชาวยิวที่ถูกจับมา หากอายุต่ำกว่า 12 ปี มักจะถูกฆ่าตายหมดตั้งแต่แรก

เพราะนาซีมองว่าไม่มีประโยชน์

“เด็กอาจจะเติบโตมาพร้อมกับความทรงจำ และเป็นพยานได้ ส่วนมากเด็กจึงถูกนาซีฆ่าก่อน” Tova บอก

แต่ด้วยเหตุผลอะไรที่แม้แต่ตัวเธอก็ไม่ทราบ เธอจึงไม่ถูกฆ่าตั้งแต่ต้น

2

Tova ถูกจับแยกกับครอบครัว

เธอเข้าใจดีว่าความหิวโหยเป็นอย่างไร

“สิ่งที่ฉันต้องการก็คือการได้กินอาหาร มันยากที่จะอธิบายให้คนที่ไม่เข้าใจความหิวรู้ว่าความหิวมันมีหลายประเภท” Tova บอก

เธอเคยถูกส่งไปที่ห้องรมแก๊ส แต่วันนั้นเครื่องยนต์เกิดขัดข้อง ทำให้เธอยังรอดมาได้

ไม่กี่สัปดาห์ก่อนที่ค่าย Auschwitz จะถูกยกเลิก มีการกวาดต้อนคนไปสังหารหมู่ วันนั้นเธอได้พบกับแม่ของเธอโดยบังเอิญ

ทั้งคู่ซ่อนตัวเองอยู่ท่ามกลางศพที่เพิ่งถูกฆ่า เพื่ออำพรางตัวเองจากทหารนาซี

ต้องรอดให้ได้ — มีแค่นั้น

3

Tova อยู่ในค่าย Auschwitz เป็นเวลากว่า 1 ปี แต่ยาวนานเหมือนชั่วนิรันดร์

วันที่ 27 มกราคม 1945 ทหารรัสเซียมาปลดปล่อยค่าย Auschwitz

Tova ยังจำได้แม้กระทั่งวันที่และความรู้สึกที่เหมือนเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อวาน

ไฟฟ้าถูกปิดเพื่อให้รั้วไฟฟ้าหยุดทำงาน

รั้วที่กั้นเชลยไว้จากอิสรภาพ

และเธอได้เดินออกมาจากค่าย

เธอบอกว่าวันนั้นคือวันที่เธอมีความสุขที่สุดในชีวิต

ในที่สุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ก็จบลง

มีเด็กกว่า 5,000 คนจาก Tomaszow Mazowiecki เมืองบ้านเกิดของเธอที่ถูกจับมาเข้าค่ายสังหารหมู่

มีเพียง 5 คนที่มีชีวิตรอด

Tova คือเด็กที่อายุน้อยที่สุด

4

Tova ได้ย้ายมาอยู่ที่สหรัฐอเมริกาตอนอายุ 11 ปี

เธอแปลกใจมากที่เพื่อนรุ่นเดียวกับเธอที่อเมริกา เมื่อย้อนถามกลับไปถึง “ชีวิตวัยเด็ก” มีแต่คนพูดถึงแคมปิ้งฤดูร้อนแสนสนุก การไปเที่ยว การได้เล่นสนุก ฯลฯ

ไม่มีใครมีประสบการณ์แบบเดียวกับเธอ

ไม่แม้จะมีใครมีความทรงจำที่โหดร้ายเกี่ยวกับสงครามโลกแบบเธอ

“ชีวิตทุกคนในที่อื่นๆ ยังคงดำเนินไปอย่างปกติในระหว่างที่ฉันอยู่ที่ค่าย Auschwitz” Tova บอก

ตอนที่ Tova ย้ายมาที่อเมริกา คุณหมอบอกว่ายินดีจะเอารอยสักหมายเลขเชลยสงครามออกให้เธอ

แต่เธอต้องการจะเก็บมันไว้

รอยสักนี้บอกว่ามันเคยเกิดอะไรขึ้นเธอ

รอยสักนี้บอกว่ามันเคยเกิดอะไรขึ้นกับโลกนี้

รอยสักนี้บอกว่าเธอรอดมาเพื่ออะไร

5

Aron Goodman หลานชายของ Tova อายุ 17 ปี

เขาเติบโตมาพร้อมกับการฟังเรื่องเล่าในค่าย Auschwitz ของคุณย่ามาตลอด

เขาพบว่า การเรียนที่โรงเรียนเองก็ไม่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการสังหารหมู่ในสงครามโลกครั้งที่ 2

ขณะเดียวกัน เขาก็พบว่ามีความเกลียดชังคนยิวอยู่ เห็นได้ชัดในโซเชียลมีเดีย

ยังรวมไปถึงความเกลียดชังที่ปกคลุมสังคมอยู่ตลอด

ราวกับไม่มีใครได้เรียนรู้จากบาดแผลทางประวัติศาสตร์

เขาคิดว่าควรทำอะไรสักอย่าง

6

Aron เปิดแอ็กเคาต์ Tik Tok ชื่อ Tova Tok

เป็นการนำเรื่องราวของ Tova คุณย่าของเขาที่เป็นผู้รอดชีวิตตัวจริงจากค่าย Auschwitz มาเล่าจากปากของคุณย่าเอง ซึ่งปัจจุบันมีอายุ 84 ปีแล้ว

ทุกคลิป Tova จะมองตรงมาที่กล้อง เหมือนกับมองมาที่คนดู ให้เหมือนเธอได้เล่าเรื่องต่างๆ ให้กับคนที่อยู่ตรงหน้า

Tova จะตอบคำถามที่คนอยากรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ของเธอในค่าย เช่น

“คุณเคยเจอ Hitler บ้างไหม?”

Tova เล่าว่า กฎสำคัญที่เธอต้องจำไว้เพื่อการมีชีวิตรอดคือ การห้ามสบตากับทหารนาซี ไม่อย่างนั้นจะถูกฆ่าทันที เพราะถือว่าเชลยคนนั้นจำหน้าของทหารนาซีได้แล้ว เพราะฉะนั้น เธอจะไม่เคยมองหน้าใครเลย เธอจึงไม่เคยรู้เลยว่าได้เจอใครบ้าง

“ตอนที่คนถูกจับไปห้องรมแก๊ส คุณได้ยินเสียงกรีดร้องไหม”

Tova เล่าว่า เธอได้กลิ่นควันหลังจากร่างของพวกเขาถูกเผาไปแล้ว แต่ก็เคยได้ยินคนเล่าว่าได้ยินเสียงกรีดร้องของผู้คนในห้องรมแก๊ส และถ้าได้เข้าไปในห้องรมแก๊ส (ซึ่งปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑ์เปิดให้เข้าชม) จะเห็นรอยขีดข่วนตามกำแพง นั่นคือรอยเล็บของผู้คนที่พยายามหนีออกมา

 

7

แม้ว่า Aron จะเคยได้ฟังเรื่องราวในค่ายจากปากคุณย่ามาตั้งแต่เด็ก แต่หลายเรื่องที่ Tova เล่าก็เป็นครั้งแรกที่เขาได้ยิน

และมันทำให้เขารู้จักคุณย่ามากขึ้น

และเรียนรู้ชีวิตผ่านบาดแผลของคุณย่า

เช่นเดียวกัน ผู้ติดตามที่ได้ฟังเรื่องราวของ Tova ก็พากันคอมเมนต์ขอบคุณ Tova ที่แบ่งปันเรื่องราวในอดีตให้เป็นอุทาหรณ์

 

8

ในคลิปหนึ่ง Tova พูดถึงสิ่งที่เธอได้เรียนรู้จากการมีชีวิตรอดและอยากบอกกับคนรุ่นใหม่ว่า

“อย่าใช้ชีวิตผ่านเลยไปโดยไร้ค่า

อย่าใช้อิสรภาพที่คุณมีโดยเปล่าประโยชน์

อย่าปล่อยให้ประชาธิปไตยไม่มีความหมาย

เพราะไม่มีใครรู้ได้ว่าสิ่งเหล่านี้จะถูกพรากไปตอนไหน

ดังนั้น ใช้ทุกเวลาอย่างมีค่า และรักษามันอย่างดี”

 

9

ปัจจุบัน มีผู้ติดตามของ Tova ใน Tik Tok กว่า 500,000 คน

Tova ตั้งใจจะใช้ชีวิตที่รอดจาก Auschwitz ในการส่งต่อเรื่องราวที่จะเป็นบทเรียนให้กับคนรุ่นต่อๆ ไป

เรียนรู้ความผิดพลาดที่เคยขึ้นของมนุษย์ในประวัติศาสตร์ เพื่อทำปัจจุบันให้ดีขึ้น

บางทีหน้าที่ของคนแต่ละรุ่นอาจจะเป็นการส่งต่อสังคมที่ดีขึ้นกว่าตอนที่เกิดมาให้กับคนรุ่นต่อไป

ส่งต่อเรื่องราวการอยู่รอด การแตกสลายของผู้คนในรุ่น

ส่งต่อเรื่องราวความดีงามของการมีชีวิตอยู่

เพื่อให้เป็นบทเรียนกับคนรุ่นต่อไปในการชีวิตอยู่

ไม่ใช่แค่เอาให้มีชีวิตรอด

แต่เมื่อมีชีวิตรอดแล้ว ขอให้มีชีวิตที่ดีงามและมีความหมาย

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022