งานประชุมและงานฉลองระดับนานาชาติที่วางแผนไว้ในช่วงเมษายน-พฤษภาคม 2563 ล้วนได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา ทำให้ต้องเลื่อนออกไปเสียเป็นส่วนใหญ่

ที่น่าประทับใจ คือที่อินเดีย ยังคงจัดงานวิสาขะ ซึ่งเป็นงานที่สำคัญที่สุดของชาวพุทธ แต่เป็นเพราะถูกจำกัดพื้นที่และการเดินทาง ไม่สามารถเดินทางไปร่วมงานสำคัญนี้ได้ด้วยตนเอง จึงเกิดการจัดงานเสมือนจริงขึ้น

ภิกษุณีธัมมนันทาก็ได้รับนิมนต์ไปในงานนี้ จึงมีโอกาสรับรู้ขั้นตอนของการจัดงาน จากเดิมที่ผู้แสดงธรรมกถาแต่ละรูปจะได้พูดบนเวที

คราวนี้ก็มีการเตรียมธรรมกถานั้นเช่นกัน แต่ให้จัดทำจากวัดในประเทศของตน โดยมีเงื่อนไขว่าให้เวลา 15 นาที

เรามีความคุ้นเคยกับการทำคลิปง่ายที่สุดก็จากหน้าจอโทรศัพท์มือถือนั่นเอง แต่เพื่อให้มีคุณภาพ เราต้องส่งตัวอย่างไปให้ทางกรรมการผู้จัดงานดูก่อน

เมื่อผ่านขั้นตอนตรงนั้นแล้วจึงส่งคลิปธรรมกถาฉบับจริงไปให้กรรมการผู้จัดงาน

 

สําหรับงานนี้ คุณวังโม ดิกสิต สตรีชาวทิเบตที่แต่งงานกับชาวอังกฤษเป็นแม่งานหลัก

ท่านที่ไปพุทธคยาและเคยไปร่วมงานสาธยายพระไตรปิฎกมาแล้ว จะรู้จักคุณวังโมทุกคน เพราะคุณวังโมเป็นผู้จัดงานนี้มาหลายสิบปีแล้ว

โดยบิดาของเธอเป็นพระอาจารย์ในสายวัชรยาน ท่านเห็นความสำคัญที่จะรวมพลังของชาวพุทธในสถานที่ที่ศักดิ์สิทธ์ที่สุดของชาวพุทธ ท่านจึงให้ลูกสาวเป็นแม่งานในการจัดงานนี้ที่พุทธคยา

ซึ่งก็ได้รับการตอบรับอย่างดีจากชาวพุทธในนิกายอื่นๆ ด้วย

สำหรับงานวิสาขะเสมือนจริงนี้ มีเวลาจำกัด แต่เธอก็สามารถติดต่อพระอาจารย์ทั้งภิกษุและภิกษุณีในพุทธศาสนานิกายต่างๆ ส่งธรรมกถา และธรรมบรรยายความยาว 15 นาที เข้ามาร่วมในรายการ

ถ้าเข้าไปดูใน Virtual Vesak จะได้รับฟังธรรมกถา และธรรมบรรยายจากแต่ละท่านต่อเนื่องกัน 14 ท่าน

แต่ถ้าคลิกเข้าไปดูจะต้องไล่ตามจากท่านที่ 1 ไปเรื่อยๆ เฉพาะของท่านธัมมนันทาจะอยู่หลังจากชั่วโมงที่ 4 ค่ะ

 

ปีนี้ (2563) เราถือวันที่ 6 หรือ 7 พฤษภาคม เป็นวันฉลองวิสาขบูชา สำหรับงาน Virtual Vesak จะมีการเปิดงานตั้งแต่วันที่ 7 เป็นต้นไป โดยท่านนายกรัฐมนตรีของอินเดีย นเรนทร โมดี มาเปิดงานด้วย

สำหรับการกล่าวเปิดงานนั้น ท่านนายกฯ ชื่นชมความพยายามของคณะผู้จัดงานที่พยายามจัดงานนี้ในบริบทใหม่ที่ผู้เข้าร่วมประชุมไม่ได้มาประชุมด้วยตัวจริง แต่ความสำคัญอยู่ที่จิต เช่นนั้นเอง การไม่ได้อยู่ด้วยกันทางกายจึงกลายเป็นเรื่องที่มีความสำคัญเป็นรองไป

ท่านเน้นความเข้าใจในพุทธะว่ามีนัยยะเดียวกับการอุทิศตนด้วยความตั้งใจมั่นจะเป็นที่สุดแห่งการเปลี่ยนแปลงทางสังคม

ท่านถือโอกาสชมเชยแพทย์ พยาบาล และคนที่ทำงานด้านสาธารณสุขที่ทำงานอุทิศตนเพื่อคนอื่นตลอด 24 ชั่วโมง และงานการรับใช้สังคมนั้น ต้องทำโดยต่อเนื่อง ความกรุณาและความตระหนักในการให้บริการต่อสังคมจะทำให้เราแข็งแกร่งและก้าวข้ามการท้าทายที่ยิ่งใหญ่ไปได้

การกล่าวเปิดงานวิสาขะเสมือนจริงของท่านจึงเป็นการตอกย้ำคำสอนของพุทธศาสนาในภาคของการปฏิบัติในชีวิตจริงนั้นเอง

เสมือนจริงที่เป็นจริง

ฟังคำปราศรัยและการกล่าวเปิดงานของท่านนายกฯ โมดีที่นี่ หรือที่อื่นๆ ท่านจะมีความชัดเจนทางความคิดที่เป็นรูปธรรมทุกครั้ง ขอชื่นชมด้วยใจ

 

คําบรรยายของท่านธัมมนันทา เป็นไปในทิศทางเดียวกับท่านนายกฯ โมดีเช่นเดียวคือเน้นการนำคำสอนไปสู่การปฏิบัติ

นับตั้งแต่การประดิษฐานพุทธศาสนาที่พระพุทธองค์ทรงมอบหมายพุทธบริษัท 4 ให้มีความรับผิดชอบร่วมกันนับตั้งแต่การศึกษาคำสอนของพระองค์ท่าน นำคำสอนไปสู่การปฏิบัติในชีวิตจริง ตลอดจนสามารถปกป้องพระธรรมคำสอน และเผยแผ่ได้

สิ่งที่ชาวพุทธทำอยู่ในปัจจุบัน คือการสร้างเหตุที่จะนำไปสู่ผลในอนาคต ปัจจุบัน ขณะที่เรากำลังเผชิญกับวิกฤตจากภัยพิบัติเนื่องจากไวรัสโควิด เราในฐานะชาวพุทธจะดำเนินชีวิตเยี่ยงชาวพุทธอย่างไร

ชาวพุทธร่วมกันฉลองวันวิสาขะเพื่อเตือนให้เราทุกคนตระหนักรู้ว่า ความพ้นทุกข์นั้นเป็นสิ่งที่เราทุกคนสามารถจะเข้าถึงได้

แต่ตอนนี้เรายืนยันได้เพียงศักยภาพของเรา เราจะทำอย่างไรที่จะให้พุทธพีชะ หรือเมล็ดพืชน้อยๆ นี้หยั่งราก และเจริญเติบโตขึ้นเป็นไม้ใหญ่ ให้ร่มเงากับสรรพสิ่ง สรรพชีวิตที่อยู่โดยรอบ

ภัยพิบัติที่เรากำลังเผชิญหน้าอยู่นี้ เราพูดไม่ได้เลยว่า “โอ น่าสงสาร มันเลวร้ายสำหรับพวกเธอนะ” เราต้องมาทำความเข้าใจว่า โลกทั้งโลกมันสานสัมพันธ์กัน ไม่สามารถแยกเป็นเธอ-ฉัน แต่สิ่งที่กำลังเผชิญหน้าอยู่นี้ เป็น “เรา” เรากำลังเผชิญหน้ากับวิกฤตนี้ด้วยกัน

เราจะแสดงออกถึงคำสอนเรื่อง ความเมตตากรุณาอย่างไรที่เป็นรูปธรรม แสดงออกทางการกระทำ

 

ความกรุณาไม่ใช่คำสอนที่จำกัดอยู่ในพระคัมภีร์

ความกรุณาต้องปรากฏในการกระทำของเรา

ในเวลาปกติ พระออกรับบิณฑบาต ชาวบ้านดูแลอาหารการขบฉันของพระเป็นอย่างดี ตอนนี้ ในภาวะนี้ ประชาชนได้ทุกข์ พระจะปัดว่า เป็นกรรมของเขาได้หรือ

ในโครงการที่รัฐเอื้อมมือออกมาให้ความช่วยเหลือที่เรียกว่าโครงการเยียวยานั้น มีช่องโหว่ที่ไม่สามารถเข้าถึงคนอีกกลุ่มหนึ่งที่ต้องการความช่วยเหลือจริง มากกว่าบรรดาคนที่มีความสามารถในการเข้าสู่ช่องทางขอความช่วยเหลือจากรัฐ

ในฐานะที่เป็นชาวพุทธ ในฐานะที่เป็นประชากรในประเทศไทย ไม่มีเวลาที่จะไปชี้โทษรัฐ หรือกลไกของรัฐ แต่ควรหยิบยื่นความช่วยเหลือที่เป็นรูปธรรมตามกำลังที่ตนจะทำได้ แม้ไม่มีกำลัง แต่มีความตั้งใจที่จะช่วยเหลือผู้ได้ทุกข์ไหม

หากเราเริ่มต้นทำความคิดที่จะช่วยเหลือให้ปรากฏ พลังแฝงที่จะเข้ามาเสริมนั้นมหาศาลมาก

ชาวไทยไม่ทราบว่าเพราะความเป็นไทย หรือความเป็นพุทธ หรือทั้งสองอย่างบวกกัน เป็นชาติที่มีพลังแฝงมหาศาล พลังนี้มักจะแสดงตัวเวลาที่เราต้องเผชิญกับวิกฤต

เราคงยังจำเหตุการณ์สึนามิได้ พลังน้ำใจของชาวไทยมหาศาล

เช่นเดียวกันกับการเผชิญหน้ากับโควิดครั้งนี้ เป็นโอกาสที่ชาวพุทธจะได้แสดงคำสอนในพุทธศาสนาให้ปรากฏอย่างเป็นรูปธรรมอย่างที่สุด

 

การฉลองวิสาขะของชาวพุทธทั้งเสมือนจริงที่เกิดขึ้นในประเทศอินเดีย และประเทศศรีลังกา ตลอดจนการฉลองวิสาขะในภาคปฏิบัติของชาวพุทธไทย เป็นการแสดงออกในความเชื่อของชาวพุทธ

แต่พระศาสนาจะเจริญวัฒนาถาวรต่อไปในอนาคตขึ้นอยู่กับชาวพุทธว่ามีความเข้าใจในคำสอนและสามารถนำมาปฏิบัติได้มากน้อยเพียงใด

วิสาขะเสมือนจริง อาจจะเป็นจุดเปลี่ยนสำหรับการจัดงานประชุมระดับนานาชาติว่าหากเรารักษาเนื้อหาสาระของการประชุมได้ เราอาจจะไม่ต้องย้อนกลับไปประชุมในรูปแบบเดิมที่ใช้ทรัพยากรมากมายเกินจำเป็น