เมื่อย้อนเวลากลับไป ปะทุมมา ชาวบ้านหมู่บ้านท่าหินไต เมืองสะหนามไซ แขวงอัตตะปือ ยืนยันว่ามีหนังสือแจ้งเตือนจากทางการมายังหมู่บ้านขนาดราว 200 ครัวเรือนแห่งนี้เหมือนกัน

หนังสือแจ้งเตือนมาถึงในวันที่ 22 กรกฎาคม ไม่ถึง 24 ชั่วโมงก่อนหน้าวันโลกาวินาศ แต่ย้ำว่า “ในหนังสือแจ้งนั้นระบุเพียงว่าให้ระวัง ไม่ได้บอกให้อพยพ”

ราว 2 ทุ่มของวันที่ 23 กรกฎาคม หัวน้ำแรกสุดก็มาถึง พร้อมกับเสียงดังครืนโครม เหมือนทะเลทั้งทะเลกำลังครอบลงมาหา ปะทุมมาบอกว่า นั่นคือวินาทีที่บอกกับตัวเองว่า ต้องวิ่งให้เร็วที่สุด ถ้ายังไม่อยากตาย

น้ำมาเร็วมาก แรงมาก เธอบอก หลากเข้าท่วมบ้านและทุกสิ่งทุกอย่าง ท้นทะลักจากเอวจนสูงท่วมหัวในชั่วเวลาไม่ถึงชั่วโมง

“ใครวิ่งไม่เร็วก็ตาย” ปะทุมมาบอก ขณะใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับชาวบ้านอีกราว 1,300 คนที่โรงเรียนประถมสะหนามไซ ศูนย์อพยพชั่วคราวสำหรับผู้ประสบภัยจากเหตุการณ์เขื่อนเซเปียน-เซน้ำน้อยแตก

ไม่เพียงหมู่บ้านของเธอเท่านั้น แต่ยังมีอีกหลายๆ หมู่บ้านในละแวกใกล้เคียง ราพณาสูรไปกับวิบัติภัยไม่คาดฝันครั้งนี้

สภาพที่เหลือแต่ตัวในศูนย์ลี้ภัย ยิ่งทำให้ปะทุมมาคิดถึงทุกสิ่งทุกอย่างที่ถูกพรากไปจากเธอในชั่วเวลาเพียงข้ามคืน บ้าน พ่อแม่ ลูกๆ วัว-ควาย และไร่นาทั้งหมด

“รู้สึกแย่มาก ฉันไม่เหลืออะไรอีกแล้ว ไม่มีทั้งบ้าน วัวกับควายก็ไม่เหลือ”

“ไม่มีเวลาหยิบฉวยอะไรติดมือมาเลย หลานๆ ตาย ญาติอีก 2 รายหายไปไหนไม่รู้ พวกนั้นติดอยู่ในบ้าน” เซียว เพื่อนบ้านสูงวัยกว่าของปะทุมมาบอกเล่าชะตากรรมของตัวเองในวันเดียวกันนั้นออกมา

 

สหนามไซ เป็นเมืองที่ถูกถล่มหนักที่สุดในเหตุการณ์ครั้งนี้ เฉพาะที่นี่ น้ำมหาศาลที่กวาดทั้งโคลน ทั้งหินและซากปรักหักพังเข้าถล่มทุกอย่างที่ขวางหน้า ทำให้ชาวบ้าน 3,843 คนจาก 1,578 ครัวเรือน

พื้นที่เกษตรกรรมอีก 12,688 ไร่ถูกทำลายเสียหายราบเรียบ

ตัวเลขผู้เสียชีวิตจากทางการลาวล่าสุดอยู่ที่ 29 คน แต่ยังมีอีก 131 คนที่หายไปพร้อมกับสายน้ำคลั่ง

ดร.กะวีโพน สุที ผู้อำนวยการจัดการพิบัติภัยของสำนักงานกาชาดลาว ยอมรับว่าความเสียหายเฉียบพลันนี้ใหญ่หลวงนัก และการฟื้นฟูสู่สภาพปกติ “ต้องใช้เวลานานเหลือเชื่อแน่นอน”

คนไร้ที่อยู่เป็นเรือนพัน จำเป็นต้องมีบ้านใหม่ ไม่เท่านั้น ยังต้องมีโรงเรียนใหม่ พื้นที่ทำกิน มีสถานที่สำหรับการสาธารณสุข

“เพราะทุกอย่างที่เคยมีเหล่านั้น ตอนนี้กลายเป็นซากอยู่ใต้โคลนไปแล้ว”

กะวีโพนย้ำข้อเท็จจริงให้ตระหนักว่า เหตุวิบัติครั้งนี้ไม่เพียงเร็วมากอย่างเดียว ยังเกิดขึ้นในยามกลางคืนที่เป็นเวลานอนอีกต่างหาก

กาชาดลาวกับหน่วยกาชาดและหน่วยกู้ภัยจากประเทศเพื่อนบ้านหลายประเทศระดมกำลังกันลงมาทำหน้าที่บรรเทาทุกข์และกู้ภัย ควานหาทั้งศพผู้เสียชีวิตและผู้ที่สูญหายไปอย่างลำบากยากเย็น

หลายพื้นที่น้ำเหือดไปหมดแล้ว เหลือทิ้งไว้เพียงแค่โคลนหนืด หนาหนัก บางแห่งจมลึกลงไปถึงเอว

 

29 กรกฎาคม ขณะที่ ฯพณฯ ทองลุน สีสุลิด นายกรัฐมนตรี ประกาศที่จะสอบสวนเรื่องนี้อย่างถี่ถ้วนถึงที่สุด เพื่อค้นหาสาเหตุที่แท้จริงของวิบัติภัยครั้งนี้ให้ได้

ไม่เพียงผู้ที่เกี่ยวข้องในขณะเกิดเหตุ แต่ยังรวมไปถึงบริษัททั้งที่ออกแบบและที่ก่อสร้าง รวมถึงบริษัทที่ปรึกษาโครงการและเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องทั้งหมด เพื่อให้ทุกอย่างกระจ่างชัดให้มากที่สุด

เสียว ที่ยังชีพอยู่ได้ด้วยอาหารแห้งที่ได้รับความช่วยเหลือบรรเทาทุกข์มา เริ่มรู้สึกไม่ค่อยดีจากการกินบะหมี่สำเร็จรูปมาตลอด

อยากได้อะไรใหม่ๆ เหมือนเพิ่งทำเสร็จที่บ้าน ขอสักคำก็ยังดี เท่านั้นเองที่เธอต้องการ