การ์ตูนที่รัก/นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

ATOM the Beginning ว่าด้วย infidelity ในปัญญาประดิษฐ์

 

จาก DexPress อีกเล่มหนึ่ง

ชีวิตคืออะไร ปัญญาประดิษฐ์คืออะไร เป็นสองคำถามที่ไม่เหมือนกันแต่มักจะมีความสัมพันธ์กันในโลกยุคใหม่ ซึ่งเป็นที่กล่าวขวัญว่าปัญญาประดิษฐ์กำลังมาแทนที่แรงงานมนุษย์ หลังจากที่หุ่นยนต์ได้แทนที่แรงงานมนุษย์ไปก่อนแล้ว

โรงงานจำนวนมากวันนี้ใช้หุ่นยนต์ซึ่งรูปร่างไม่เหมือนคน ทำงานซ้ำๆ และทำงานที่เป็นอันตราย ออฟฟิศวันนี้กำลังระบายพนักงานออกเพื่อเตรียมรองรับปัญญาประดิษฐ์ซึ่งเชื่อว่าจะเรียนรู้ได้เร็วกว่า ทำงานได้เร็วกว่า และทำงานได้ถูกต้องกว่า

งานธนาคารเป็นตัวอย่างหนึ่งที่มิได้ต้องการมนุษย์มากมายนัก

 

Atom The Beginning เล่ม 01 บุตรแห่งวิทยาศาสตร์ จากเรื่องเดิมของเท็ตซึกะ โอซามุ และเท็ตซึกะโปรดักชั่น หนังสือเขียนโดยทีมงานใหม่ ลายเส้นใหม่ แม้ว่าจะมีตัวละครเจ้าประจำบางตัวมาร่วมแสดงด้วย เช่น ศาสตราจารย์จมูกโตและลุงหนวดยอดนักสืบ

หนังสือเปิดเรื่องด้วยการพูดถึงมหันตภัยที่ไม่ระบุ จากนั้นโลกก้าวเข้าสู่ยุคหุ่นยนต์เพื่อค้นหานวัตกรรมใหม่ในการฟื้นฟูโลก ชายหนุ่มจมูกโตเล็กน้อยถือถุงขนมวิ่งมา เขาสะดุดชายหนุ่มอีกคนหนึ่งล้มลงหัวคะมำคลุกฝุ่น

จมูกโตนั้นชื่อโอฉะโนะมิซุ ฮิโรชิ แห่งศูนย์วิจัยที่ 7 ของมหาวิทยาลัยเนริมะ ส่วนอีกคนที่ถูกชนล้มคือซึซึมิ โมริยะ อัจฉริยะจากศูนย์วิจัยที่ 1 เขาหน้าตาดี ผมสีทอง นั่งล้อเข็น ล้อเข็นเป็นเก้าอี้คนพิการอัจฉริยะที่สามารถลุกขึ้นได้เองพร้อมคนนั่ง ซึซึมิเป็นลูกคนรวย เขามีน้องสาวหน้าตาดียิ่งกว่า ชื่อโมโตโกะ ซึ่งผ่านมาเห็นเหตุการณ์พอดี

“ท่านพี่ เก้าอี้หุ่นยนต์ที่ไม่มีวันล้มเมื่อกี้เห็นมันล้มรึเปล่าคะ” โมโตโกะบิดเอวเฉิดฉายจำนรรจา

ศูนย์วิจัยที่ 7 ตั้งอยู่บนพื้นที่กำจัดขยะของมหาวิทยาลัย โอฉะโนะมิซุและเพื่อนซี้ อุมะทาโร่ เท็นมะ กำลังวุ่นทำวิจัยปัญญาประดิษฐ์รุ่นใหม่ ที่ออกมาเปิดประตูต้อนรับโอฉะโนะมิซุคือหุ่นยนต์ร่างสูงชื่อ “ซิกซ์” หุ่นต้นแบบตามหลักการเบวุสต์ไซน์ที่สองหนุ่มเพี้ยนช่วยกันสร้างขึ้นมา มันมีกำลังสิบแรงม้าเทียบเท่ากับรถบรรทุกสองคันและกำลังติดตั้งสมรรถนะด้านอื่นๆ อีก

ขบวนแห่เมกะซิตี้เริ่มแล้ว เท็นมะสวมชุดหุ่นแมงเต่าทองเข้าร่วมขบวนด้วย แต่ว่า เอ๊ะ! เขากำลังยืนคุยอยู่กับโมโตโกะในฝูงชนที่มายืนดูขบวนแห่นี่นา แล้วหุ่นแมงเต่าทองที่กำลังโบกไม้โบกมืออย่างเป็นธรรมชาติบนหอสูงคืออะไร ทันใดนั้นแผงอิเล็กทรอนิกส์ที่กระดองลัดวงจร หุ่นยนต์แมงเต่าทองกระโดดม้วนตัวลงมาอย่างสวยงามแล้วใช้แขนเหล็กต่อยแท็งก์น้ำเพื่อดับไฟที่กำลังลุกไหม้ถังไฮโดรเจนในตัวเอง

“หวิดเกิดการระเบิดครั้งใหญ่ไปแล้ว” สาวสวยโมโตโกะว่า

“พอมันตรวจพบอุบัติเหตุเลยตัดสินใจหยุดยั้งตนเองโดยไม่มีคำสั่งจากใคร” เท็นมะว่า

“คือเอเท็นซิกซ์ของพวกเรา ทฤษฎีเบวุสต์ไซน์ซิสเต็มไม่ได้ผิดพลาด” โอฉะโนะมิซุเงยหน้ามองหุ่นแมงเต่าทองที่ห้อยตัวอยู่บนแท็งก์น้ำด้วยความยินดี

นี่คือกฎพื้นฐานของหุ่นยนต์ตามที่ไอแซ็ก อะสิมอฟ ได้วางเอาไว้ หุ่นยนต์จะต้องไม่ทำร้ายมนุษย์ และต้องป้องกันตนเอง เว้นเสียแต่ว่ามนุษย์กำลังอยู่ในอันตราย หุ่นยนต์จะเข้าช่วยเหลือมนุษย์แม้ว่าการกระทำนั้นจะเป็นอันตรายต่อตนเองก็ตาม

แต่นั่นเป็นเรื่องราวที่มีมาก่อน ยังมิได้เข้าใกล้ปัญญาประดิษฐ์เลย เป็นแค่หุ่นยนต์ที่ตัดสินใจได้เองเมื่อพบสถานการณ์ ซึ่งหุ่นยนต์ดูดฝุ่นตามบ้านวันนี้ก็ทำได้ ถ้าเช่นนั้นปัญญาประดิษฐ์คืออะไร

 

บทที่ 2 เริ่มด้วยคำเกริ่นนำของโอฉะโนะมิซุว่า “บางทีในโลกนี้ก็มีเรื่องไม่คาดฝัน ที่ชวนให้นึกไปว่ามันมีอะไรผิดพลาดรึเปล่าเนี่ย? อยู่เหมือนกัน แต่การที่คนสวยๆ อย่างคุณโมโตโกะมาสนใจผมเนี่ย ต้องถือว่าเป็นความผิดพลาดเต็มรูปแบบเลย”

ฉากไฮโซโมโตโกะคนงามเอาของกินมาฝากหนุ่มเซ่อซ่าจมูกโตโอฉะโนะมิซุนี้ชวนให้นึกถึงคำศัพท์ที่ปรากฏในซีรี่ส์ Westworld ซึ่งรีเมกจากหนังเก่าปี 1973 ของไมเคิล ไครชตัน ซึ่งออกอากาศไปสองฤดูกาลแล้ว คือคำว่า fidelity หุ่นยนต์ควรมี fidelity หรือว่าไม่ และถ้าหุ่นยนต์จะก้าวข้ามตนเองไปสู่ความเป็นปัญญาประดิษฐ์ หุ่นยนต์ต้องมี infedility (unfaithfulness, faithlessness) ในซีรี่ส์มักใช้คำนี้เมื่อพบว่าหุ่นยนต์ไม่เที่ยงตรง

โอฉะโนะมิซุและเท็นมะไม่อยู่ วันนี้พวกนักศึกษาต้องไปดีเฟนด์งบประมาณงานวิจัยกันที่ห้องประชุม โมโตโกะได้พบน้องสาวของเท็นมะนั่งจับเจ่าอยู่ที่ศูนย์วิจัย 7 กับหุ่นซิกซ์ น้องสาวของโอฉะโนะมิซุชื่อรัน เธอใส่ชุดนักเรียนมัธยมปลายลายกะลาสีที่คุ้นเคยและแว่นตากลมโตเกินใบหน้า ดูเหมือนพี่น้องคู่นี้จะมีอะไรขาดๆ เกินๆ บนใบหน้าอยู่ไม่น้อย

ทันใดนั้นหุ่นลึกลับร่างสูงโปร่งปรากฏตัว มันเข้าปะทะซิกซ์!

เวลานั้นเท็นมะกำลังอธิบายงานของเขาให้ที่ประชุมและคณะกรรมการฟัง เขาบอกว่าหุ่นที่ใครๆ กำลังสร้างกันเป็นได้เพียงอัตตาณัติ แต่ไม่มีอัตตา “มันก็เป็นแค่การยัดทะนานโปรแกรมสำหรับตอบสนองต่อสถานการณ์ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นเอาไว้ล่วงหน้าเยอะๆ”

ปัญญาประดิษฐ์ควรมีอัตตา คือเบวุสต์ไซน์ เป็นหนทางหนึ่งเดียวที่จะทำให้เครื่องจักรไร้วิญญาณก่อเกิดอัตตาณัติในความหมายที่แท้จริง นี่เป็นแนวคิดเดียวกับที่ปรากฏในซีรี่ส์เวสต์เวิร์ลด์

ซิกซ์ปะทะหุ่นลึกลับดุเดือด เป็นขั้นเป็นตอน เพื่อป้องกันรัน จนกระทั่งสุดท้ายปล่อยหมัดอิมแพกต์แอตแท็กบีตพันช์ทำหุ่นลึกลับนั้นล่าถอยไป

ในเวลาเดียวกัน สองสหายบรรยายเรื่องอัตตาเป็นคุ้งเป็นแควออกทะเล แต่ได้รับทุนวิจัยต่อพร้อมกับศูนย์ที่ 1 ของซึซึมิ โมริยะ พี่ชายของโมโตโกะ ส่วนศูนย์ที่เหลือมิได้รับการอนุมัติ

 

มีคำกล่าวว่าปัญญาประดิษฐ์คือความไม่สมบูรณ์ หุ่นยนต์แสวงหาความสมบูรณ์เต็มร้อยไร้ข้อผิดพลาด แต่ถ้าหุ่นยนต์จะเข้าใกล้ความเป็นมนุษย์ มันจะต้องมีความไม่สมบูรณ์และมีความผิดพลาดด้วย เพื่อที่จะได้เรียนรู้จากความผิดพลาด และความผิดพลาดที่พวกเราทำกันประจำคือการยึดถือในอัตตา

การ์ตูนเล่าเรื่องซิกซ์เข้าช่วยรถโรงเรียนที่มีเด็กอยู่เต็มจากอุบัติเหตุครั้งใหญ่บนถนน แต่นั่นเป็นเรื่องธรรมดาเช่นเดียวกับกรณีหุ่นเต่าทอง หนังปิดเล่ม 1 ด้วยฉากการต่อสู้ในสนามประลองหุ่นยนต์เช่นเดียวกับนักสู้ชาวโรมันในสนาม จะเห็นว่าเมื่อมีชนชั้นเกิดขึ้น สนามประลองทาสก็จะติดตามมา หุ่นยนต์มิใช่ข้อยกเว้น

การ์ตูนชวนเราทบทวนความหลังครั้งที่การ์ตูนหุ่นยนต์เกิดขึ้น เริ่มด้วยหุ่นบังคับมือด้วยรีโมตคอนโทรล ตามด้วยหุ่นยนต์ยักษ์ที่มีคนขับบังคับอยู่ภายใน หุ่นทั้งสองแบบถูกซิกซ์ถอดแบตเตอรี่หรือกลไกหลักออกอย่างง่ายดายโดยไม่ต้องทุบทำลายให้เสียหาย สร้างความผิดหวังให้แก่คนดูรอบสนามที่ตั้งใจมาดูหุ่นยักษ์ทำลายกันให้หนำใจ แต่นี่คือ infidelity ที่กำลังเกิดขึ้น ซิกซ์มิได้ทำตัวตามแบบฉบับอีกต่อไปแล้ว

หุ่นลึกลับที่เคยทำร้ายรันตอนกลางเล่มปรากฏตัวอีกแล้ว!