ช่วงนี้เชียงรายมีสองฤดูในหนึ่งวัน กลางคืนกับตอนเช้า (ก่อน 10 โมงเช้า) เป็นฤดูหนาว นอกเหนือจากนั้น คือฤดูร้อน ร้อนจริงจัง และแดดแรงมาก

ฉันจำไม่ได้ เชียงรายร้อนขนาดนี้ตั้งแต่เมื่อไร แต่นั่นล่ะ ไม่ว่าที่ไหนก็ร้อนขึ้น แทนที่จะบ่นเป็นหมีกินผึ้ง ฉันหันมาดูว่าในฤดูร้อนจริงจังเช่นนี้ ฉันควรปรับตัวอย่างไร

กลางวันยาวขึ้นทำให้ได้เวลามากขึ้น ฉันแบ่งซอยเวลาในช่วงกลางวันถี่ยิบ นอนให้เต็มอิ่ม พอตื่นมาก็ลุย ค่อยพักสักนิดก่อนไปออกกำลังกายตอนเย็น ฤดูร้อนเป็นฤดูที่ฉันบ้าพลัง พลังงานอาจส่งมาจากแดดเจิดจ้านั่นก็เป็นได้

หลังอาบน้ำแบบกล้าๆ กลัวๆ มาตลอดฤดูหนาว ครั้นถึงฤดูร้อน หากไม่กลัวผิวแห้ง ฉันอยากอาบน้ำเช้า สาย บ่าย เย็น น้ำคือความสดชื่น ไม่ว่าจะอาบหรือดื่ม ปกติฉันดื่มน้ำมากอยู่แล้ว พออากาศร้อน ฉันดื่มมากขึ้นอีก

เอะอะก็เดินไปรินน้ำ

 

เรื่องที่ฉันระวังเป็นพิเศษคือการซื้ออาหาร การกินอาหารนอกบ้าน ตัดเรื่องอร่อยหรือไม่อร่อย แพงหรือไม่แพงออกไปก่อน อาหารนั้นทำมานานแค่ไหน อาจจะเมื่อเช้า เมื่อกี้ หรือเหลือจากเมื่อวาน เราไม่มีทางรู้ได้เลย และเราไม่อาจโทษร้านใดร้านหนึ่ง เรารู้แต่ว่า อ้าว ท้องเสีย เข้าห้องน้ำตั้งแต่ยังไม่สว่าง และเข้าอยู่นั่น กระทั่งต้องไปซื้อเกลือแร่มาชงดื่ม

ในร้านขายยา เภสัชกรมักบอกว่า อย่ากินเผ็ด อย่ากินเปรี้ยว อย่ากินของมักดอง เพราะจะทำให้ท้องเสีย

ฉันพยักหน้ารับทุกครั้ง ไม่ว่าจะไปซื้อยาแก้อะไร หรือเวลาไปหาหมอ หมอและเภสัชกรไม่ใช่คนที่ฉันจะต่อล้อต่อเถียงได้ (รวมทั้งช่างซ่อมรถ ช่างไฟ)

พยักหน้า แต่ใช่จะเชื่อฟัง ไม่ใช่ถือดี แต่ฉันไม่เคยท้องเสียเพราะความเปรี้ยว ความเผ็ด ทั้งฉันและเขา หากเราจะท้องเสีย ต้นเหตุมาจากอาหารที่เราไม่รู้ที่มา เราไม่มีเวลา ก็เลยต้องแวะตรงนู้นตรงนี้ หาอะไรใส่ท้อง แน่นอน เราเลือกได้บ้าง ว่าจะกินร้านไหน กินอะไร แต่เราเลือกที่มา วิธีปรุง และคุณภาพของอาหารไม่ได้ มันเป็นเรื่องที่เรายินยอมเสียตั้งแต่ต้น หากโชคร้าย เราก็ท้องเสีย

โชคร้ายนี้มักมาในฤดูร้อน แต่ฉันเลี่ยงมัน ลดความเสี่ยงที่จะเจอ พูดอย่างง่าย แต่ทำไม่ง่าย ก็คือเข้าครัวเอง ทำอาหารกินเอง ปรุงแล้วรีบกิน หากเหลือก็ต้องมีวิธีเก็บที่เหมาะสม เก็บในระยะเวลาเหมาะควร เกินกว่านั้น ไม่ควรกิน

ฉันไม่กลัวเปรี้ยว ไม่กลัวเผ็ด ตรงกันข้ามเลย รสจัดจ้านพวกนี้ล่ะ ที่ช่วยให้ฉันมีแรงสู้แดด สู้งาน สู้คน

 

ถ้าคุณทำอาหารกินเอง ไปจ่ายตลาดเอง นั่นหมายถึงคุณคือผู้เลือก คุณอาจเลือกไม่ได้ทั้งหมด เพราะคุณไม่รู้ว่าวัตถุดิบปลูก (เลี้ยง) มาอย่างไร แต่ส่วนที่เหลือคุณเลือกได้ทั้งสิ้น

อาหารรสเผ็ดไม่เคยทำให้ฉันท้องเสีย ไม่กระทั่งอาหารที่ทั้งเปรี้ยวทั้งเผ็ดอย่างแกงส้มของภาคใต้ รสเผ็ดทำให้ฉันกินผักมาก กินผักอร่อย อาหารรสเผ็ดจึงช่วยให้ระบบขับถ่ายของฉันดีขึ้น ฉันลองสังเกตตัวเอง หากไม่ค่อยกินเผ็ด (ย่อมกินผักน้อยลง) ฉันมักจะท้องอืด

ยาแก้ท้องอืดของฉันคือน้ำพริก น้ำพริกที่ไม่ประนีประนอมกับความเผ็ด มีผักเยอะๆ ตำแล้วรีบกิน ตำพอดีมื้อ อย่าให้เหลือเก็บ เพราะเวลาเอามากินซ้ำ ฉันเป็นต้องเอียงคอสงสัย-มันยังดีอยู่ใช่มั้ย

ฉันเพิ่งได้หอมแดงเมืองมา หอมแดงที่มีเปลือกสีออกไปทางส้มซีดๆ เป็นหอมแดงที่คู่ควรกับครัว อร่อยที่สุด อวบอั๋นที่สุด เวลาซอยแสบตาสุดๆ และมีให้เก็บเกี่ยวปีละครั้งเท่านั้น

อยากกินน้ำพริกอะไรก็ได้ที่ใส่หอมแดงเยอะๆ แรกสุดฉันคิดถึงน้ำพริกโจร แต่แล้วเตาถ่านก็ทำให้เปลี่ยนใจ มีเตาถ่าน มีเวลา ฉันควรซื้อปลาทูมาทำน้ำพริกปลาทูย่าง

เรื่องผักไม่ต้องห่วง ได้ผักมาเมื่อเช้า มีแตงกวาญี่ปุ่น ถั่วสีม่วง และมะเขือเปราะที่อ่อนมาก

ติดเตาถ่านไว้ ยัดหอมแดงเยอะหัว กับกระเทียมทั้งหัวเข้าไปใต้เตา แล้วฉันก็ซิ่งมอเตอร์ไซค์ไปซื้อปลาทู

น้ำพริกปลาทูจะอร่อยไปอีกแบบ เมื่อจับคู่กับน้ำปลาร้า แต่ถ้าไม่มีปลาร้าดีๆ ฉันก็ไม่ใส่ เพราะน้ำพริกปลาทูแบบใสซื่อก็พาข้าวหมดหม้อได้เหมือนกัน

 

พอกลับจากตลาด ไฟในเตาถ่านเริ่มอ่อนลง เหมาะจะย่างปลาทู ฉันใช้สองตัวเล็กๆ ย่างให้หอม แล้วค่อยย่างพริก ใช้พริกหนุ่มผสมกับพริกขี้หนู เพื่อให้แน่ใจว่าเผ็ด

ทั้งครัวอวลไปด้วยกลิ่นของย่าง นำหน้าโดยหอมแดง นั่นหมายถึงหอมแดงสุกแล้ว (กระเทียมก็คงสุกพร้อมกัน)

คีบหอมแดงกับกระเทียมออกจากใต้เตา พักไว้ให้คลายร้อน ค่อยแกะเปลือกออก หย่อนลงไปรอในครก ตามด้วยพริกย่าง ลอกเปลือกพริกหนุ่มเสียหน่อย ส่วนพริกขี้หนู เล็กเกินกว่าจะลอกเปลือก จำต้องใส่ลงไปทั้งเม็ด เด็ดก้านก็พอ

ออกแรงตำให้แหลกและให้เข้ากัน แกะเนื้อปลาทูย่างตามลงไป ตำอีกครั้งให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ปลาทูคือวัตถุดิบหลักของน้ำพริกชนิดนี้ น้ำพริกจึงค่อนไปทางแห้ง มีเนื้อมีหนัง ฉันชิมก่อนปรุง บางครั้ง ถ้าปลาทูมาแบบเค็ม ฉันไม่ใส่น้ำปลาหรือเกลือเลย หรือหากมีปลาร้าถูกใจ ฉันก็จะเอาปลาร้าต้มนั่นล่ะ แทนน้ำปลา

รสของน้ำพริกปลาทูย่าง คือการรวมตัวระหว่างหอมแดงสุก (หวาน) กระเทียมสุก (มัน) พริกสุก (เผ็ด) และปลาทูย่าง (หอมอร่อยบวกเค็มนิดหน่อย) เป็นน้ำพริกที่เราควรตักกินแบบเต็มคำ ตามด้วยผักชิ้นโต

ฉันวางถ้วยน้ำพริกลงในถาดที่มีผักรออยู่ ผักล้างสะอาดแล้ว แค่ไม่ได้จัด ไม่ได้ตัดขั้ว ไม่ได้หั่นเป็นชิ้น แต่เรากินแบบนี้บ้างก็สนุกดี วางมีดเล็กในถาด หยิบผักพร้อมกับหยิบมีด หั่นไป กินไป ยืดเวลามื้ออาหารออกไปได้อีก

กินช้าลง ย่อมเคี้ยวนานขึ้น

แน่เสียยิ่งกว่าแน่ พรุ่งนี้เช้าฉันจะเข้าห้องน้ำอย่างสบายใจ (ไม่ใช่ท้องเสีย)

สำหรับฉัน พริกไม่ใช่แค่เผ็ด แต่มันเป็นยา