ไม่ว่าการดำรงอยู่ของ”หมุดคณะราษฎร 2475” ไม่ว่าการดำรงอยู่ของ”หมุดคณะราษฎร 2563” ล้วนมิได้ดำรงอยู่ในจุดเดิมเนื่องจากได้ถูกเคลื่อนย้ายไปแล้ว

ในทางเป็นจริงจึงตอบไม่ได้ว่า”หมุดคณะราษฎร 2475” และ”หมุดคณะราษฎร 2563”ดำรงอยู่จริงหรือไม่

แต่ถามว่าทุกคนเคยเห็น”หมุด”เหล่านี้หรือไม่

คำตอบที่แม้กระทั่งกลไกแห่งอำนาจรัฐก็ต้องยอมรับว่า มีคนจำนวนไม่น้อยล้วนเคยผ่านตาหรือกระทั่งได้สัมผัสไม่ว่า”หมุดคณะ ราษฎร”ที่หายไปเมื่อ 2 ปีก่อน

ไม่ว่า”หมุดคณะราษฎร 2563”ที่เพิ่งถูกขุดโค่นและทำลาย

ตรงกันข้าม การแพร่กระจายของ”หมุดคณะราษฎร 2475” และ”หมุดคณะราษฎร 2563” กลับขยายออกไปอย่างกว้างขวางผ่านหลายรูปแบบ

ทั้งนี้ แทบไม่ต้องกล่าวถึงเสียงวิพากษ์วิจารณ์และเอ่ยถึง

ทั้งนี้ แทบไม่ต้องกล่าวถึงจินตภาพต่อ”หมุด”ว่ามีความสดใสกาววาวมากเพียงใด

 

ถามว่าเหตุใดจึงมีการเคลื่อนย้าย”หมุดคณะราษฎร 2475” ถามว่าเหตุใดจึงมีการเคลื่อนย้าย”หมุดคณะราษฎร 2563”ออกจากฐานที่ตั้งดั้งเดิม

คำตอบเด่นชัดอย่างยิ่งว่าต้องการ”ทำลาย” ต้องการทำให้หมด “ความหมาย”

เป็นความหมายในทาง”ความคิด” ในทาง”การเมือง”

อย่างน้อยก็ไม่ต้องการให้มีกถวิลหาอาวรณ์ทั้งต่อ”หมุด”อันเป็นสัญลักษณ์และเรื่องราวในทางประวัติศาสตร์ที่มีความเกี่ยวพันกันมา

จากนี้ก็ยังเป็นคำถามเดิมอีกนั่นเองว่า สามารถ”ลบ”ได้หรือไม่ สามารถ “ทำลาย”ได้หรือไม่

คำตอบจากความเป็นจริงก็คือ ไม่ประสบความสำเร็จ

ไม่ว่า”หมุดคณะราษฎร 2475” ไม่ว่า”หมุดคณะราษฎร 2563” ก็ยังดำรงอยู่ทั้งในทางรูปธรรมและในทางนามธรรม

 

ทุกอย่างล้วนดำเนินไปตามกฎในทางฟิสิกส์ของ เซอร์ ไอแซค ติวตัน อย่างครบถ้วนและสมบูรณ์

นั่นก็คือ เมื่อมีแรงกดก็ย่อมเกิดแรงต้าน

นั่นก็คือ เมื่อมีความพยายามจะลบล้างและทำลาย ก็มีความ พยายามที่จะอนุรักษ์ รักษาและพัฒนาให้เติบใหญ่

นั่นก็คือ เมื่อมีการกดขี่ก็ย่อมมีการต่อสู้