ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ

First They Killed My Father

เธอจ๊ะ

First They Killed My Father กำกับการแสดงโดย Angelina Jolie เป็นหนังดีมากๆ น้ำตาไหลพราก ฉัน “อิน” กับหนังผู้อพยพมาแต่ The Killing Field แล้ว นั่นก็ตั้งแต่ปี ค.ศ.1984

สร้างจากหนังสืออัตชีวประวัติของ Loung Ung ผู้ซึ่งต้องผ่านช่วงสงครามกับการกดขี่จากกลุ่มเขมรแดง ตั้งแต่เป็นเด็กหญิงอายุเพียง 5 ขวบเท่านั้นเอง

แองเจลิน่า โจลี กับ Loung Ung ร่วมกันเขียนบทภาพยนตร์

เรื่องราวเล่าผ่านสิ่งที่เด็กหญิง “หลวง” ได้พบ ได้เห็น ได้เจอ เราจึงได้เห็นภาพและเสียงถูกจัดวางไว้อย่างงดงามและเรียบง่าย

แต่ให้หลากหลายอารมณ์ ประหวั่นพรั่นพรึงไปจนถึงความกลัวและความตาย

เด็กหญิงหลวงอยู่ในครอบครัวใหญ่ มีพี่น้อง 7 คน พ่อเป็นข้าราชการ ทำงานให้กับรัฐบาลที่มีนายพลลอนนอลเป็นผู้นำอยู่ในขณะนั้น แม่เป็นแม่บ้าน เช่าอพาร์ตเมนต์อยู่กันที่ชั้นสามเป็นที่อยู่อาศัย

ประธานาธิบดี ริชาร์ด นิกสัน แห่งสหรัฐอเมริกา แกก็ประกาศเหย็งๆ ว่าช่วยเหลือกัมพูชา

What we are doing is helping

the Cambodians to help themselves.

ที่เรากำลังทำอยู่นี้

คือช่วยเหลือชาวกัมพูชา

ให้ช่วยตนเองให้ได้

แต่ก็ส่งเรือบินมาทิ้งระเบิดที่ประเทศเขาตูมๆ

นโยบาย แผนการ ยุทธวิธีของแกนั้น ไม่ว่าจะอะไรล้มเหลวไปหมดน่ะสิ

The war that began in Vietnam

has now engulfed Cambodia.

สงครามที่กำเนิดขึ้นที่ประเทศเวียดนาม

ได้ลามเข้ามาในกัมพูชาแล้ว

ผู้คนที่เกลียดๆ นายพลลอนนอลก็เกลียดอเมริกาด้วย และเริ่มหันไปหากลุ่มเขมรแดง

Many are now turning to the Khmer Rouge,

who promise to reclaim Cambodia

from the government of General Lon Nol,

which is backed by Washington.

หลายคนหันไปหาเขมรแดง

ที่ให้สัญญาว่าจะทวงกัมพูชากลับคืนมา

จากรัฐบาลนายพลลอนนอล

ที่วอชิงตันหนุนหลังอยู่

เขมรแดงก็สัญญาเป็นสัญญาว่าเราจะเท่าเทียมกันเป็นสำคัญ

จากแรกๆ เด็กหญิงหลวงชีวิตสุขสบายดี มีกระโปรงสวยนุ่ง มีตุ๊กตา มีของเล่น มีอาหารกินอิ่มทุกมื้อ แต่วันหนึ่งเมื่อเขมรแดงเข้ามา สิ่งต่างๆ รอบกายเริ่มเปลี่ยนแปลงไปในทางเลวร้าย

เพื่อนของพ่อมาที่บ้าน หน้าตาเป็นกังวลอย่างเห็นได้ชัด เพื่อนของพ่อมาแจ้งข่าวว่า มีคำสั่งมาให้นักข่าวและชาวต่างชาติไปที่สถานทูตอเมริกา มีเฮลิคอปเตอร์กับทหารอเมริกันมาดำเนินการอพยพคนแล้ว

The Americans have abandoned us.

อเมริกันทิ้งเราแล้ว

เพื่อนของพ่อแอบกระซิบ

It was a mistake for us to have trusted them.

The Khmer Rouge could reach

the city at any moment.

เราผิดพลาดที่ไว้ใจเขา

เขมรแดงจะเข้าเมือง

อีกไม่ช้านี้

คนที่ไปร่วมกับกลุ่มเขมรแดง มีความรู้สึกเดียวกันคือโกรธเกลียดอเมริกาที่เอาระเบิดมาถล่ม คนตายไปเป็นพันหมื่น ไร่นาเสียหาย วัวควายล้มตายกันระนาว

ดังนั้น ต้องเอากัมพูชากลับคืนมาให้ได้

แล้วเขมรแดงก็มาจริงๆ ขับรถจี๊ป กองกำลังใส่ชุดสีเขียวอย่างทหาร ถือปืนยืนจังก้ากันทุกคน พร้อมมีโทรโข่งประกาศลั่น

You have to leave the city for three days!

You”ll be safe in the countryside.

ท่านต้องออกจากเมืองไปสามวัน

ท่านจะปลอดภัยที่ต่างจังหวัด

เขาพูดฟังเหมือนดูดี เหมือนมาคลี่คลายสถานการณ์ให้ เหมือนสามวันผ่านไปแล้วอะไรจะดีขึ้นมาได้

Angkar has prevailed

throughout the country.

Surrender your weapons.

อังการ์อยู่เหนือทุกสิ่งในประเทศนี้

จงวางอาวุธ

นี่ไง สัญญาว่าเราจะเท่าเทียม โดยการส่งเหล่าทหารถือปืนมาตะโกนใส่หน้าเราเยี่ยงนี้!

อังการ์ เป็นชื่อ Communist Party of Kampuchea

พ่อกับแม่รีบบอกลูกๆ ให้เก็บของใช้ที่จำเป็น พาขึ้นรถกระบะขับออกไปจากเมือง ผ่านด่านหนึ่งเขาก็เอานาฬิกาของพ่อไป พ่อกำชับลูกๆ ไว้แต่แรกแล้วว่าให้บอกเขาว่าเราทำงานจับกัง ไม่ได้เป็นข้าราชการ มันจะไม่ปลอดภัย เมื่อทหารที่ด่านอยากได้นาฬิกา พ่อก็ให้เขาไปโดยดี

Hand it over.

Give it to Angkar.

เอามานี่

เอามาให้อังการ์

ผ่านอีกด่านอยากได้เงิน ก็ต้องให้ ผ่านอีกด่านเขาอยากได้รถกระบะ ก็ต้องจำยอม ลงเดินเท้ากันต่อไป

In the new Cambodia,

there will be no banking,

no trading and no private property.

No rich, no poor. No class.

We are all the same now.

กัมพูชายุคใหม่

ไม่มีธนาคาร ไม่มีการค้า ไม่มีทรัพย์สินส่วนตัว

ไม่มีรวย ไม่มีจน ไม่มีชนชั้น

เราทุกคนเหมือนกันนับแต่นี้

ไม่มีศาสนาด้วยนะ พวกพระโดนกลุ่มแรกเลย คงเพราะเป็นผู้ชาย มีกำลังมีแรง เขาเลยใช้ไปทำนา

You monks are parasites!

Now you can be the cows!!

พวกพระก็เหมือนปรสิต!

ตอนนี้ได้เป็นวัวเป็นควายแล้วไงเล่า!!

เด็กหญิงหลวงและไปที่สิ้นสุดทางที่แคมป์ เขาก็ใช้แรงงาน ให้อยู่อย่างอดๆ อยากๆ แต่ใช้งานหนักมาก

วันหนึ่งเขามาตามพ่อให้ไปช่วยยกรถ แล้วจากวันนั้น ครอบครัวก็ไม่ได้เห็นหน้าพ่ออีกเลย

หนังดีจังเลย ฉากเป็นท้องนาท้องไร่ คิดถึงเมืองไทยสมัยก่อน แต่งานนี้มีผู้คนถูกกักกันและถูกฆ่าตาย ทำเอาน้ำตาไหลหลายหยดเลย

เด็กผู้หญิงเล็กๆ อายุเพียง 5 ขวบต้องใช้ชีวิตแร้นแค้น หนีหัวซุกหัวซุนจากแคมป์หนึ่งไปอีกแคมป์หนึ่งอยู่หลายปี

พลัดพรากจากแม่และพี่น้อง โดนไปฝึกทหารเรียนการต่อสู้ เขาสอนให้วางกับระเบิด ทั้งแบบฝังใต้ดินและขึงลวดสะดุด ต้องเห็นคนตายไม่รู้กี่คนต่อกี่คน

นักแสดงโดยเฉพาะนักแสดงเด็กแสดงได้เป็นธรรมชาติดีเหลือเกิน, พวกเราต้องดูหนังแบบนี้ มาเตือนจิตเตือนใจให้เราได้นึกไว้ทุกขณะจิต

เรื่องแบบนี้เกิดกับคนอื่นได้ มันก็เกิดกับเราได้เหมือนกัน

ดูสมัยก่อนสิ ฉันเคยเห็นผู้อพยพแต่จากในหนัง ทุกวันนี้มีมาในข่าว ทั้งข่าวต่างประเทศ และข่าวในประเทศด้วยซ้ำไป

ผู้อพยพชาวซีเรีย… ผู้อพยชาวโรฮิงญา… มันใกล้ตัวเรามาก จนอดคิดไม่ได้หรอกว่า แล้วถ้าวันหนึ่งเป็นเรา…

ฉันเอง