“เก้าอี้ ผบ.ทบ.” ตำแหน่งร้อน ฝ่ายการเมืองไหนยุ่ง มักโดนรปห. ยกเว้นสมัย “นายกฯปู”

ตำแหน่ง ผบ.ทหารสูงสุด ก็มักจะต้องเป็นเหล่าทหารบก อีกทั้งฝ่ายการเมืองมักจะไม่กล้าแตะต้องเก้าอี้ ผบ.ทบ. เพราะเป็นเหล่าทัพใหญ่ และมีอำนาจแฝงทางการเมือง โดยเฉพาะการรัฐประหาร

อีกทั้งในอดีต เมื่อมีความพยายามจากฝ่ายการเมือง ฝ่ายรัฐบาล ในการย้าย ผบ.ทบ. ก็มักจะโดนรัฐประหาร

เช่น การรัฐประหาร 23 กุมภาพันธ์ 2534 พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ นายกรัฐมนตรี จะย้ายบิ๊กสุ พล.อ.สุจินดา คราประยูร ผบ.ทบ. จนกลายเป็นเหตุผลหนึ่งในการรัฐประหาร ในข้อหารังแกข้าราชการประจำ

รวมทั้งรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 ก็มีกระแสข่าวที่นายทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี จะย้ายบิ๊กบัง พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน ผบ.ทบ.

ก่อนหน้านั้น ในปี 2545 นายทักษิณได้โยกย้ายบิ๊กแอ้ด พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ ที่นั่งเป็น ผบ.ทบ.นาน 4 ปี ไปเป็น ผบ.ทหารสูงสุด ในปีสุดท้ายก่อนเกษียณ เพราะเห็นว่านั่งนานเกินไป แต่ด้วยเพราะเป็นลูกป๋า พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษในเวลานั้น จึงไม่มีใครกล้าแตะ เพราะตอนขึ้นมาเป็น ผบ.ทบ. ก็มาจากผู้ทรงคุณวุฒิพิเศษ ทบ. และเหลืออายุราชการถึง 5 ปี

การโยกย้ายครั้งนั้น นายทักษิณถึงขั้นต้องใช้วิธีพิเศษ คือ ทำโผโยกย้ายส่วนหัว คือระดับ ผบ.เหล่าทัพก่อน เพื่อย้าย พล.อ.สุรยุทธ์ ผบ.ทบ.ไปเป็น ผบ.ทหารสูงสุด โดยไม่ส่งโผผ่านขั้นตอนปกติ เพื่อไม่ให้ผ่านมือ พล.อ.เปรม แต่นายทักษิณนำขึ้นทูลเกล้าฯ ด้วยตนเอง

จนเกิดรอยร้าวในความสัมพันธ์ของนายทักษิณและบ้านสี่เสาเทเวศร์ จากเดิมที่ความสัมพันธ์ไม่ดีอยู่แล้ว

ครั้งนี้ นายทักษิณตั้งบิ๊กเกาะ พล.อ.สมทัต อัตตะนันทน์ ขึ้นเป็น ผบ.ทบ.แทน เพราะถือเป็นดาวรุ่งในสายวงศ์เทวัญ และเครือญาติบิ๊กอ๊อด พล.อ.ยุทธศักดิ์ ศศิประภา

ในยุคนายทักษิณ ที่ตอนนั้นเคยมียศพันตำรวจโท เป็นนายกฯ ตำรวจเก่า และจบเตรียมทหาร จึงไม่ค่อยเกรงใจทหาร อีกทั้งในอดีต ตำรวจโดนทหารกดมาตลอด เพราะทหารใหญ่จากการรัฐประหารหลายครั้ง นายทักษิณจึงย้าย ผบ.ทบ.หลายคน จนทำให้เก้าอี้ ผบ.ทบ.ไม่ได้น่ายำเกรงอีกต่อไป

เช่น เมื่อ พล.อ.สมทัตเป็น ผบ.ทบ. 1 ปี ก็ขยับไปเป็น ผบ.ทหารสูงสุดในปีสุดท้ายก่อนเกษียณ เพื่อเปิดทางให้บิ๊กตุ้ย พล.อ.ชัยสิทธิ์ ชินวัตร ญาติผู้พี่ ขึ้นมาเป็น ผบ.ทบ. ท่ามกลางเสียงวิจารณ์ เพราะเป็นทหารช่าง ไม่ใช่ทหารราบ ทหารม้า หรือทหารปืนใหญ่ และไม่ผ่านเส้นทางเหล็กตามธรรมเนียม ผบ.ทบ. แม้ในอดีตจะเคยมี พล.อ.ประยุทธ์ จารุมณี เหล่าทหารช่าง เป็น ผบ.ทบ.มาแล้วก็ตาม

พล.อ.ชัยสิทธิ์ ชินวัตร

แต่แล้ว พล.อ.ชัยสิทธิ์ก็ได้นั่ง ผบ.ทบ.ปีเดียว นายทักษิณก็ขยับให้ขึ้นเป็น ผบ.ทหารสูงสุดในปีสุดท้ายก่อนเกษียณ โดยที่ พล.อ.ชัยสิทธิ์ก็ไม่พอใจ แต่ทำอะไรไม่ได้ เพราะเป็นญาติพี่น้องกัน

เพราะนายทักษิณต้องการดันบิ๊กป้อม พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ ผช.ผบ.ทบ.ในเวลานั้น ขึ้นเป็น ผบ.ทบ. เพราะความใกล้ชิดกับบ้านจันทร์ส่องหล้า ถึงขั้นที่เกือบจะตกลงปลงใจกับสาวใหญ่ทีมใกล้ตัวคุณหญิงอ้อ พจมาน ดามาพงศ์

จนกลายเป็นจุดเริ่มต้นของแผงอำนาจ 3 ป. ที่เริ่มแข็งแกร่งในกองทัพ เมื่อ พล.อ.ประวิตรขึ้นเป็น ผบ.ทบ. และดันน้องๆ ในสายทหารเสือราชินี และบูรพาพยัคฆ์ ขึ้นมานั่งตำแหน่งสำคัญ รวมทั้งบิ๊กป๊อก พล.อ.อนุพงษ์ เผ่าจินดา และ พล.อ.ประยุทธ์

(Photo by KHAM / POOL / AFP)

เมื่อ พล.อ.ประวิตรเกษียณ นายทักษิณก็ดัน พล.อ.สนธิเป็น ผบ.ทบ.มุสลิมคนแรก เพื่อหวังผลการแก้ปัญหาชายแดนใต้ และเพราะสายสัมพันธ์หลังบ้าน และตั้ง พล.อ.อนุพงษ์ เพื่อน ตท.10 เป็นแม่ทัพภาคที่ 1

จนที่สุด การจัดทัพของนายทักษิณเอง ที่ต้องการจะคุมทหาร ก็ทำให้เกิดการรัฐประหารพี่-รัฐประหารน้อง 19 กันยายน 2549 ที่ล้มนายทักษิณเอง และรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557 ล้ม น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร น้องสาวนายทักษิณเองในเวลาต่อมา

ด้วยเพราะนายทักษิณเลือกเอง ทั้ง พล.อ.สนธิ และ พล.อ.อนุพงษ์ มาคุมกำลัง

รวมทั้งการไม่กล้าแตะ ผบ.ทบ. ที่ตอนนั้นคือ พล.อ.ประยุทธ์ แม้แกนนำเสื้อแดงจะเรียกร้องให้ น.ส.ยิ่งลักษณ์ปลด ผบ.ทบ.ที่ขึ้นมาในยุครัฐบาลพรรคประชาธิปัตย์ก็ตาม แต่นายกฯหญิงเลือกที่จะญาติดี เอาใจกองทัพ โดยเฉพาะสนิทสนมใกล้ชิด พล.อ.ประยุทธ์ จนคิดว่าจะไม่กล้ารัฐประหาร แต่ทุกอย่างถูกกำหนดวางไว้ตั้งแต่ต้น แค่ทำให้นายทักษิณและนายกฯ หญิงตายใจเท่านั้น

เรียกได้ว่า พล.อ.ประยุทธ์ได้เรียกศักดิ์ศรี และความน่ายำเกรงของ ผบ.ทบ.กลับคืนมา เมื่อนำรัฐประหาร เป็นหัวหน้า คสช. และเป็นนายกฯ เสียเอง ถึง 5 ปี และวางแผนสืบทอดอำนาจด้วยกลไกรัฐธรรมนูญ องค์กรอิสระ และองคาพยพทั้งหมด และตั้งพรรคพลังประชารัฐ รองรับการเล่นการเมือง จนชนะเลือกตั้ง และเป็นนายกฯ มาจนตอนนี้

ประสบการณ์และบทเรียนทั้งการเมือง และกองทัพ ที่เคยเป็น ผบ.ทบ.มานานถึง 4 ปี ทำให้ พล.อ.ประยุทธ์บริหารจัดการอำนาจในกองทัพใหม่

ที่ผ่านมา พล.อ.ประยุทธ์ให้เกียรติ ผบ.เหล่าทัพในการแต่งตั้งโยกย้าย ไม่แทรกแซงล้วงลูก จนเกิดปัญหาในบางเหล่าทัพ

พล.อ.อ.แอร์บูล สุทธิวรรณ

เช่น การยอมให้ พล.อ.อ.มานัต ทวงษ์วาทย์ ผบ.ทอ.ในขณะนั้น เสนอชื่อบิ๊กแอร์ พล.อ.อ.แอร์บูล สุทธิวรรณ เป็น ผบ.ทอ. ทั้งๆ ที่เป็นผู้ทรงคุณวุฒิพิเศษ ทอ. ไม่เอาคนในห้าเสืออากาศ

จนที่สุด เมื่อ พล.อ.อ.แอร์บูลขึ้นมาเป็น ผบ.ทอ. ก็ขัดแย้งกับ พล.อ.อ.มานัต จนมีการล้างบาง และรื้อโครงการต่างๆ เกิดขึ้น

รวมทั้งการยอมตามที่ พล.อ.ณัฐ ปลัดกลาโหม เสนอในการให้บิ๊กเฒ่า พล.ร.อ.สมประสงค์ นิลสมัย เพื่อน ตท.20 จากรองปลัดกลาโหม ข้ามกลับไปเป็น ผบ.ทร. แล้วก็เกิดความวุ่นวาย ปรับภูมิทัศน์ ตัดต้นไผ่ เปลี่ยนป้าย ปรับเปลี่ยนสิ่งที่บิ๊กลือ พล.ร.อ.ลือชัย รุดดิษฐ์ อดีต ผบ.ทร.ทำไว้

สิ่งไหนบิ๊กลือยุบเลิก บิ๊กเฒ่าก็ฟื้นขึ้นมาใหม่ เช่น ศูนย์ฝึกทหารใหม่ สิ่งไหนที่บิ๊กลือตั้งใหม่ บิ๊กเฒ่าก็สั่งยุบทิ้ง เช่น กรมรบพิเศษที่ 2 หน่วยซีล และไม่สานต่อโครงการเรือดำน้ำจีน ที่บิ๊กลือผลักดันไว้ตามนโนบาย พล.อ.ประวิตร

จนเกิดการล้างบางกันเกิดขึ้น เด้งบิ๊กปู พล.ร.อ.สุทธินันท์ สมานรักษ์ น้องรักบิ๊กลือ จาก ผช.ผบ.ทร. ข้ามไปเป็นรอง เสธ.ทหาร ที่ บก.ทัพไทย ในโยกย้ายเมษายนที่ผ่านมา และส่อเค้าจะล้างบางแก้แค้นในโยกย้ายกันยายนนี้ ก่อนบิ๊กเฒ่าเกษียณ และวางตัวทายาทคุม ทร.ไว้ยาวหลายคน

จนทำให้เกิดเสียงวิจารณ์ว่า แม้จะเป็น รมว.กลาโหม แต่กองทัพกลับขัดแย้ง วุ่นวาย และกระทบโครงการเรือดำน้ำ จนทำให้ พล.อ.ประยุทธ์ และ พล.อ.ประวิตร โดนถล่มโจมตีไปด้วย