หลังเลนส์ในดงลึก
ปริญญากร วรวรรณ

‘ดวงจันทร์’

ปลายเดือนมีนาคม พ.ศ 2561
ขึ้น 15 ค่ำ
19.50 นาฬิกา
ผ่านช่องว่างระหว่างกิ่งต้นสยา ดวงจันทร์กลมโต ส่องแสงนวล
ค่างแว่นถิ่นใต้ตัวหนึ่ง นั่งปล่อยหางยาวบนกิ่งแห้ง
ค่างนั่งบนกิ่งไม้ มีดวงจันทร์อยู่เบื้องหลัง
นี่ย่อมเป็นรูปที่ดี
ผมกำลังเดินจากบ้านพัก ลงเนินเตี้ยๆ ถนนลาดยาง เหลือระยะทางอีกราว 50 เมตร จะถึงครัวของสถานีวิจัยสัตว์ป่าฮาลาบาลา
ผมหยุดยืนมอง ค่างนั่งก้มหน้า กำลังหลับ ไม่ไกลจากนั่น มีต้นไทรที่ลูกเริ่มสุก
นอนอยู่ใกล้ๆ ต้นอาหาร คือสิ่งที่ค่างทำเสมอ
ดูเหมือนมันจะไม่สนใจดวงจันทร์เอาเสียเลย
ผมละสายตา ก้มหน้าเดินผ่านไป
อยู่ในป่า ดวงจันทร์ช่วยให้เวลาค่ำคืนไม่มืดมิด
หลายครั้งคล้ายกับว่าดวงจันทร์จะสว่างเกิน
สว่างและงดงาม กระทั่งไม่กล้าเงยหน้าขึ้นมอง

สิ่งหนึ่งที่ผมประสบบ่อยๆ ขณะนอนอยู่บนเปลในป่า คือ สะดุ้งตื่นกลางดึก ด้วยความรู้สึกราวกับมีใครเอาไฟมาส่องหน้า
ลืมตาตื่น จึงรู้ว่าความสว่างมาจากดวงจันทร์ซึ่งกำลังส่องแสงนวล
ท้องฟ้าใส ลมพัดแรง ยอดไม้ไหวเอนลู่ ผ้ายางสะบัดพึ่บพั่บ
บนสันเขาที่ต้องใช้เวลาเดินสองวัน เราจะอยู่ที่นี่หลายวัน เพื่อรับสัณญาณวิทยุที่ติดอยู่กับนกเงือก สัณญาณหายไปหลายวันแล้ว
ที่แคมป์นี้ เราจะกลับมานอนทุกเย็น หลังจากไปสำรวจบริเวณรอบๆ รวมทั้งมุ่งไปอีกสันเขาอีกยอดที่มีความสูงกว่า
ว่าตามจริง เราใช้พละกำลังไปไม่น้อยในการเดินแบกสัมภาระ อันหมายถึงอุปกรณ์ทำงานและเสบียงในการอยู่ที่นี่เกิน 10 วัน มีจำนวนค่อนข้างมาก
ช่วงสุดท้ายก่อนถึงสันเขานั่นแหละ ดูจะหนักหนาเอาการ
หนำซ้ำ ฝนยังราวจะแกล้ง ตกหนักจนทางลื่นไถล
ผมลืมตาตื่นเพราะแสงจันทร์นวล อบอุ่นอยู่บนเปล ความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าหายหมดสิ้นแล้ว
ท้องฟ้าแจ่มใส กระทั่งนึกภาพไม่ออกเลยว่า เมื่อตอนหัวค่ำมีพายุรุนแรง
หลังพายุฝน ท้องฟ้าจะงดงาม นี่เป็นความจริง แต่มีความจริงอีกอย่างที่จะเกิดขึ้นคือ
เมื่ออยู่ใต้ฟ้างดงาม เรามักลืมเสียแล้วว่า
ก่อนถึงเวลานี้ ท้องฟ้าเป็นอย่างไร

หนึ่งเดือนก่อนหน้า…
“ได้ข่าวกวางผาหรือยังครับ” เพื่อนคนหนึ่งถามมาจากดอยสูง
“ได้ข่าวแล้วครับ” ผมตอบ ภาพกวางผาที่โดนฆ่า และตัดร่างออกเป็นชิ้นส่วน ยังชัดเจน แม้จะผ่านตามาแล้วหลายวัน
หลายปี ผมใช้เวลาอยู่บนดอย ใช้เวลาเฝ้าดูกวางผา มีความจริงที่พวกมันกำลังเผชิญ คือติดอยู่ในเกาะแคบๆ นี่เป็นภาพซึ่งสัตว์ป่าบนโลกกำลังเผชิญเช่นกัน
แหล่งอาศัยถูกแก่งแย่ง แหล่งอาศัยโดนตัดขาด เหลือเพียงหย่อมๆ
ชนิดใดมีจำนวนน้อย ก็เลี่ยงไม่พ้นในการผสมกันเองในหมู่ญาติใกล้ชิด
สายพันธุ์ด้อยลงเรื่อยๆ มีสัตว์ป่าบางชนิด มีกำเนิดมาแล้วเป็นพันๆ ปี แต่พวกมันอาจหมดสิ้นไปภายใน 50 ปีข้างหน้า

บนหน้าผาสูง สภาพอากาศเย็นยะเยือก หุบเขาเบื้องล่าง เมื่อสายหมอกจาง ภาพที่เห็นคือทุ่งนาและหมู่บ้าน
หลายครั้ง ในหมู่บ้านมีงานรื่นเริง เสียงจากเครื่องขยายเสียงลอยมาถึงบนหน้าผา
ทุกครั้งที่เฝ้าดูเหล่ากวางผา ผมรู้สึกถึงการโดนต้อนให้จนมุม
วันหนึ่ง หลังฤดูฝนอันยาวนาน ผมเดินตามตั๋น มณีโต ครั้งที่ยังเป็นหัวหน้าชุดสื่อความหมาย อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์
ลัดเลาะไปตามหน้าผา เขานำมาหยุดบนชะง่อนหินเล็กๆ เป็นตำแหน่งที่ดี มองเห็นหน้าผา และหุบรอบๆ
เราทำตัวราบกับพื้น การเคลื่อนไหวช้า หรือนอนราบไปกับพื้น ทำให้กวางผาไม่ระแวงมาก แม้ว่ามันจะมองเห็นเรา
ป่าทึบเบื้องล่าง ถูกสายหมอกเข้าคลุมเป็นระยะ
สายหมอกอยู่เพียงชั่วครู่ กระแสลมทำให้หมอกเคลื่อนเข้าปะทะหน้าผา และลอยสูงลับสันเขาไป 10 โมงเช้า อากาศทวีความเย็น เพราะเป็นช่วงเวลาลมหนาวจากหุบเขาเริ่มลอยขึ้นสูง
ตั๋นใช้เทเลสโคบ กำลังขยาย 20 เท่า กวาดดูรอบๆ สักพักเขาเขย่าแขนผมเบาๆ พลางชี้ให้ดูแถวหินก้อนใหญ่ใต้หน้าผา ไกลลิบๆ
กวางผาตัวหนึ่งนอนตากแดดอุ่นๆ ผมใช้กล้องสองตา ส่องดู มันอยู่ไกลเกินไป กำลังจะลดกล้องลง แต่เสียงตื่นเต้นจากตั๋นทำให้ผมส่องดูต่อ
ใกล้ๆ มีกวางผาตัวเล็กๆ ตัวหนึ่งเดินขึ้นมาบนก้อนหิน ในช่วงฝนอันยาวนาน ผมไม่รู้ว่าพวกมันมีชีวิตอย่างไร แต่ภายหลังฝน ผมเห็นเจ้าตัวเล็กเดินเข้ามาใกล้แม่ ที่ดูเหมือนจะพอใจกับการนอนพักอย่างสบาย
สัตว์ป่ารู้ดีว่า ชีวิตน้อยๆ จะเติบโตได้ดีในช่วงเวลาที่ป่าอุดมสมบูรณ์
บนชะง่อนหินแคบๆ อากาศเย็นยะเยือกในวันนั้น
ผมได้รับความรู้สึกแบบหนึ่ง
แม้ว่าต้องพบกับความยากลำบาก วันข้างหน้าคล้ายจะเป็นวันอันมืดมิด
ชีวิตไม่ได้เกิดมาเพื่อพ่ายแพ้ หรือท้อถอย
ความหวังควรอยู่ในส่วนหนึ่งของชีวิต

กินข้าวเสร็จ ผมเดินกลับบ้านพัก
ค่างยังนั่งอยู่บนกิ่งไม้กิ่งเดิม ดวงจันทร์ลอยสูงพ้นขึ้นไปแล้ว
ค่างนั่งก้มหน้า หลับ มันไม่ได้ใส่ใจกับแสงจันทร์นวลหรอก
ทุกครั้งที่ตื่นเพราะแสงจันทร์ส่อง ผมรู้สึกว่าต้องพบกับคืนอันยาวนาน
ค่างที่อยู่ในป่าฝนใต้สุดของประเทศ นั่งหลับอย่างสบาย ทำให้ผมนึกถึงกวางผาแม่ลูกบนชะง่อนหินแคบๆ
พวกมันต่างเข้มแข็ง และใช้ชีวิตไปตามปกติอย่างไม่สิ้นหวัง
หากเทียบกัน ผมคงเป็นได้แค่ผู้ชายอ่อนแอคนหนึ่ง
กระทั่งดวงจันทร์ทอแสงงดงาม
ผมก็บอกใครๆ เสมอว่า เป็นสิ่งที่ไม่กล้าเงยหน้าขึ้นมอง