ชั่วเวลาไม่ช้าไม่นาน เวียดนามกลายเป็นแชมป์ผลิตรองเท้ากีฬาของโลก แบบที่ฝรั่งเรียกกันว่าสนีกเกอร์ไปแล้ว

นับตั้งแต่ปี 2010 เรื่อยมา อาดิดาสปรับลดการผลิตรองเท้ากีฬาหลายรูปแบบของตนในจีนลง 50 เปอร์เซ็นต์ ส่วนที่เหลือจากการผลิตในจีนนั้นส่วนใหญ่ถูกโยกมาให้เวียดนามผลิตแทน

ไนกี้ก็เช่นเดียวกัน ก่อนหน้านี้เคยให้จีนผลิตรองเท้ากีฬาของตนเป็นหลัก ตอนนี้กลายเป็นว่าผู้ผลิตหลักของไนกี้ คือเวียดนาม

อันที่จริงไม่ได้เป็นเพียงแค่ 2 รายนี้เท่านั้น ตอนนี้บริษัทผู้ผลิตรองเท้าและเสื้อผ้าสำเร็จรูปทั้งหลายพากันย้ายฐานการผลิตของตนเองออกจากจีนอย่างต่อเนื่อง

ส่งผลให้จีนต้องมุ่งความสนใจไปผลิตสินค้าซึ่งมีมูลค่าสูง อาทิ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ทดแทน เพื่อรองรับค่าแรงภายในประเทศที่สูงขึ้น เมื่อแบรนด์ดังๆ ของหลายประเทศแห่กันย้ายออกมาหาแรงงานราคาถูกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะเวียดนาม

แต่ที่ต้องพาดพิงถึงสองยี่ห้อนี้ เนื่องจากทั้งสองบริษัทคือผู้ผลิตรองเท้ากีฬาที่ใหญ่ที่สุดในโลกในเวลานี้ ที่ยิ่งนานวันไป ยิ่งผลิตสินค้าของตนในเวียดนามเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ

อาดิดาสในเวลานี้ผลิตรองเท้ากีฬาของตนที่เวียดนามมากกว่าแหล่งผลิตในจีนถึง 2 เท่าตัว

สมาคมอุตสาหกรรมแฟชั่นแห่งสหรัฐอเมริกา เคยทำสำรวจแล้วระบุไว้อย่างชัดเจนเมื่อปี 2017 ที่ผ่านมาว่า ก่อนหน้านี้แหล่งผลิตสินค้าของสมาชิกสมาคมถูกอ้างอิงถึงไว้ว่าเป็น “จีนกับอีกหลายประเทศ” ตอนนี้จำเป็นต้องเปลี่ยนเป็น “จีนกับเวียดนาม และอีกหลายประเทศ” ไปแล้ว

เนื่องจากผลผลิตส่วนใหญ่นั้น ผลิตในจีนอยู่ระหว่าง 30-50 เปอร์เซ็นต์ ในเวียดนามอีกราว 11-30 เปอร์เซ็นต์ แล้วที่เหลือจึงจะเป็นของประเทศอื่นๆ

ที่น่าสนใจก็คือ ไม่ใช่เพียงยี่ห้อของสหรัฐอเมริกาเท่านั้น แต่ยังมีอีกหลายยี่ห้อที่เป็นแบรนด์ระดับ “อินเตอร์” ที่ย้ายฐานการผลิตของตนมายังเวียดนามเป็นหลัก

 

ตัวอย่างที่ชัดเจนก็คือ ยูนิโคล่ แบรนด์ดังของญี่ปุ่น เพิ่งจะเพิ่มสัดส่วนการผลิตผลิตภัณฑ์ของตนในเวียดนามเป็น 40 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณการผลิตทั้งหมดเมื่อราวปีที่แล้วเป็นต้นมา

ดังนั้น ถ้าจะบอกว่า เวียดนามในเวลานี้เป็นแชมป์ผลิตรองเท้ากีฬาก็คงได้ เพราะถ้าไม่ใช่ก็คงใกล้เคียงอย่างยิ่งแล้ว

และนั่นแสดงให้เห็นถึงพัฒนาการในระบบการผลิตแบบอุตสาหกรรมของเวียดนามที่ก้าวไปไกลมากแล้วอีกด้วย ไม่ใช่ด้วยเหตุผลของค่าแรงภายในของจีนเพียงอย่างเดียวเท่านั้น

กรณีอาดิดาสเป็นอุทาหรณ์ที่ดี อาดิดาสผลิตรองเท้าที่เวียดนามมากเป็นอันดับ 1 อันดับ 2 ไม่ใช่จีนแต่เป็นที่อินโดนีเซีย ลำดับที่ 3 จึงเป็นผลผลิตจากจีน

ในภูมิภาคที่ยังมีประเทศที่มีแรงงานราคาถูกอยู่มากมาย ผู้ผลิตเองยังจำเป็นต้องเลือกสาธารณูปโภคที่มีประสิทธิภาพ มีแรงงานที่มีทักษะเหมาะสม

ถ้าเลือกแหล่งแรงงานราคาถูกเพียงอย่างเดียว ประเทศอย่างบังกลาเทศคงรับเหมากลายเป็นผู้ผลิตรายใหญ่ให้กับทุกแบรนด์ไปนานแล้ว

ด้วยเหตุผลนี้เช่นกันที่ทำให้แบรนด์ดังอย่างอาดิดาสและไนกี้ ยังคงผลิตเสื้อผ้าของตนในจีนเป็นส่วนใหญ่ ไม่ใช่ในเวียดนามเหมือนกับการผลิตรองเท้ากีฬา

 

แต่ด้วยข้อเท็จจริงของโลกทุนนิยมแล้ว จีนก็คงกลายเป็นแหล่งเสื้อผ้าสำเร็จรูปจำนวนมากอยู่ได้อีกไม่นาน

คาสเปอร์ รอร์สเต็ด ซีอีโอของอาดิดาสเองยอมรับว่า แม้แต่ในการผลิตเสื้อผ้าสำเร็จรูป การผลิตในเวียดนามก็มีแนวโน้มที่ดี

ดีชนิดที่รอร์สเต็ดเองก็ยังไม่สามารถปฏิเสธได้เต็มปากเต็มคำว่าต่อไปจะไม่ผลิตเสื้อผ้ากีฬาทั้งหลายของตนในเวียดนามด้วยเช่นกัน!