การ์ตูนที่รัก : Zootopia ใครอยากเป็นอะไรก็ได้

นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

ต่อไปนี้คือบทบรรยายหนัง 3 นาทีแรก

ความกลัว ทรยศ กระหายเลือด

หลายพันปีก่อน พลังเหล่านี้แหละที่ครองโลกเรา

โลกที่เหยื่อต้องคอยหวาดกลัวผู้ล่า

และผู้ล่ามีแรงกระตุ้นในสัญชาตญาณที่ไม่สามารถควบคุม

ให้ต้องทำลาย ฉีกทึ้ง และ…

เสือดุร้ายกระโจนออกจากพุ่มไม้เข้าขย้ำกระต่ายน้อย

ภาพตัดมาที่เวทีละครเด็กอนุบาล “วันแคร์รอตทาเลนต์โชว์”

ลูกเสือโคร่งทำท่าตะกุยลูกกระต่ายบนเวที ลูกกระต่ายดึงโบสีแดงออกจากตัวเป็นเส้นสายยาวพลางร้องว่า “เลือด เลือด เลือด”

ลูกกระต่ายล้มลง สายโบสีแดงพุ่งออกมาจนหมด จากนั้นคว้าขวดซอสมะเขือเทศมาวางข้างตัวลับตาผู้ชมด้านล่างเวที บีบของเหลวสีแดงต่างเลือดพุ่งกระฉูด ปุ๊ดปุ๊ดปุ๊ด หลายปุ๊ด ลำตัวชักกระตุก ลิ้นยาวห้อยลงข้างตัวด้านผู้ชม

แล้วก็ตาย

zootopia-review

พ่อแม่กระต่ายน้อยนั่งชมข้างล่างกุมขมับ ลูกสาวอินเหลือเกิน หมีน้อยบรรเลงดนตรีประกอบเข้ากับบรรยากาศข้างเวที ด้วยเครื่องดนตรีหลากหลายชนิด

“เวลานั้น โลกถูกแบ่งออกเป็นสองฝ่าย” กระต่ายน้อยยืนบรรยายต่อ พลางผายมือไปที่ลูกเสือ “ผู้ล่าที่ดุร้าย” จากนั้นบิดกายหมายถึงตัวเองดูแดะมาก “เหยื่อที่อ่อนแอ”

มีกล่องที่เขียนคำว่าผู้ล่าที่ดุร้ายและเหยื่อที่อ่อนแอลงมาครอบลูกเสือกับกระต่ายน้อย สะกดผิดอีกต่างหาก

เวลาผ่านไปมีวิวัฒนาการและก้าวข้ามวิถีชีวิตป่าเถื่อนดั้งเดิมได้ ตอนนี้ผู้ล่าและเหยื่ออยู่ด้วยกันอย่างกลมเกลียว กระต่ายน้อยยังทำหน้าที่บรรยายต่อไป แต่เปลี่ยนเป็นชุดขาวแล้ว ว่าแล้วเดินเข้าไปจับมือถือแขนลูกเสือในชุดขาวเช่นกัน ลูกลาออกมาทำหน้าที่โปรยสายรุ้ง

เยาวชนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมีโอกาสมากมาย

zootopia

ลูกลาพูดว่า ฉันไม่ต้องหลบกลัวตัวงออยู่ในฝูง ฉันสามารถเป็นนักบินอวกาศ พูดแล้วเปลี่ยนเป็นชุดนักบิน หมีน้อยบรรเลงดนตรีอวกาศประกอบ

ผมไม่ต้องเป็นนักล่าผู้โดดเดี่ยวอีกต่อไป เดี๋ยวนี้ผมล่าเงื่อนไขลดหย่อนภาษี ลูกเสือพูดบ้างพลางเปลี่ยนชุดเป็นนักการเงินสวมสูทผูกไท้เรียบร้อย ผมจะเป็นนักสถิติประกันภัย

และฉันทำให้โลกน่าอยู่ขึ้นได้ กระต่ายน้อยพูดบ้าง โตขึ้นฉันจะเป็น

แต่นแต๊น เจ้าหน้าที่ตำรวจ!

ตำรวจกระต่ายเป็นความฝันโง่ที่สุดที่เคยได้ยิน ลูกสุนัขจิ้งจอกตัวใหญ่ว่า

พ่อแม่กระต่ายน้อยนั่งตะลึงในขณะที่น้องๆ ยินดีปรีดา พี่สาวทั้งสวยทั้งเก่ง

มันดูเหมือนเป็นไปไม่ได้สำหรับคนคิดสั้นอย่างแก กระต่ายน้อยตอกหน้าลูกหมาจิ้งจอกกลางเวที แล้วพูดต่อว่าแต่ห่างออกไป 211 ไมล์ เป็นที่ตั้งของเมืองยิ่งใหญ่ ซูโทเปีย ที่ซึ่งบรรพบุรุษของเราอยู่ร่วมกันอย่างสันติเป็นครั้งแรก และประกาศว่าทุกคนสามารถเป็นอะไรก็ได้

Anyone can be anything.

ขอบคุณและราตรีสวัสดิ์

นี่คือเรื่องราว 3 นาทีแรกของหนังการ์ตูนสนุกที่สุดเรื่องหนึ่งของดิสนีย์คือ Zootopia ที่เขียนมานี้เป็นบทบรรยาภาษาไทย หากใครฟังภาษาอังกฤษและดูบทบรรยายภาษาอังกฤษ จะพบคำศัพท์สวยๆ หลายคำ เข้าใจว่าบทละครนักเรียนอนุบาลเรื่องนี้สนับสนุนให้เด็กๆ (ในโรงเรียนอนุบาลสัตว์แห่งนี้) ได้เรียนรู้ศัพท์แสงภาษาอังกฤษไปด้วย

หนังฮามาก สามนาทีแรกได้ฮาหลายครั้ง ดูต่อไปจะฮาอีกหลายครั้ง กับเนื้อเรื่องที่ดีมาก

กลับมาดูละครเวทีเด็กอนุบาล 3 นาทีแรก เรื่องแรกที่ทุกคนรู้สึกได้คือ ความรุนแรงและเลือด

ดูเหมือนฝรั่งจะไม่กลัวความรุนแรงและเลือดเท่าใดนัก สามารถปล่อยให้เด็กเล่นละครเรื่องนี้พร้อมสเปเชียลเอฟเฟ็กต์จุใจ วิธีคิดให้เด็กเผชิญโลกแห่งความเป็นจริงได้บ้างเช่นนี้ไม่เหมือนบ้านเรา ที่มักปลอบประโลมให้เด็กอยู่ในความลวงเสียมากกว่า ทั้งที่โลกภายนอกนั้นร้ายกาจ

เด็กสามารถเผชิญความรุนแรงได้บ้างภายใต้การออกแบบที่ดีของผู้ใหญ่ และด้วยกลวิธีอันแนบเนียน เช่น ละคร อะไรแบบนี้ไม่ค่อยได้เห็นในโรงเรียนบ้านเรา

การเล่นละครอย่างจริงจัง โดยที่เด็กๆ ทำกันเองทุกประการตั้งแต่การเขียนเรื่อง แบ่งหน้าที่ จัดเตรียมฉาก แม้กระทั่งคำสะกดผิด เหล่านี้มักพบในโรงเรียนทางเลือกมากกว่าโรงเรียนทั่วไป นักเรียนไทยส่วนใหญ่คร่ำเคร่งเรียนวิชาการจนกระทั่งไม่มีใครใส่ใจให้พวกเขาได้เล่นละคร ทั้งที่ละครเป็นเครื่องมือเรียนรู้เรื่องราวต่างๆ นานาทั้งที่สวยงามหรือโหดร้ายได้แนบเนียน

หากจะมีการเล่นละครในบ้านเรา มักเลิศหรูอลังการเพอร์เฟ็กต์และสิ้นเปลืองเพื่อหน้าตาของโรงเรียนมากกว่าอย่างอื่น ที่จริงแล้วเด็กๆ ควรได้เล่นละครเพื่อให้ปลดปล่อยพลังฝีมือกันเองด้วยการทำงานเป็นทีม

ละครโรงเรียนในบ้านเราที่เคยเห็นหลายครั้งจะเป็นเรื่องราวในประวัติศาสตร์ หรือวรรณคดีประเภทพระเอกเป็นคนดีมีศีลธรรมถือความสัตย์และเก่งมาคนเดียว ที่เห็นๆ ข้างหลังพระเอกถึงจะเป็นคนก็ไม่ต่างจากก้อนหินและต้นไม้ที่มีไว้เพื่อเชิดชูพระเอก

ละครโรงเรียนของโรงเรียนอนุบาลซูโทเปียนี้เล่าเรื่องการอยู่ร่วมกัน ฝันถึงอนาคตที่สันติ และเท่าเทียม คือหัวข้อความเป็นพลเมือง (civil society) อันเป็นหนึ่งในเป้าหมายของการศึกษาศตวรรษที่ 21

แม้ว่าจะเป็นไปไม่ได้ ดังที่ลูกสุนัขจอกจิ้งกลิ้งกลอกว่า

แต่เป็นไปไม่ได้จริงหรือ?

ออกไปหาการ์ตูนเรื่องนี้มาดูโดยเร็ว