ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ

Maudie

 

เธอจ๊ะ

Maudie เป็นหนังชีวิตผนวกกับอัตชีวประวัติ สนุกจัง

Maudie Lewis เป็นศิลปินวาดรูปที่ Nova Scotia ประเทศแคนาดา ชีวิตจนยาก สามีเป็นคนหยาบกระด้างและใช้กำลังความรุนแรง ม็อดดี้มีโรคประจำตัวคือ arthritis อ่านว่า อาร์ธ-ไร้-ทิส โรคยังทำให้ม็อดดี้ไหล่งุ้มงอ คอตกแบบคางติดอกตลอดเวลา

โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (rheumatoid arthritis) ก็จะมีอาการปวดตามข้อตลอดเวลา จับพู่กันยังไงก็ปวด ม็อดดี้รักการวาดรูปเป็นชีวิตจิตใจ ก็ไม่สนโรค จะปวดข้อก็ทนเอา เพราะการวาดรูป การผลิตผลงานศิลปะมันชื่นชูใจและจิตวิญญาณ

You walk funny.

เธอเดินแปลกๆ นะ

ใครพบเจอก็พูดแบบนี้ แล้วเวลาคนพูดแบบนี้ ไม่ใช่คำชม!

ม็อดดี้เกิดมาในครอบครัวอบอุ่น ไม่ได้ยากจนแต่แรก เลยเป็นคนมองโลกสวยงาม จิตใจดี แม่สอนม็อดดี้วาดรูป สอนให้เล่นเปียโน ม็อดดี้ได้เข้าโรงเรียน ได้รับการศึกษาดี เป็นคนฉลาดคนหนึ่งเลย ไม่ถือโทษโกรธใครเลย อย่างเวลาไปเจอเด็กที่ถนน ด้วยความที่เดินกะเผลก เด็กเอาก้อนหินขว้างใส่ ม็อดดี้ก็ไม่ถือโกรธ

They don’t mean it.

Some people don’t like it

if you’re different.

เด็กเขาไม่ได้ตั้งใจ

บางคนแค่ไม่ชอบ

ถ้าเราแตกต่าง

 

ชีวิตม็อดดี้มาผกผันก็ตอนพ่อและแม่มาด่วนจากไป

ม็อดดี้ทุกข์ยาก ตกระกำลำบาก แต่ผลงานวาดรูปของม็อดดี้กลับนำเสนอความชื่นบานผ่านสีสันสดใสร่าเริง อีกทั้งสไตล์การวาดมันช่างบริสุทธิ์ผุดผ่องใสแบบผลงานศิลปะของเด็กน้อย

ในหนังมีการนำเสนอทัศนคติของคนที่ไม่เห็นคุณค่าของงานศิลปะ

I don’t know why people

pay money for these.

My 5-year-old could do better.

ไม่รู้คนเอางินมาซื้อของพวกนี้ทำไม

ลูกฉัน 5 ขวบวาดดีกว่านี้อีก

ช่วงหนึ่งในชีวิต ม็อดดี้วาดรูปเป็นการ์ดใบเล็กๆ ขาย แล้วไปฝากขายในเมือง แล้วขายได้อีกนะ

ถึงมันจะเป็นการ์ดใบเล็กๆ แต่ภาพวาดบนนั้นมันถูกใจคน เขาก็ซื้อหาไปครอบครอง ความชื่นชอบของแบบนี้มันอยู่ที่ใจ ใช่ไหมเธอ?

 

หนังเริ่มต้นตอนม็อดดี้เป็นหญิงสาวเต็มตัวแล้ว พี่ชายส่งมาอยู่ที่บ้านป้า ป้าก็ไม่ได้รักใคร่ไยดี พี่ชายจ้างป้าให้ดูแลม็อดดี้ แล้ววันหนึ่งพี่ชายก็มาที่บ้านป้า

You’re always such a spiffy dresser.

พี่แต่งตัวเท่ตลอดเลย

ม็อดดี้ดีใจที่พี่ชายมา นึกว่าจะมารับกลับบ้าน แต่ไม่ใช่ เอาของมาให้เพราะขายบ้านไปแล้ว บ้านที่พ่อ-แม่ทิ้งไว้ให้ ซึ่งพี่ชายก็ไม่สนใจ ไหนๆ ก็ขายไปแล้ว พร้อมยังพูดสำทับน้องสาว

You can’t look after yourself,

let alone a house and a yard and…

เธอดูแลตัวเองก็ยังไม่ได้

อย่าว่าแต่ดูแลบ้านและสนามหญ้าและ…

let alone เป็นสำนวน ควรใช้เวลาที่เราอยากพูดทำนอง อย่าว่าแต่… หรือ ยังไม่ต้องพูดเรื่อง…

เช่น There isn’t money left to buy food, let alone pay rent. เงินเหลือไปซื้อข้าวกินยังจะไม่มี อย่าว่าแต่ค่าเช่าบ้านเลย หรือแบบ You cannot find masks for sale, let alone free masks. เราหาซื้อหน้ากาก (อนามัย) ที่เขาขายยังไม่ได้ อย่าว่าแต่ได้ฟรีเลย เป็นต้น

ส่วนป้าของม็อดดี้ก็ช่างห่างไกลจากการเป็นคนน่ารัก พูดจาทับถมม็อดดี้เมื่อสบโอกาสเสมอๆ

วันหนึ่ง ม็อดดี้เห็นหนทาง ไปเจอป้ายประกาศรับ live-in maid หรือก็คือคนทำความสะอาด แบบต้องย้ายไปอยู่กับเขาเลย ม็อดดี้ก็ไปสมัคร

Ethan Hawk แสดงเป็น Everett เจ้าของบ้านนี้ ผู้ชายกักขฬะ ประกอบอาชีพเป็น fish peddler หรือคนจับปลามาเร่ขาย บ้านของเอเวอเรตต์ที่ว่านี้ ไม่ได้ใหญ่โตอะไร เรียกว่าเล็กจิ่วเดียวก็ว่าได้ มันเป็นห้องห้องเดียว มีประตูและหน้าต่างหนึ่งบาน มีบันไดให้เดินขึ้นไปบนเพิงไม้ใต้หลังคาที่ทำไว้เป็นที่นอน เปิดประตูเข้าไป ผนังทางขวาเป็นโต๊ะกับเก้าอี้กินข้าว ทางซ้ายเป็นเตาใช้ประกอบอาหาร ที่เรียก “บ้าน” ก็มีแค่นี้

ม็อดดี้ก็สงสัย จ้างมาแบบให้อยู่กินเสร็จสรรพ

I’m working for room and board, but…

ฉันรับจ้างพร้อมที่พักและอาหาร แต่…

แต่จะให้นอนที่ไหน? เราเลยได้รู้ว่าเอเวอเรตต์เป็นเด็กกำพร้า ชีวิตก็ลำเค็ญในอีกรูปแบบหนึ่ง จึงเป็นคนจิตใจกระด้างโดยธรรมชาติ ก็เลยแบ่งเตียงกันได้สิ แม้ไม่แปลกหน้า เตียงเดียวนอนแปดคนเคยทำได้มาแล้ว

ตอนแรกเอเวอเรตต์ก็ไม่รับม็อดดี้เข้าทำงาน แต่ใครเลยจะมาสมัคร ห้องนอนให้ก็ไม่มี บ้านก็จิ๋วๆ เงินค่าจ้างก็จิ๋วตามนั้น ถ้าเอเวอเรตต์อยากได้แม่บ้าน ก็มีแต่ม็อดดี้คนเดียวนี่แหละที่ยอม…

Them dogs been here longer

than you. More useful too.

หมาอยู่มาก่อนเธอตั้งนาน

มีประโยชน์กว่าอีกด้วย

ดูถูกดูแคลนไป เมื่อไม่ถูกใจ ลงไม้ลงมือก็เคย เพื่อนของเอเวอเรตต์ถึงกับต้องเอ่ยปากเตือน

Nobody in their right mind

would put up with that for very long.

คนปกติทนเรื่องแบบนี้

ไม่ได้นานหรอกนะ

“in the right mind” เป็นสำนวน ใช้เวลาอธิบายคนที่รู้จักคิด คิดเป็น มีสติสตังครบถ้วน รู้จักใช้เหตุและผล

 

ป้ายังคงตามมาทับถมบ้าง แม้ม็อดดี้จากมาแล้ว ส่วนม็อดดี้ก็คิดแล้ว การต้องทนอยู่กับเอเวอเรตต์กับการกลับไปอยู่บ้านป้า อย่างแรกย่อมน่าสนใจกว่า เพราะช่วงกลางวันเป็นช่วงเวลาที่ดี ไม่มีเอเวอเรตต์ผู้ซึ่งออกไปหาปลา ม็อดดี้ได้ใช้เวลาวาดรูป ก็เริ่มตั้งแต่วาดที่ผนัง หน้าต่าง โต๊ะ เก้าอี้ บันได หม้อ กระทะ เตา จนเต็มพื้นที่ที่เอเวอเรตต์อนุญาต

ประกอบกับเอเวอเรตต์มักไปเก็บเศษไม้ เฟอร์นิเจอร์ใช้แล้ว มาเก็บไว้เรียงรายอยู่รอบบ้าน ในเมื่อม็อดดี้ไม่มีเงินพอจะไปซื้อกระดาษซื้อผ้าใบมาวาดรูป ฝาผนังบ้านก็วาดจนหมดแล้วทั้งด้านนอกและด้านใน ก็ได้อาศัยเศษไม้มาเป็นผืนผ้าใบแทน

หนังเขาค่อยๆ ให้เราได้เห็นชีวิตม็อดดี้กับการวาดรูป เห็นแรงบันดาลใจของนาง และสัมพันธภาพของม็อดดี้กับเอเวอเรตต์ที่มีทางไปในรูปแบบอันเป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนคู่ไหน

ไม่ง่ายเลยชีวิตศิลปิน เราจะได้เฝ้าดูและชื่นชม และเมื่อริชาร์ด นิกสัน สมัยที่ยังเป็นรองประธานาธิบดี ส่งคนมาซื้อภาพวาด ม็อดดี้ก็ได้เห็นการค่อยๆ ไต่บันไดจนได้กลายเป็นคนดัง ถึงกับได้ลงหนังสือพิมพ์ ได้ออกทีวี แต่ก็ด้วยเหตุนี้มันเลยสะเทือนใจเอเวอเรตต์เมื่อมีคนมาทับถม

You lucked into it with her, didn’t you?

She’s all smiles,

and you nothing but grumbles.

เธอพาคุณให้บังเอิญโชคดี

เธอนั้นยิ้มแย้มแจ่มใส

แล้วคุณล่ะไม่เห็นทำอะไร เอาแต่บ่นงึมงำ

ชีวิตของม็อดดี้น่าสนใจมาก ผลงานศิลปะงามมาก สมกับที่เอามาสร้างเป็นหนัง แต่ผิดหวังตรง มันจริงแค่บางส่วน

ชีวิตจริงม็อดดี้ลำบากกว่าที่อยู่ในหนังมากนัก พอมาเอามาทำหนังรัก เขาจึง romantize ความจริงอันแสนยากแสนสาหัส ความจริงความจนมันไม่มีอะไรให้น่าอภิรมย์ใจเยี่ยงนั้นน่ะสิ มันแค่ในหนัง

ฉันเอง

 

---

พิเศษ! สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์, ศิลปวัฒนธรรม และเทคโนโลยีชาวบ้าน ลดราคาทันที 40% ตั้งแต่วันนี้ – 30 มิ.ย. 63 เท่านั้น! คลิกดูรายละเอียดที่นี่