ภาพยนตร์/นพมาส แววหงส์

WASP NETWORK

‘จารชนคิวบา’

 

กำกับการแสดง Olivier Assayas

นำแสดง Penelope Cruz Edgar Ramirez Gail Garcia Bernal Ana de Armas Wagner Moura

 

ก่อนจะเข้าเรื่อง หนังเปิดด้วยคำโปรยว่า สร้างจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง โดยดัดแปลงมาจากหนังสือชื่อ The Last Soldiers of the Cold War โดยเฟอร์นานโด โมเรส์

เหตุการณ์เริ่มต้นในฮาวานา ประเทศคิวบา โดยเล่าถึงสถานการณ์ในคิวบาที่ปกครองโดยมีคาสโตรเป็นประมุข หลังจากที่สงครามเย็นระหว่างสองขั้วมหาอำนาจคลี่คลายไป และโซเวียตรัสเซียรามือไปจากการสนับสนุนคิวบา

ในวันที่ทุกอย่างดูเหมือนปกติในชีวิตครอบครัวของเรอเน กอนซาเลซ (เอ็ดการ์ รามิเรซ) ซึ่งมีภรรยาสาวสวย ออลก้า (เพเนโลปี ครูซ) และลูกสาววัยหกขวบที่กำลังช่างฉอเลาะพ่อเป็นที่สุด

เรอเนจูบลูกสาวก่อนจากมาทำงานเหมือนวันหนึ่งในชีวิตปกติ โดยที่ทั้งภรรยาและลูกสาวไม่ได้ผิดสังเกต หรือรู้ล่วงหน้าเลยว่าสามีและพ่อคิดอะไรอยู่ในใจ

วันนั้น เรอเนซึ่งเป็นครูฝึกบิน ขโมยเครื่องบินเล็กและบินตรงมายังไมอามีในฟลอริดา โดยไม่ผ่านมาตรการเข้าประเทศตามปกติ และร้องขอความคุ้มครองของสหรัฐในฐานะ “ผู้ลี้ภัย”

ซึ่งสำหรับเขา ซึ่งเป็นพลเมืองอเมริกันโดยสัญชาติ เนื่องจากเกิดในชิคาโกก่อนจะย้ายไปอยู่คิวบา กระบวนการขอสัญชาติอเมริกันไม่ใช่ปัญหาเลย เพราะเขาเป็นอเมริกันโดยกำเนิดอยู่แล้ว

 

เรื่องนี้ตกเป็นข่าวครึกโครมในคิวบา ซึ่งตราหน้าประณามเรอเนว่าเป็นคนทรยศ ออลก้าถูกเรียกตัวไปสอบสวนโดยที่เธอเองก็งงเป็นไก่ตาแตกว่าเกิดอะไรขึ้นในชีวิตของเธอ สามีไม่ใช่แต่ทรยศต่อชาติบ้านเมืองไปฝักใฝ่กับประเทศที่เป็นศัตรู แต่ยังทรยศต่อครอบครัว ละทิ้งให้อยู่ในความยากลำบาก ยากจนและขาดแคลนในประเทศกำลังพัฒนา ซึ่งปราศจากมหาอำนาจสนับสนุนอีกต่อไป

ออลก้าใช้ชีวิตหาเลี้ยงลูกอยู่โดยลำพัง ทำงานสารพัดอย่างในโรงงาน ท่ามกลางการไม่มีไฟฟ้าใช้วันละหลายๆ ชั่วโมง การขาดแคลนน้ำมันเชื้อเพลิง และการปันส่วนอาหาร

โดยที่สามีตัดช่องน้อยแต่พอตัวไปใช้ชีวิตสุขสบายอยู่ในดินแดนแห่งเสรีภาพที่สหรัฐอเมริกา

แต่นี่ไม่ใช่เรื่องราวของเรอเนเพียงคนเดียว เขาได้รับการช่วยเหลือจากสมาคมผู้พิทักษ์ชาวคิวบา ซึ่งรวมตัวกันช่วยเหลือเพื่อนร่วมชาติที่ตกระกำลำบาก โดยเฉพาะการหลบหนีเข้าสหรัฐ และการถูกตามล่าจากทหารคิวบา

เรอเนได้งานทำเป็นนักบินเครื่องบินเล็ก บินตรวจตราน่านน้ำระหว่างคิวบากับฟลอริดา คอยช่วยเหลือเรือของผู้อพยพมาขอลี้ภัยในอเมริกา หรือแม้แต่พวกเข้าเมืองอย่างผิดกฎหมาย

หัวหน้าสมาคมผู้พิทักษ์ชาวคิวบา คือ เจอร์ราโด เฮอร์มานเดซ (เกล การ์เซีย เบอร์นาล) ซึ่งก็มีเบื้องหลังและภูมิหลังยืดยาวอีกเหมือนกัน

ไม่นานจากนั้น ฮวน ปาโบล (วากเนอร์ มูรา) หนุ่มรูปงามชาวคิวบา ก็ว่ายน้ำข้ามจากคิวบามาขึ้นฝั่งที่เกาะกวนตานาโม ฐานทัพของสหรัฐ และประกาศขอลี้ภัยเช่นเดียวกัน

ฮวน ปาโบล มาอยู่ฟลอริดาไม่นาน ก็ดูจะมีหนทางทำมาหากินอย่างสุขสบาย มีเครื่องใช้ไม้สอย เครื่องประดับหรูหรา ใส่นาฬิกาโรเล็กซ์ของแท้ จากการมีอาชีพเป็นนักบินเหมือนกัน

ฮวน หนุ่มรูปหล่อเหมือนดาราหนัง ซึ่งเขาบอกว่าก็เขาเป็นดารานี่นา พบกับสาวสวย อานา (อานา เดอ อาร์มาส) หลงรักกันในทันที และจัดงานแต่งงานใหญ่โตหรูหราในคฤหาสน์ของมหาเศรษฐีผู้ทรงอิทธิพลคนหนึ่ง

โดยที่อานาไม่เคยรู้เลยว่าสามีของเธอทำมาหากินอะไรถึงได้ใช้ชีวิตอย่างหรูหราสุขสำราญได้ขนาดนั้น

 

นอกจากนั้น ดูเหมือนว่ากลุ่มต่อต้านคิวบา หรือขบวนการกบฏ ที่ดำเนินการก่อกวนและบ่อนทำลายแบบใต้ดิน จะหาเงินมาสนับสนุนองค์กรด้วยหนทางที่ผิดกฎหมาย โดยค้ายาเสพติดกับกลุ่มค้ายาในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ ซึ่งเรอเนได้ไปพบเห็นจากการเป็นนักบินที่ตระเวนไปในแถบอเมริกากลาง

เรื่องราวทั้งหมดกระจายอยู่เป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยโดยแนะนำตัวละครเข้ามา แล้วทิ้งค้างให้หายหน้าไปนาน ทำให้ยากจะจับความสนใจของคนดู และออกจะสับสนว่าใครเป็นใคร โดยเฉพาะคนดูที่ไม่ค่อยรู้สายสนกลในของขบวนการและเหตุการณ์ช่วงทศวรรษ 1990 ซึ่งอยู่ในสมัยของประธานาธิบดีบิล คลินตัน

นอกจากนั้น หนังยังนำเสนอเหตุการณ์วางระเบิดโรงแรมหลายแห่งในฮาวานาใน ค.ศ.1997 โดยหนุ่มชาวเอลซัลวาดอร์ ชื่อ ลุยส์ โปซาดา คาร์รีเลส (โทนี พลาโน) ซึ่งมีซีไอเอเกี่ยวพันอยู่ด้วย โดยแทรกเข้ามาอย่างละเอียด นาทีต่อนาที ในด้านปฏิบัติการของผู้ก่อการร้าย

ซึ่งก็น่าสนใจอยู่หรอก แต่ดูเหมือนจะเป็นหนังอีกเรื่องหนึ่งต่างหากเลย

 

เรื่องราวทั้งหลายทั้งปวงมาลงเอยที่การจับกุม “The Cuban Five” หรือชาวคิวบาห้าคน ใน ค.ศ.1998 ในฐานะจารชนที่แทรกซึมอยู่ในประเทศสหรัฐอเมริกา และโดนข้อหาว่ามีส่วนร่วมอยู่ในฆาตกรรมด้วย

จารชนเหล่านั้นไม่มีใครสารภาพและถูกตัดสินจำคุกไปหลายปี โทษหนักโทษเบาต่างๆ กันไป เพียงแต่ว่าท้ายสุด มีคลิปของฟิเดล คาสโตร ประมุขของคิวบา เองที่ยอมรับว่ามีขบวนการจารชนที่ส่งไปแทรกซึมอยู่ในอเมริกา

ทั้งหลายทั้งปวงสนับสนุนข้อความว่า หนังเรื่องนี้สร้างจากเรื่องจริง แต่ว่าในด้านความเป็นหนังเรื่องแล้ว พล็อตออกจะสับสน และใส่เนื้อหาเข้ามาจนปนเปกันไปหมด และตัวละครก็มีบทบาทกันคนละนิดคนละหน่อย

ดีที่ว่าใช้รัศมีดาราอย่างเพเนโลปี ครูซ เอ็ดการ์ รามิเรซ และเกล การ์เซีย เบอร์นาล เข้ามาดึงดูดความสนใจให้แก่ตัวละคร และเพเนโลปีเล่นอย่างได้เนื้อได้หนัง ตามความสามารถของเธอเช่นเคย

เป็นหนังที่เปิดตัวเป็นปฐมทัศน์ที่เทศกาลภาพยนตร์ที่เวนิซ เมื่อปีที่แล้ว จากฝีมือของผู้กำกับฯ ชาวฝรั่งเศส และเน็ตฟลิกซ์ซื้อมาจัดจำหน่ายในวงกว้าง ซึ่งก็ฉายอยู่ทางเน็ตฟลิกซ์ขณะนี้ค่ะ