ดังที่ชื่อหนังสื่อนัยความหมาย Split เป็นเรื่องของคนที่มีบุคลิกแตกแยกเป็นหลายตัวตน

และตามแบบฉบับของ เอ็ม ไนต์ ชยามาลัน (ชื่อนี้ต้องเป็นคำสันสกฤตที่เรียกแบบไทยๆ น่าจะเรียกว่า นาย “ศยามล”) ซึ่งคิดเรื่อง เขียนบทและกำกับฯ เองในลักษณะของคนทำหนังที่เรียกว่า auteur ซึ่งเป็นเจ้าของเรื่องด้วย ไม่ใช่แค่ director ซึ่งกำกับฯ อย่างเดียว เรื่องราวพูดถึงความแปลกประหลาดพิสดารในธรรมชาติ ถ้าไม่ใช่เหนือธรรมชาติทีเดียวนัก

เอ็ม ไนต์ ชยามาลัน ดังเปรี้ยงปร้างครั้งแรกเมื่อ ค.ศ.1999 จากหนังเรื่อง The Sixth Sense (ฮาลีย์ โจเอล ออสเมนต์, บรูซ วิลลิส) ซึ่งมีตอนจบที่ฮือฮาน่าประทับใจที่สุด ด้วยการพลิกผันเหนือคาด และสมัยนั้นค่ายหนังต้องขอร้องคนเขียนบทวิจารณ์กันเลยว่ากรุณาอย่าเผยเรื่องตอนจบในข้อเขียน ไม่งั้นจะเป็นซูเปอร์สปอยเลอร์ ที่ทำให้เรื่องทั้งหลายทั้งปวงเสียรสชาติไปเลย

เป็นหนังที่ได้ทั้งเงินได้ทั้งกล่อง โดยได้รับเสียงวิจารณ์และเสียงตอบรับอย่างดีเยี่ยมและล้นหลาม

จากนั้นชยามาลันจึงกลายเป็นผู้กำกับฯ ที่ใครๆ ต้องจับตามอง

แต่ดูเหมือนว่าหนังเรื่องแรกก็ขึ้นไปสู่จุดยอด จนเรื่องที่ตามต่อมาไม่มีเรื่องไหนทาบติดสักเรื่องอีกเลย แม้ว่าทุกเรื่องของชยามาลันจะเป็นประสบการณ์ชวนพิศวงของโลกที่เกินเลยจากธรรมชาติวิสัยของมนุษย์ทั่วไปทั้งสิ้น

อย่างเช่น Unbreakable (บรูซ วิลลิส เจ้าเก่า) ซึ่งเป็นเรื่องราวของคนที่ “ไม่แตกหัก” ไม่เคยป่วยสักวันเดียวในชีวิต และรอดจากอุบัติเหตุร้ายแรงได้ทุกครั้ง เป็นต้น

เหตุที่ใช้เรื่องนี้เป็นตัวอย่างก็เพราะในตอนจบของ Split จะมีการโยงไปถึงตัวละครที่ บรูซ วิลลิส เล่น ซึ่งปรากฏโฉมหน้าออกมาแค่นิดเดียวให้คนดูงุนงงสงสัยเล่นว่า ทำไมจึงมีดาราชั้นนำขนาด บรูซ วิลลิส มาทิ้งท้ายเรื่องไว้ด้วย

พูดถึงการปรากฏตัวแค่ฉากเล็กๆ แบบนี้ ตัวของชยามาลันเองก็ชอบทำอยู่เป็นประจำแทบทุกเรื่อง กลายเป็นมุขที่แฟนหนังนึกขันกันทุกทีเมื่อเห็นบทเล็กๆ ของเขา

ความ “พิสดาร” ของ Split อยู่ที่ตัวละครแกนกลาง ซึ่งเป็นคนที่มีบุคลิกแตกแยกเป็นคนหลายคนในตัวคนเดียว โรคแบบนี้มีชื่อเรียกเป็นทางการว่า Dissociative Identity Disorder หรือ DID ซึ่งเคยปรากฏอยู่ในวรรณกรรมเก่าๆ มาแล้ว อย่างเช่น Dr.Jekyll and Mr.Hyde เป็นต้น โดยมักจะพูดถึงคนสองบุคลิก ซึ่งเป็นบุคลิกที่ดูจะตรงกันข้ามทุกประการ

ชยามาลันนำขยายให้เป็นตัวละครที่ซับซ้อนยิ่งขึ้นไปอีกสิบสองเท่า นั่นคือ ตัวละครของเขามีบุคลิกของคนถึง 24 คนรวมอยู่ในตัวคนคนเดียว แต่ละบุคลิกจะปรากฏให้เห็นโดยที่อาจจะแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

ผู้ชายที่เป็นตัวผู้ร้ายของเรื่อง (เจมส์ แม็กอะวอย) มีชื่อจริงว่า เควิน เวนเดลล์ ครัมบ์ ซึ่งซ่อนอยู่ในร่างที่ปรากฎเป็นบุคลิกต่างๆ อีกยี่สิบสามตัวตน อาทิ

แบรี่ ซึ่งเป็นศิลปินวาดภาพ และเป็นคนที่พาตัวเองมารับการบำบัดจากจิตแพทย์ ดร.แคเร็น เฟล็ตเชอร์ (เบตตี้ บักลีย์)

แพทริเชีย ซึ่งเป็นผู้หญิงชาวอังกฤษผู้มีกิริยามารยาทเรียบร้อย และเป็นคนเจ้าระเบียบ

เฮดวิก ซึ่งเป็นเด็กผู้ชายวัยเก้าขวบ

เดนนิส ซึ่งเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ และชอบดูคนเต้นรำ บุคลิกนี้เองที่ก่อให้เกิดเรื่องราวทั้งหลายทั้งปวง โดยลักพาตัวเด็กสาวสามคนอย่างอุกอาจตอนกลางวันแสกๆ จากพ่อของเด็กสาวคนหนึ่งที่กำลังจะขับรถพาเพื่อนๆ ของลูกไปส่งบ้าน

“เดอะ บีสต์” หรืออสูร ซึ่งเป็นภาคพิสดารของเรื่องนี้ ซึ่งมีลักษณะเหมือน “ไอ้ตัวเขียว” หรือ Hulk ในการ์ตูนมาร์เวล

ฯลฯ ฯลฯ

ชยามาลันใช้ตัวละครจิตแพทย์เป็นผู้อธิบายความเปลี่ยนแปลงในร่างของคนไข้โรคนี้ในลักษณะของวิทยาศาสตร์ที่เชื่อถือได้ ไม่ใช่เรื่องอิทธิปาฏิหาริย์เหนือธรรมชาติ โดยบอกว่าบุคลิกที่ครอบครองร่างอยู่สามารถเปลี่ยนแปลงสารเคมีในร่างไปได้ด้วยความคิดที่ควบคุมร่างอยู่

นั่นหมายความว่า คนเราเป็นสิ่งที่เราเชื่อว่าเราเป็น

ความโดดเด่นของหนังจึงตกอยู่กับ เจมส์ แม็กอะวอย ที่รับบทบาทของคนยี่สิบสี่คนที่แปรเปลี่ยนไปเรื่อยๆ และแม็กอะวอยก็แสดงฝีมือได้อย่างยอดเยี่ยม

นี่เป็นหนังแนวธริลเลอร์เชิงจิตวิทยาให้คนดูตื่นเต้นลุ้นระทึกว่าเหยื่อจะหลุดรอดไปจากมือของผู้ร้ายโรคจิตไปได้หรือไม่ และอย่างไร

ไม่มีตำรวจเข้ามามีบทบาทเกี่ยวข้องกับเรื่องราวเลยค่ะ มีแต่การกระทำที่ดูโง่เขลาจนเหลือเชื่อของจิตแพทย์ที่เห็นหน้าตอนแรกก็แทบจะรู้แล้วว่าจะต้องลงเอยแบบไหน และเหยื่อสามคนที่ถูกจับไว้โดยไม่รู้เหนือรู้ใต้ รู้จุดประสงค์ของตัวอาชญากร ก็ออกจะวี้ดว้ายและตื่นกลัวจนไม่ชวนให้คนดูพลอยลุ้นไปด้วยเลย

บทบาทสำคัญตกอยู่กับเคซีย์ (อันยา เทย์เลอร์-จอย ซึ่งมีใบหน้าอันยากจะลืมเลือนจากธริลเลอร์ยอดเยี่ยมอีกเรื่องคือ The Witch) ซึ่งเป็นตัวเดินเรื่อง ที่ดูเป็นเด็กมีปัญหาและโดดเดี่ยวตั้งแต่แรกเริ่ม พร้อมทั้งมีแฟลชแบ็กให้เห็นชีวิตของเธอที่เคยตกเป็นเหยื่อของการกระทำรุนแรงเป็นระยะๆ

แม้ว่าชยามาลันจะดูกระเตื้องขึ้นบ้างจากหนังเรื่องนี้ แต่เขาก็ยังห่างไกลจากฟอร์มยอดเยี่ยมที่สุดที่เขาเคยทำได้มาแล้วใน The Sixth Sense

จะว่าผิดหวังก็ไม่ผิดนักหรอกค่ะ แต่หนังก็ยังมีอะไรพอดูได้อยู่บ้าง นี่ถ้าไม่ได้การแสดงอันเข้าถึงบทบาทของแม็กอะวอย กับหน้าตาของ อันยา เทย์เลอร์-จอย ช่วยไว้…

…เห็นจะเป็นหนังยี้อีกเรื่องของเขาไปเลยละค่ะ

SPLIT

กำกับการแสดง
M. Night Shayamalan

นำแสดง
James McAvoy
Anya Taylor-Joy
Betty Buckley
Haley Lee Richardson
Jessica Sula