คอลัมน์ประจำ

THE CREATOR | ‘นิรมาตา’

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 19 - 25 มกราคม 2567
คอลัมน์ภาพยนตร์
เผยแพร่

Nirmata (อ่านสำเนียงฝรั่งว่า เนอร์มาตา หรืออ่านแบบไทยๆ ว่า นิรมาตา) เป็นชื่อของ “ผู้สร้าง” หรือ The Creator ตามชื่อหนัง

คำนี้ดูเหมือนมาจากศัพท์สันสกฤตที่แปลตามตัวอักษรว่า ไร้มารดา หรือการไม่มีแม่ หรือแปลโดยอนุโลมว่า ผู้ให้กำเนิดด้วยการไม่คลอดจากท้องแม่

นิรมาตา เป็นสถาปนิก/วิศวกร/โปรแกรมเมอร์ ผู้สร้างหุ่นยนต์ในร่างมนุษย์ ซึ่งมีสติปัญญาเทียมมนุษย์หรือเหนือมนุษย์ แต่จะมีจิตใจเยี่ยงมนุษย์ ดีงามกว่ามนุษย์ หรือเลวร้ายกว่ามนุษย์ นั้นเป็นประเด็นที่หนังยกมาพูดถึง

The Creator เป็นหนังเกี่ยวกับสภาพการณ์ในโลกอนาคต วางท้องเรื่องไว้ในอีกราวห้าสิบปีนับจากปัจจุบัน ใน ค.ศ.2070

พัฒนาการของเทคโนโลยีก้าวไปสู่สมรรถภาพของปัญญาประดิษฐ์อันอยู่เหนือการควบคุมของมนุษย์ จนถึงขั้นที่ว่ามนุษย์บางกลุ่มที่กลัวจะต้องตกอยู่ใต้อำนาจของเอไอ ประกาศสงครามกับเอไอ เพื่อกำจัดให้หมดไปจากโลก

ทั้งนี้ เมื่อ 15 ปีก่อนหน้านั้น เกิดเหตุการณ์อันน่าประหวั่นพรั่นพรึงในลอสแองเจลิส โดยเอไอ เป็นตัวการกดปุ่มหัวรบนิวเคลียร์ทำลายล้างชีวิตผู้คนหลายแสนให้ราพนาสูรไปในพริบตา

ค่ายโลกตะวันตกฟอร์มตัวเป็นพันธมิตรประกาศเจตนารมณ์จะทำลายล้างเอไอ ภายใต้การนำของปัญญาประดิษฐ์หัวกะทิที่ได้รับการขนานนามว่า “ผู้สร้าง” หรือ The Creator ให้หมดไปจากสารบบโลก

The Creator เป็นเสมือนพระเจ้าผู้สร้างโลกองค์ใหม่ ซึ่งกลายเป็นสิ่งคุกคามความอยู่รอดของมนุษยชาติ

อาจโยงเข้ากับความเชื่อของโลกตะวันออก เช่น ศาสนาฮินดู ซึ่งเชื่อในพระพรหมผู้สร้างโลกก็ได้ ความเชื่อนี้ขยายออกเป็น “พระตรีมูรติ” ในร่างของสามมหาเทพ คือ พระพรหมผู้สร้าง พระศิวะผู้ทำลาย และพระวิษณุผู้ปกปักรักษา

การปกปักรักษาสิ่งที่ได้ชื่อว่า “ผู้สร้าง” นี้ ได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มประเทศที่เรียกตัวเองว่า “เอเชียใหม่” และเป็นกองกำลังต่อต้านอำนาจทางการทหารของกลุ่มโลกตะวันตก

โลกแบ่งขั้วอำนาจเป็นสองค่าย

ฝ่ายโลกตะวันตกมีฐานกองกำลังลอยน้ำกลางมหาสมุทร ชื่อ “โนแมด” หรือ NOMAD (North American Orbital Mobile Aerospace Defense) ซึ่งมีลักษณะเป็นกองกำลังทหารของพี่เบิ้มอเมริกา เชี่ยวชาญชำนาญในเรื่องการแทรกซึม บ่อนทำลาย จู่โจม และกำจัดศัตรูให้หมดสิ้น

ฝ่าย “เอเชียใหม่” เป็นกลุ่มที่สนับสนุนเอไอ ซึ่งดูจะไม่ได้มีเจตนาร้ายต่อโลกและมนุษยชาติ มีฐานที่ตั้งอยู่ในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ใช่แล้วค่ะ โลเกชั่นส่วนหนึ่งของหนังถ่ายทำในประเทศไทย ใช้คนท้องถิ่นซึ่งพูดภาษาไทย มีนักบวชซึ่งแต่งตัวเหมือนพระสงฆ์แต่เป็นเอไอ และดูเหมือนจะมีขนบธรรมเนียมเป็นลามะหรือพระทิเบตมากกว่าพุทธแบบเถรวาทของไทยเรา

เมื่อเปิดเรื่อง โจชัว เทย์เลอร์ (จอห์น เดวิด วอชิงตัน) เป็นจารชนของโนแมดที่ปลอมตัวมาคลุกคลีใช้ชีวิตแบบชาวบ้านอยู่กับภรรยาชาวเอเชียสุดที่รักชื่อ มายา (เจมมา ชาน) จนกำลังจะมีลูกด้วยกัน

โนแมดอดรนทนไม่ไหวที่จะรอคอยให้ปฏิบัติการนี้ค่อยเป็นค่อยไปจนสาวไปถึงตัว “ผู้สร้าง” ที่มีฉายาว่า “นิรมาตา” จึงส่งกองกำลังเข้าจู่โจม และเปิดเผยการปลอมตัวของโจชัวให้มายาได้รู้

ต่อหน้าต่อตาและท่ามกลางความตกตะลึงละล้าละลังและใจสลายของโจชัว มายาโดนระเบิดอย่างตรงเป้าทำลายล้างยานบินที่กำลังพาเธอหลบหนีเงื้อมมือของกองกำลังโนแมด

ในปฏิบัติการครั้งใหม่ของโจชัว ภายใต้การบังคับบัญชาของพันเอกเฮาเวลล์ (แอลลิสัน แจนนีย์) โจชัวถูกส่งไปในพื้นที่อีกครั้ง และได้พบมนุษย์หุ่นยนต์ตัวน้อยน่ารัก ซึ่งเขาตั้งชื่อให้ว่า อัลฟี (มาเดอเลน ยูนา วอยล์ส)

รวมทั้งมนุษย์หุ่นยนต์ผู้นำกลุ่มต่อต้าน ชื่อ ฮารุน (เคน วาตานาเบ จาก The Last Samurai และ Memoirs of a Geisha)

บอกเสียก่อนว่า หนังเรื่องนี้แตกต่างจากหนังไซไฟโลกอนาคตทั่วไปเล็กน้อย เพราะนี่ไม่ใช่เรื่องของมนุษย์หุ่นยนต์แหกคอกย้อนกลับมาทำลายมนุษย์ผู้สร้างนะคะ ในหนังเรื่องนี้ เอไอเป็นฝ่ายตัวนำ และกองกำลังของมนุษย์เป็นฝ่ายตัวร้ายที่จองล้างจองผลาญกับเอไอผู้บริสุทธิ์

แต่เหนือสิ่งอื่นใด จุดเน้นของหนังอยู่ที่ความเป็นหนังแอ๊กชั่นหรือบู๊ล้างผลาญ มากกว่าจะใส่เนื้อหาที่ให้ข้อคิดแบบของหนังไซไฟโลกอนาคตที่ชวนจดจำ อย่างเช่น The Terminator

และตัวละครที่เป็นความหวังในการอยู่รอดของโลกและมนุษยชาติคือ ผลผลิตของมนุษย์ร่วมกับเอไอนั่นเอง

ข้อใหญ่ใจความที่หนังสื่อออกมาให้คนดูรับรู้ คือ เพื่อสังคมที่ดีงาม “ความรักและปรารถนาดีต่อกัน” เป็นตัวการสำคัญในการสร้างและฟูมฟักผลผลิตที่งดงาม

หนังเลือกเข้าข้างฝ่ายปัญญาประดิษฐ์ นำเสนอมนุษย์ที่บ้าอำนาจและกลัวจะสูญเสียอำนาจไป หนังจบด้วยความหวังว่าจะมีโลกที่ดีกว่านี้ เพียงแต่ว่าโลกนั้นจะไม่ได้เป็นสิทธิขาดในการครอบครองของมนุษยชาติแต่ผู้เดียว

การต่อสู้ของนิรมาตายังไม่สิ้นสุด ไม่มีฝ่ายชนะเบ็ดเสร็จเด็ดขาด เลยไม่ทราบว่าผู้สร้างหนังเขียนพล็อตแบบเปิดปลายตามฟอร์ม เผื่อฟลุกว่าหนังจะฮิตจนมีแฟนคลับเรียกร้องภาคต่อไปอีกหรือเปล่า

ขอบอกเลยว่าผู้เขียนคอลัมน์ไม่ใช่แฟนคลับค่ะ เลยไม่อยากติดตามดูภาคต่อไปอีกแล้ว •

THE CREATOR

กำกับการแสดง

Gareth Edwards

แสดงนำ

John David Washington

Gemma Chan

Ken Watanabe

Allison Janney

Madelein Yuna Voyles

ภาพยนตร์ | นพมาส แววหงส์