อัญเจียแขฺมร์ | อภิญญา ตะวันออก

 

ฮุนเซนโมเดล

: ‘5 อย่าง-สร้างเมือง!’

 

ผ่านความสำเร็จชีวิตการเมือง ไต่ระดับสูงสุดประมาณไหน สมเด็จฮุน เซน ผู้นำกัมพูชาวันนี้ ได้นำมาขมวดปมมันไว้อย่างหมดจดยิ่งกว่านโยบาย “5 ก.” (หรือข้อ) ที่ฝ่ายค้านยกมากล่าวหาย้อนไปในอดีต-แต่กำลังจะไร้ราคา

เมื่อมันคือ “5 ก.” แห่งความสำเร็จของสมเด็จฮุน เซน และมีอะไรบ้าง? มติชนสุดสัปดาห์ยินดีพาไป เกาะติดสมเด็จฮุน เซน แห่งกัมพูชา

5. ล้างบาป : พุทธิกะวิทยาลัย?

สถาบันเถรวาทที่เก่าแก่ที่ก่อตั้งมาตั้งแต่สมัยอินโดจีนโดยฝ่ายราชสำนักกษัตริย์สีโสวัตถิ์และมาสำเร็จในรัชกาลพระบาทมุนีวงศ์ คือ สำนักพุทธศาสนบัณฑิตที่กลับมารื้อฟื้นหลังปี ค.ศ.1993

ฮุน เซน ตั้งแต่ 1997 หลังเหตุการณ์รัฐประหารเป็นต้นมา ได้ใช้เวลาไปกับความพยายามในการสลายกลุ่มก้อนพระสงฆ์นิสิตที่เคลื่อนไหวทางการเมือง ด้วยการจับกุมพระสงฆ์กัมพูชาใต้จากประเทศเวียดนามที่เข้ามาศึกษาพระธรรมในกรุงพนมเปญ โดยเฉพาะวัดบัวตุมวไตจนทำให้ปัจจุบันวัดแห่งนี้กลายเป็นอารามหลวงที่ใช้ทำพิธีกรรมเฉพาะราชสำนักและบุคคลสำคัญ

นั่นคือการปราบยกแรกยุคหลัง จากเดิมทีสำนักพุทธศาสนบัณฑิตก็เป็นต้นทางปัญญาชนเถรวาทในรูปแบบต่อสู้ทางการเมือง จนราวปีการเลือกตั้ง 2003 ผ่านไป เหล่าพระหนุ่มที่รวมตัวต่อต้านรัฐบาลพรรคประชาชนกัมพูชาค่อยๆ ลดจำนวนลงไป จากการจับสึก จับกุม บ้างมรณภาพและลี้ภัย

ผ่านไป 20 ปี หลังจากนโยบายเข้มปราบ ใครเลยนึกว่า วันนี้สมเด็จฮุน เซน จะกลับมาเป็น “ผู้ให้คืน” วงการเถรวาทอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน

อาทิ สร้างอาคาร “อาคารสมเด็จสังฆราชบัวครี” ขนาด 9 ชั้น 44 ห้องเรียน แทรกอยู่ในบริเวณ “พุทธิกะสากลวิทยาลัยสีหมุนีราชา” หรือในชื่อเดิม “สำนักพุทธศาสนบัณฑิต” ที่อดีตเป็นสำนักงานผลิตตำราเอกสารเผยแพร่ มีอาคารหอสมุด หอพระสงฆ์ศึกษาไม่ต่างจากสำนักวิจัยดังที่สำนักพุทธศาสนบัณฑิตเก่าเคยสร้างแนวทางไว้

แม้เมื่อบริหารให้เป็นสำนักศึกษาอย่าง “พุทธิกะสากลวิทยาลัยสีหมุนีราชา” ที่เปิดให้ทั้งพระและเถรวาทที่สามารถศึกษาตามระบบสมัยใหม่ แม้จะไม่ลงลึกตามหลักสูตรเถรวาทที่เข้มข้นเหมือนในอดีต

แต่นั่นก็ยังไม่เท่ากับการที่รัฐบาลเขมรได้ริบคืนพื้นที่ส่วนใหญ่ของสำนักพุทธศาสนบัณฑิตเดิมที่ถือกำเนิดจากข้อตกลงเขมร 4 ฝ่ายหลังการเลือกตั้ง 1993 ซึ่งมีพื้นที่กว้างขวางในเขตตนเลบาสัก ทว่า ปัจจุบันได้กลายเป็นเขตทำเลทอง

การต่อสู้ของฝ่ายสงฆ์และสำนักพุทธศาสนบัณฑิตต่อสัมปทานเอกชนบนผืนที่ดินแห่งนี้ ได้มีมายาวนานและกลายเป็นแผลร้าวลึก จนวันนี้ วันที่สมเด็จเตโชฮุน เซน ได้บริจาคเงินส่วนตัวราวสองร้อยกว่าล้านบาทสำหรับอาคารสูงที่ปลูกสร้างแทรกเข้าไปในพื้นที่พุทธิกะสากลวิทยาลัยฯ อันคับแคบลงมากทุกวันนี้

หรือ…สมเด็จฮุน เซน จะทำการไถ่บาปในอดีตต่อนโยบายที่เหยียบย่ำน้ำใจในชาวเถรวาทต่อความผิดถึง 2 คำรบ? ตั้งแต่นโยบาย “ปราบ” พระนิสิตไปจนถึง “ริบคืน” เขตคามที่พระสงฆ์กัมพูชาเคยใช้เป็นที่ทำกิจกรรมด้านศาสนาและการศึกษา?

4. มนุษยชาติ ณ คาลาแม็ต!

คาลาแม็ต โรงพยาบาลดังอันดับ 1 มีประวัติยาวนานตั้งแต่ยุคปลายอินโดจีน แต่เมื่อพนมเปญมีการขยายตัวออกไปและพบว่า แต่ละปีมีผู้มาใช้บริการที่โรงพยาบาลแห่งนี้ถึงสองแสนกว่าชีวิต

การเปิดพื้นที่บริการสำหรับอาคาร “เดโชอภิวัฒน์” สูง 12 ชั้น จำนวน 426 เตียง ริมถนนมหาวิถีมุนีวงศ์ งบประมาณราว 2,800 ล้านบาท รวมทั้งอุปกรณ์การแพทย์ที่มาจากการบริจาคของสมเด็จฮุน เซน และภรรยา บุน รานี

สร้างความตื่นเต้นต่อวงการแพทย์กัมพูชาถึงมูลค่าก่อสร้างสูงลิบ ที่ทันสมัยที่สุดของประเทศ ขณะที่วงการแพทย์เขมรยังไม่ได้มาตรฐานการดูแลรักษา เว้นแต่คาลาแม็ตที่ทัดเทียมโรงพยาบาลเอกชนด้วยระบบของฝรั่งเศสเดิมที่บริหารมาแต่ต้น กระทั่ง เดโชอภิวัฒน์ อาคารถูกปลูกสร้างและส่งให้คาลาแม็ตกลายเป็นที่เชิดหน้าชูตาสำหรับสังคมกัมพูชา

และนี่คือ เงินบริจาคเพื่อมนุษยธรรมตามที่สมเด็จฮุน เซน กล่าวไว้

นับว่า สมเด็จฮุน เซน ได้ทำลายสถิติการบริจาคครั้งใหญ่เคยเกิดขึ้นในบรรดาผู้นำเขมรที่เคยปกครองกัมพูชา

3. เกียรติยศจรด ‘สะพาน’

ตลอด 10 ปีที่ผ่านมา สมเด็จฮุน เซน ได้รุกสร้างสะพานข้ามแม่น้ำและถนนเป็นจำนวนมาก ส่วนหนึ่งได้รับบริจาคจากต่างประเทศ และโครงการกู้ยืมของรัฐเพื่อเป็นสาธารณูปโภคพื้นฐาน

แต่สำหรับสะพานตอม่อ (กึ่ง) แขวนเคเบิลข้ามตนเลสาบแม่น้ำในเขตจโรยจังวา ที่ใช้เวลาก่อสร้างนาน 38 เดือนโดยเอกชนและกรุงพนมเปญลงขันราว 360 ล้านบาท สะพานฤษีแก้วแห่งนี้ที่นำมาทำพิธีเปิดสมโภชก่อนฤดูเลือกตั้งจะเริ่มเพียงสัปดาห์

สมเด็จฮุน เซน นับเป็นผู้ที่บริหารเวลาในการโปรโมตตัวเองประกาศสร้างสะพานอีก 3 แห่ง หนึ่งในนั้นคือสะพานมิตรภาพกัมพูชา-เกาหลี (ไม่ระบุว่าใต้/เหนือ?) และเป็นสะพานข้ามแม่น้ำ ส่วนที่เหลือเป็นทางด่วนยกระดับที่รัฐบาลจะลงทุน แต่ประชาชนต้องจ่ายเงินเมื่อใช้บริการ

เห็นได้ชัดว่า โครงการถนน-สะพาน ยังเป็นหัวใจในการนำมาใช้สร้างบ้านแปงเมืองในสไตล์ผู้นำกัมพูชา นับเป็นความสำเร็จของพรรคประชาชนกัมพูชา ที่สามารถอ้างอิงผลงานตั้งแต่ซีเกมส์ต้นพฤษภาคมเรื่อยมา ระบอบฮุนเซนยังคงแสดงศักยภาพด้านความสำเร็จของบ้านเมืองโดยภาพรวมอย่างต่อเนื่อง ก่อนการเลือกตั้งทั่วไป 23 กรกฎาคม

และนี่คือ 3 ยุทธศาสตร์การเมืองที่ถูกวางไว้แล้วอย่างเป็นระบบ ไม่ว่าจะเป็นการศึกษา, สาธารณสุข, คมนาคม ฯลฯ

และทุกโครงการไม่ลืมแปะแคมเปญวาทกรรม “เพื่อสันติภาพ!”

4.ซีเกมส์ เกมเพื่อพรรค?

การดันกัมพูชาเป็นเจ้าภาพซีเกมส์ 2023 นี่คือคำตอบว่าทำไมฮุน เซน ต้องจัดมหกรรมกีฬาแห่งภูมิภาคที่ว่าในเดือนพฤษภาคม ที่สุดจะร้อนแล้งของกัมพูชา

แสดงถึงวิสัยทัศน์ที่ไม่ธรรมดาของผู้นำกัมพูชาและภรรยา แม้จะเต็มไปด้วยดราม่า แต่ทว่า เมื่อช่วงเวลาผ่านไป ชาวกัมพูชาจำนวนมากปีติจิตใจในการรวมสร้างเกียรติยศประเทศร่วมกัน

ผลที่ตามมาทางสังคมกลับพบว่า มันได้เปิดทางและเบิกเนตรให้ชาวเขมรที่โหยหาและรักในการสร้างตัวตนทางวัฒนธรรม นี่คือผลพวงหลังสิ้นสุดซีเกมส์ ที่ถูกนำไปสร้างมูลค่าในแวดวงศิลปะ บันเทิง โดยเฉพาะแฟชั่น การแข่งขันกันในภาคเอกชนที่สามารถนำไปต่อยอดเป็นซอฟต์เพาเวอร์

นับเป็นการบายพาส หรือย่นระยะทางแห่งการเรียนรู้ของพลเมืองประเทศซึ่งก่อนหน้าที่จะมีซีเกมส์นั้น กัมพูชายังถูกบูลลี่จากหมู่บ้านชาวอาเซียนว่าหลงทิศทางและคลั่งชาติอย่างวายร้าย

และนี่คืออานิสงส์ของผลพวงที่ฮุน เซน ออกแบบให้ แม้จะถูกกล่าวหาว่า โดยแท้นั้น เป็นไปเพื่ออำนาจของตัวเองก็ตาม แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า ผู้ที่ก่อการผลักดันให้เกิดขึ้นได้คือผู้นำฮุน เซน ไม่ว่าจะด้านสาธารณสุข การศึกษา และซอฟต์เพาเวอร์ที่เป็นเหมือนหน้าตาของประเทศด้วยเม็ดเงินจำนวนมากมายมหาศาลสักเพียงใด

พลัน การได้เห็นความภาคภูมิใจบุคลากรฝ่ายต่างๆ ที่ให้การยอมรับในบทบาทผู้นำของตนต่อโครงการทั้งหมดในระยะ 2-3 เดือนที่ผ่านมานี้ ฮุน เซน และบุน รานี ได้ผลาญเงินไปกับโครงการต่างๆ ในประเทศเป็นจำนวนเงินไม่ต่ำกว่าหมื่นล้านบาท! โดยที่ไม่ทราบถึงแหล่งที่มาเหล่านั้น

แต่ใครจะสน?

เมื่อผลพวงของมันได้ชี้ให้เห็นว่า กัมพูชาได้ยกระดับตัวเองเป็นประเทศก้าวหน้า!

5. เจดีย์-ศรีตระกูล!

ในบรรดาโครงการมากมายที่ฮุน เซน ได้วางรากฐานต่อสังคมกัมพูชา เหล่านี้ มีทั้งแบบส่วนรวมและส่วนตัว

อย่างที่เห็นว่า ถ้าเป็นเรื่องการค้าพาณิชย์แล้วจะตกอยู่ในสมาชิกฮุนรุ่นที่ 2 และ 3 คือรุ่นลูกและรุ่นหลาน แต่หากอื่นๆ อาทิ สังคม-ศาสนาฯ เหล่านี้ สมเด็จบุน รานี ภรรยาจะรับหน้าที่เพื่อกิจกรรมแห่งตระกูลครอบครัวอย่างไม่ขาดตกบกพร่อง

โดยเฉพาะการสร้างเจดีย์ทองเหลืองอร่าม เพื่อใช้ “บรรจุศพ” อย่างสมเกียรติยศแห่งสมาชิกตระกูล “ฮุน” เมื่ออำลาโลกนี้ไปแล้วและตราบนานเท่านานที่สมเด็จฮุน เซน และภรรยาจะได้รับการกล่าวขวัญเคียงข้างไปกับสังคมกัมพูชา

สถิตสถาพร-อาจินไตรย์! ตราบนาน…เท่านาน!

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022