| ที่มา | มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 5 - 11 สิงหาคม 2565 |
|---|---|
| คอลัมน์ | อะไร(แม่ง)ก็เป็นศิลปะ |
| ผู้เขียน | ภาณุ บุญพิพัฒนาพงศ์ |
| เผยแพร่ |
อะไร(แม่ง)ก็เป็นศิลปะ
ภาณุ บุญพิพัฒนาพงศ์
Just Human
จิตรกรรมที่เปิดเผยความลึกลับ
ของความเป็นมนุษย์
งานจิตรกรรม นอกจากจะทำหน้าที่เป็นภาพแทนความเป็นจริง หรือเป็นเสมือนหน้าต่างที่เปิดออกไปสู่โลกภายนอกแล้ว
ในทางกลับกัน งานจิตรกรรมก็สามารถเป็นประตูที่เปิดเผยให้เห็นสิ่งที่อยู่ภายในของมนุษย์ได้เช่นเดียวกัน
ดังประโยคที่ว่า “ความลึกลับของความเป็นมนุษย์ถูกเปิดเผยอยู่ในงานจิตรกรรม”
อันเป็นคำกล่าวของ มิร์ทิลล์ ทิแบย์เรงซ์ (Myrtille Tibayrenc) จิตรกรชาวฝรั่งเศสผู้เติบโตและใช้ชีวิตในหลายประเทศ
เธอเรียนรู้ภาษาและวัฒนธรรมอันหลากหลาย ก่อนที่จะย้ายมาใช้ชีวิตและทำงานศิลปะในประเทศไทย
มิร์ทิลล์วาดภาพด้วยเทคนิคที่ได้รับอิทธิพลจากจิตรกรรมคลาสสิค ผสานแรงบันดาลใจจากความลึกลับของความทรงจำที่มีอยู่ในภาพต้นแบบที่เธอเก็บสะสมเอาไว้
บ้างเป็นภาพในอินเตอร์เน็ต บ้างเป็นภาพเก่าที่เธอถ่ายเอาไว้ บ้างเป็นภาพเก่าโบราณจากตำนาน เทพนิยายที่เธอคิดว่าน่าสนใจ หรือกระทบใจเธออย่างมาก
ภาพเหล่านี้สะท้อนสังคมและความเป็นอยู่ของมนุษย์ทั้งในอดีตและปัจจุบันโดยอัตโนมัติ
มิร์ทิลล์ใช้ตัวเองเป็นเหมือนฟิลเตอร์ที่กลั่นกรองความเข้าใจส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตของมนุษย์อย่างไร้พรมแดน
ภาพที่เธอเลือกมาอย่างสุ่มๆ เหล่านี้แสดงออกถึงความร่วมสมัย แต่ในขณะเดียวกันก็เปี่ยมไปด้วยความคลาสสิคไร้กาลเวลา แบบเดียวกับที่เราสัมผัสได้จากภาพวาดยุคโบราณ
อันเป็นหลักฐานว่าผู้คนที่มีชีวิตในอดีตกาลนานมาก็มีความหมกมุ่นลุ่มหลงแบบเดียวกับคนในยุคปัจจุบัน พวกเขามีความรัก ความเกลียด และกลัวความตายแบบเดียวกับที่เราเป็น
มิร์ทิลล์เคยจัดนิทรรศการแสดงเดี่ยวและกลุ่มทั้งในกรุงเทพฯ และเชียงใหม่ และเป็นภัณฑารักษ์อิสระและผู้ก่อตั้งพื้นที่ทางศิลปะอย่าง Toot Yung Art Center
เธอยังเป็นหนึ่งในศิลปินที่เข้าร่วมแสดงในเทศกาลศิลปะ Bangkok Art Biennale 2022 ในเดือนตุลาคมนี้
ล่าสุด มิร์ทิลล์กำลังมีนิทรรศการแสดงเดี่ยวที่มีชื่อว่า Just Human โดยเป็นผลงานจิตรกรรมสองชุด ที่จัดแสดงในพื้นที่สองชั้นของอาคาร mini Xspace Gallery กรุงเทพฯ
ผลงานชุดแรกในชั้นแรก มิร์ทิลล์นำเสนอประเด็นอันหลากหลายผ่านงานจิตรกรรมบนแผ่นไม้ที่ใช้โทนสีแบบซอฟต์เอซิด (Soft acid tones) ที่เป็นการผสมผสานระหว่างโทนสีชมพู ม่วง เทา อันอ่อนหวาน หากเข้มข้นในความรู้สึก ปลุกให้ระลึกถึงความเปราะบางของมนุษยชาติ
ผลงานชุดนี้ มิร์ทิลล์วาดภาพเพื่อนสนิท ครอบครัว และคนใกล้ตัวของเธอ
แต่ในขณะเดียวกันเธอก็วาดภาพจากภาพต้นแบบที่หามาได้จากอินเตอร์เน็ต และภาพบุคคลจากโปรไฟล์โซเชียลมีเดียที่เธอขออนุญาตนำภาพมาใช้เป็นต้นแบบ
“นิทรรศการครั้งนี้เป็นการรวบรวมผลงานที่มีความแตกต่างกันแบบกว้างๆ งานแต่ละชิ้นค่อนข้างเป็นอิสระจากกันและกัน สามารถแยกออกจากกันได้ โดยหลักๆ เป็นจิตรกรรมสีน้ำมันบนแผ่นไม้ ภาพวาดเหล่านี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับมนุษย์ ว่าพวกเขาน่าหลงใหลหรือไม่น่าหลงใหลเพียงไร พวกเขางดงามหรืออัปลักษณ์อย่างไร เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับอารมณ์และปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์”
“บุคคลในภาพส่วนใหญ่เป็นเพื่อนของฉัน เหมือนเป็นคนที่ฉันสนิทที่เคยเป็นนายแบบ/นางแบบให้ฉัน บางคนก็ได้ภาพมาจากอินเตอร์เน็ต บางคนก็มาจากในหนัง บางคนก็เป็นตัวละครเก่าๆ ย้อนยุคที่ฉันเห็นว่าน่าสนใจ เช่น ซูเปอร์สตาร์ในยุคอดีต หรือแม้แต่คนแปลกหน้าที่ฉันเห็นในอินสตาแกรมหรือเฟซบุ๊ก”
“ถ้าเห็นใครที่มีภาพโปรไฟล์อินสตาแกรมสวยๆ ฉันก็จะติดต่อไปขอภาพของเขามาวาด ฉันได้รู้จักผู้คนมากมายทั่วโลกนับตั้งแต่ฉันวาดรูปพวกเขาจากภาพโปรไฟล์เหล่านี้”
ในฐานะจิตรกรผู้วาดภาพมนุษย์ มิร์ทิลล์เผยถึงทัศนคติเกี่ยวกับมนุษย์ในมุมมองของเธอว่า
“ฉันคิดว่ามนุษย์ไม่มีดีหรือเลว เราทั้งหมดก็ล้วนแล้วแต่เป็นแค่มนุษย์เท่านั้น มนุษย์สามารถเป็นอะไรได้บ้าง? ฉันก็บอกไม่ถูกเหมือนกัน ฉันคิดว่าแทบไม่มีเส้นแบ่งจริงๆ ระหว่างผู้ชายและผู้หญิง ความเป็นเด็กและผู้ใหญ่ ฉันพยายามพูดถึงเส้นแบ่งบางๆ ของความแตกต่างหลากหลายอย่างความเป็นเกย์, ความเป็นผู้หญิง, ความเป็นผู้ชาย บางครั้งก็เป็นเรื่องเกี่ยวกับเส้นแบ่งระหว่างเพศสภาพ ความจะแจ้งเปิดเผยหรือความปิดบังซ่อนเร้นทางเพศ”
“เวลาที่ฉันวาดภาพร่างกายของประติมากรรมกรีก คุณจะสามารถเห็นมุมมองอันน่าหลงใหลของร่างกายมนุษย์ จากเส้นสายที่เป็นตัวกำหนดความงามในยุคสมัยนั้น แต่ในปัจจุบันเส้นสายร่างกายของมนุษย์ในยุคใหม่มีความแตกต่างออกไป”
“เวลาที่ฉันวาดภาพนายแบบและนางแบบในทุกวันนี้ ร่างกายของเขาช่างบอบบางจนแทบจะแยกไม่ออกระหว่างหญิงหรือชาย ฉันต้องการพูดถึงหลักการของความสวยงามที่เบี่ยงเบนออกไปจากเดิมตามกาลเวลา แต่บางอย่างก็ยังคงอยู่เหมือนเดิม เหมือนเวลาที่คุณมองเห็นร่างกายมนุษย์ผู้ชายในประติมากรรมกรีก ความงามเช่นนี้ก็ยังคงเป็นมาตรฐานความงามของร่างกายผู้ชายในทุกวันนี้, น่าสนใจที่เราไม่เคยเปลี่ยนไป หรือเปลี่ยนไปเพียงเล็กน้อย ไม่มากเท่าไหร่”
“อันที่จริงแก่นแท้ของความเป็นมนุษย์นั้นไม่เคยเปลี่ยนไปเลย เราใช้ชีวิตแบบเดิมๆ ซ้ำแล้วซ้ำเล่า เราผ่านความทุกข์ ความสุข ฉันคิดว่ามนุษย์เราเมื่อพันปีที่แล้วก็เป็นเช่นนี้เหมือนกันอย่างไม่ผิดเพี้ยน”
ส่วนผลงานชุดที่สอง ในห้องแสดงงานชั้นสอง มิร์ทิลล์นำเสนอผลงานจิตรกรรมชิ้นเล็กๆ บนผ้าใบจำนวนหลายชิ้น ต่อเนื่องร้อยเรียงกันในรูปแบบที่คล้ายคลึงกับกระบวนการทำแอนิเมชั่น หรือภาพเคลื่อนไหวแบบ GIFs มิร์ทิลล์ได้แรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานชิ้นนี้มาจากชีวประวัติอันน่าอัศจรรย์ของนักบุญหญิงผู้มีชีวิตอยู่ในคริสต์ศตวรรษที่ 16
“จริงๆ แล้วผลงานชุดนี้เริ่มจากการร่วมงานกับกลุ่มศิลปินหญิง Liv_id collective ที่เชิญฉันให้เข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งในนิทรรศการที่ตั้งใจจะแสดงในพื้นที่ที่ซอยคอนแวนต์ กรุงเทพฯ แต่ด้วยสถานการณ์โควิด-19 ทำให้เราไม่สามารถจัดแสดงนิทรรศการได้, ด้วยความที่งานมีโจทย์เกี่ยวกับชุมชนในซอยคอนแวนต์ เราต้องเลือกบางอย่างในซอยคอนแวนต์ที่เราคิดว่าน่าสนใจมาทำงาน และฉันต้องการทำงานเกี่ยวกับโบสถ์คอนแวนต์”
“พอดีฉันได้อ่านประวัติศาสตร์เกี่ยวกับคอนแวนต์ ฉันพบว่าคอนแวนต์ก่อตั้งขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 16 โดยแม่ชีชื่อ เทเรซาแห่งอาบีลา ฉันอ่านชีวประวัติของเธอแล้วพบว่าช่างน่าอัศจรรย์มากๆ ฉันเลยอยากทำแอนิเมชั่นออนไลน์ที่ได้แรงบันดาลใจจากประวัติศาสตร์เกี่ยวกับแม่ชีผู้นี้ และฉันก็พบเพื่อนคนหนึ่งที่มาเป็นนางแบบให้ฉันวาดภาพแอนิเมชั่นของแม่ชีผู้นี้ และเพื่อนๆ ที่มาเป็นแบบวาดภาพแอนิเมชั่นที่ได้แรงบันดาลใจจากภาพวาดทางศาสนาในคริสต์ศตวรรษที่ 19 อย่างภาพรอยแผลบนร่างกายของพระเยซู หรือภาพดอกไม้ที่ค่อยๆ งอกขึ้นบนผ่ามือ”
“ฉันปล่อยจินตนาการให้เป็นอิสระ โดยได้แรงบันดาลใจจากภาพวาดทางศาสนาในยุโรป, ฉันวาดภาพเหล่านี้ให้เหมือนกับเป็นภาพที่ค่อยๆ เคลื่อนไหวไปทีละเฟรมๆ ทั้งหมด 59 ภาพ แบ่งเป็น 5 ชุด เพื่อนำมาประกอบกันเป็นแอนิเมชั่น เวลาแสดงฉันก็จะจัดเรียงภาพเหล่านี้ด้วยกันเป็นชุด ภาพเหล่านี้ทำให้ฉันรู้สึกถึงภาพวาดฝาผนังในโบสถ์โบราณของยุโรป ที่ผู้คนอ่านหนังสือไม่ออก เวลาพวกเขาดูภาพวาดบนฝาผนังก็ไม่ต่างอะไรกับการดูแอนิเมชั่น”
“เช่นเดียวกับงานจิตรกรรมฝาผนังในวัดไทย ที่เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับพระพุทธเจ้าเรียงตามลำดับเวลา ฉันต้องการจำลองอารมณ์เหล่านี้ขึ้นมาในภาพวาดของฉัน ด้วยภาพวาดอันเรียบง่ายแต่เปี่ยมด้วยมนตร์ขลังบางอย่าง เหมือนเป็นอุปมานิทัศน์ (การเล่าเรื่องในเชิงเปรียบเทียบ) การอุปมาอุปมัย หรือการใช้สัญลักษณ์ต่างๆ”
“ฉันยังต้องการทำงานจิตรกรรมชุดนี้ให้เป็นงานออนไลน์ด้วย ฉันชอบภาพกราฟิกแบบ GIFs เพราะมันฟรี และสนุกมากๆ ในช่วงเวลาเดียวกันนี้ ที่คนคลั่งไคล้ NFT ทุกคนมักจะบอกฉันว่า เธอน่าจะทำ NFT ได้แล้ว แต่ฉันอยากทำภาพ GIFs แจกให้ทุกคนฟรีๆ ในเว็บไซต์แทนมากกว่า”
“ท้ายที่สุดแล้ว ฉันหวังว่าผลงานของฉันจะกระตุ้นอารมณ์ความรู้สึกของผู้ชม ฉันหวังว่าพวกเขาจะใช้หัวใจสัมผัสกับผลงาน ฉันจะรู้สึกดีมากถ้าผู้คนทุกชนชั้นจะรู้สึกจับใจกับงานของฉัน ไม่ใช่แค่คนที่ฉลาด มีการศึกษาสูง หรือคนที่มีความรู้เกี่ยวกับศิลปะเท่านั้น ฉันหวังว่าแม่บ้านที่มาทำความสะอาดหอศิลป์ หรือเด็กๆ ที่เข้ามาดูงานจะรู้สึกจับใจกับงานของฉัน”
“เป้าหมายของฉันเวลาทำงานก็คือ ฉันหวังว่าทุกคนจะรู้สึกว่างานของฉันมีเสน่ห์ หรือแม้แต่น่าตื่นตระหนก ฉันอยากให้พวกเขาสัมผัสกับผลงานของฉันด้วยอารมณ์ความรู้สึกจริงๆ ไม่มีอะไรมากไปกว่านั้น”
นิทรรศการ Just Human โดยมิร์ทิลล์ ทิแบย์เรงซ์ จัดแสดงตั้งแต่วันที่ 6 สิงหาคม-30 กันยายน 2022 นี้ ณ mini Xspace Gallery ชั้น 1-2
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่; Official Line : @xspace หรือคลิก https://lin.ee/IoAkEaF, โทร. : 06-6073-2332, อีเมล : [email protected]
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก Xspace Gallery •
สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj
— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022
