มองบ้านมองเมือง / ปริญญา ตรีน้อยใส

ปัญหาเล็กๆ ที่ไม่มีใครสนใจ

ผู้เขียนมีเรื่องรำคาญใจอยู่เรื่องหนึ่ง คือ ปัญหาน้ำรั่วของก๊อกน้ำอ่างล้างมือ และโถส้วมที่อยู่ในห้องน้ำ ใกล้หน้าที่ทำงาน ที่มหาวิทยาลัย เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นมาช้านาน เรื้อรัง จนดูเหมือนว่าแก้ไขไม่ได้ ต้องอาศัยอุปกรณ์เสริม เช่น เชือก ลวด เป็นต้น รวมทั้งติดป้ายเตือนสติ ให้ผู้ใช้รับรู้และปฏิบัติ
ไม่รู้ว่าผู้อ่านต้องเผชิญกับปัญหาเช่นนี้ที่บ้านหรือที่ทำงานบ้างไหม ไม่รู้ว่าทั่วทั้งประเทศที่มีการติดตั้งโถส้วมและอ่างล้างมือ หลายหมื่นหลายแสนชุด จะมีปัญหาแบบเดียวกันบ้างไหม
ไม่รู้ว่าสถาปนิกวิศวกรที่เกี่ยวข้อง จะมีเวลาสนใจเรื่องนี้บ้างไหม ไม่รู้ว่าบริษัทผู้ผลิต ผู้จัดจำหน่ายที่มีรายได้มากมาย เคยคิดจะแก้ไขปัญหานี้บ้างไหม
แต่ที่แน่ๆ ไม่เห็นมีใครสนใจหรือรับผิดชอบ ปัญหาโถส้วมและก๊อกน้ำ

คงเป็นเพราะปัญหาน้ำรั่ว ไม่ก่อให้เกิดความรุนแรงเสียหายเหมือนไฟฟ้ารั่ว ปริมาณน้ำที่เสียไปจำนวนมหาศาล ก็ไม่มีผลต่อบ้านเมืองไทยที่มีน้ำท่าบริบูรณ์คงเป็นเพราะสถาปนิกสนใจแต่เรื่องรูปทรง รูปแบบของสุขภัณฑ์ และบรรยากาศห้องน้ำเท่านั้น วิศวกรทำหน้าที่คิดคำนวณขนาดท่อและความแรงของน้ำ ช่างเทคนิคตั้งหน้าตั้งตาติดตั้งสุขภัณฑ์และระบบท่อตามแบบหรือตามที่คุ้นเคย โรงงานผลิตก็รู้เพียงแค่ผลิตตามต้นแบบที่มาจากต่างประเทศเท่านั้น และบริษัทจัดจำหน่ายก็สนใจเฉพาะตัวเลขยอดขายในแต่ละไตรมาส

คงเป็นเพราะในโรงเรียนเทคนิคหรือก่อสร้าง ไม่มีการเรียนการสอนสาขานี้ สถาบันสอนออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ก็มุ่งไปที่แฟชั่นเสื้อผ้า งานกราฟิก และคอมพิวเตอร์ ที่สนุกกว่าและง่ายกว่า
คงเป็นเพราะการใช้ห้องน้ำในปัจจุบันนั้น เพิ่งรับมาจากตะวันตกเมื่อร้อยกว่าปีมานี้เอง ซึ่งสะดวกและถูกสุขอนามัยกว่าวิธีเดิมที่ใช้วิธีการเข้าป่า หรือไปทุ่ง
ดังนั้น จึงไม่มีฐานความรู้ดั้งเดิมเกี่ยวกับสุขภัณฑ์

สถาปนิกก็สนใจแค่รูปแบบสุขภัณฑ์ของฝรั่งที่เคยนำเข้ามา นักออกแบบผลิตภัณฑ์ก็แค่ปรับแก้เรื่องสัดส่วนบ้าง แต่ส่วนใหญ่ก็เน้นไปที่รูปแบบ รูปทรง วิศวกรก็รับรู้แค่แบบบ่อเกรอะ บ่อซึม ที่มาจากบ้านในชนบทฝรั่ง และมีแบบแผนการคำนวณระบบท่อและบ่อบำบัด สำหรับอาคารขนาดใหญ่ ตามมาตรฐานตะวันตกที่เล่าเรียนมา

โรงงานที่ผลิตสุขภัณฑ์และอุปกรณ์ต่างๆ ก็แค่อาศัยต้นแบบที่เคยรับจ้างผลิต เพื่อส่งออกไปต่างประเทศและใช้เองในประเทศ ไม่ได้สนใจคิดค้นวิจัยในตัวผลิตภัณฑ์ว่ามีปัญหาอะไร

ปัญหาน้ำรั่วของสุขภัณฑ์ จึงเป็นเรื่องที่ต้องยอมรับว่า มันเป็นเช่นนั้นเอง อะไรจะเกิดก็ต้องเกิด
ซึ่งจะว่าไป คงคล้ายกับปัญหาบ้านเมืองที่เรารับเอาระบบเขามาใช้ มันเลยเกิดปัญหาอยู่เสมอ จนต้องอาศัยนายทหารเข้ามาช่วยแก้

ปัญหาน้ำก็คงไม่ค่อยเกิดในเมืองฝรั่ง เลยไม่มีการทำวิจัย นักเรียนนอกก็เลยไม่รู้ นักวิชาการก็เลยไม่พูดถึง เอ็นจีโอก็ไม่เกี่ยว เพราะไม่ใช่ปัญหาข้ามชาติหรือข้ามเพศ