ขอแสดงความนับถือ

 

แม้บรรยากาศปัจจุบัน

ไม่เอื้อให้พูดเรื่องความรัก นัก

กระนั้น การเติมน้ำตาลให้ชีวิต ก็น่าจะทำให้กระชุ่มกระชวยขึ้น

เช่น ลองพลิกหน้า 84 อ่านบทความพิเศษ

“แอน ลิสเตอร์ : ฉันรัก, และจะรักเพียงเพศที่อ่อนโยนกว่าเท่านั้น”

ของภัทรัตน์ พันธุ์ประสิทธิ์

ก็น่าสนใจยิ่ง

ต้องไม่ลืม แอน ลิสเตอร์ เธอได้รับการเรียกขานเป็น “หญิงรักหญิงคนแรก” ของอังกฤษ

ถือว่าเป็นรักอันกล้าหาญยิ่ง ในยุคสมัยของเธอ

 

แต่ถ้าอยากให้ “14 กุมภาพันธ์ วันแห่งความรัก” ลดกลิ่นนม เนยลง

ต้องไม่พลาดที่จะอ่าน

“แม่นาคพระโขนง เรื่องแต่ง

ผีผู้หญิง ผู้พิทักษ์ครอบครัว”

ของสุจิตต์ วงษ์เทศ ใน “มติชนสุดสัปดาห์” ฉบับนี้

ด้วยนี่ถือเป็น love story ของชาวอุษาคเนย์ขนานแท้

 

ด้วยเพราะโครงสร้างเรื่องถูกจริตชาวอุษาคเนย์

แม่นาค–ผีผู้หญิง ผู้พิทักษ์ครอบครัว รักผัวรักลูก

จึงเป็นมรดกตกทอดและอยู่ในความทรงจำยาวนานไม่ขาดสาย

แต่ทั้งนี้ สุจิตต์ วงษ์เทศ ย้ำให้ต้องเข้าใจตรงกัน

เรื่องแม่นาคพระโขนงไม่ใช่เป็นเรื่องจริง

เป็นความทรงจำจากคำบอกเล่าเก่าแก่ ผ่านการแต่งเติมเสริมต่อตกทอดถึงปัจจุบัน

และจะมีต่อไปในอนาคตไม่สิ้นสุด

เชื่อกันว่าผีแม่นาค เป็นที่รับรู้กว้างขวางแล้วตั้งสมัย ร.3

และยิ่งสมัย ร.5 ว่ากันว่า คนรู้จักแม่นาค หรืออีนาค มากกว่ารู้จักสมเด็จโตเลยทีเดียว

 

และยิ่งหากสืบลึกไปในประวัติศาสตร์ สุจิตต์ วงษ์เทศ บอกว่า “นาค” มีรากศัพท์เป็นคำละตินว่า noc แปลว่า เปลือย เป็นรากศัพท์ภาษาอังกฤษ snake แปลว่า งู ซึ่งเปลือยเปล่า เพราะไม่มีขน

ต่อมาชาวอินเดียเรียกคนพื้นเมืองอุษาคเนย์อย่างเหยียดหยามว่านาค หมายถึงคนเปลือย

แต่คนพื้นเมืองยกย่องเป็นคำศักดิ์สิทธิ์

เรียกผีบรรพชนว่า “นางนาค”

พบทั่วไปในกัมพูชาและไทย ว่าเป็นผู้พิทักษ์คุ้มครองบ้านเมืองและผู้คน

ตั้งแต่นครธมถึงอยุธยา

 

เพลงดนตรีในเขมรและไทยมีชื่อ “นางนาค”

ได้รับยกย่องเป็นเพลงศักดิ์สิทธิ์ในพิธีทำขวัญทุกชนิด

สมัยอยุธยา เพลงนางนาคใช้ในพิธีทำขวัญแต่งงาน คู่กับเพลงพระทอง

เรียก นางนาค-พระทอง

มีในตำนานเขมรว่าเป็นผีบรรพชนกษัตริย์กัมพูชา สร้างปราสาทหิน

นางนาคเป็นธิดาพญานาค พระทองเป็นเจ้าชายมาทางทะเลสมุทร

ต่อมาพระยานาคจัดพิธีแต่งงานนางนาค-พระทอง แล้วเนรมิตปราสาทให้อยู่บริเวณโตนเลสาบ (ทะเลสาบ) คือ นครวัด-นครธม

 

พิจารณาตามข้อมูลนี้ ผีนางนาค และเพลงนางนาค มีส่วนเกี่ยวพันกับความรัก และงานสมรส

จึงน่าจะเข้ากับบรรยากาศหวานหวานเป็นอย่างดี

แต่ก็เป็นอย่างที่กล่าวในตอนต้น บรรยากาศของความรักในปีนี้ มิอาจหวานได้ดั่งที่ผ่านมา

เพราะ “วิกฤตต่างๆ รุมเร้า” ทั้งโรคระบาด ปัญหาเศรษฐกิจ และการเมืองอันแสน “พันลึก”

จน “กุหลาบ” มิอาจเบ่งบานได้อย่างเต็มที่

ทั้งในส่วนความรัก อันเป็นปัจเจก หรือระหว่างบุคคล

“นางนาค” ในฐานะผีผู้หญิง ผู้พิทักษ์ครอบครัว รักผัวรักลูก ในนาทีนี้ก็คงไม่มีฤทธิ์มีเดชปกป้องครอบครัวให้พ้นจากภัยได้

ทั้งในส่วนความรัก อันเกี่ยวเนื่องกับพหุ หรือส่วนรวม

“นางนาค” ในฐานะเป็นผู้พิทักษ์คุ้มครองบ้านเมืองและผู้คน

ก็คงยากที่จะทำให้บ้านเมืองสงบร่มเย็นลงได้

แม้ว่าในใจของผีนางนาคในปัจจุบัน

ใครจะรู้ บางทีเธออาจจะอยากยื่นมือยาวๆ ไป “หักคอ” ต้นตอปัญหา

ให้กลายไปเป็น “ผี” กับเธอเสียให้รู้แล้วรู้รอด!!