คอลัมน์ประจำ

สังคม อเมริกา เผชิญหน้า สุจิตต์ วงษ์เทศ ศึก เวียดนาม

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 15 - 21 ธันวาคม 2566
เผยแพร่

บทความพิเศษ

 

สังคม อเมริกา

เผชิญหน้า สุจิตต์ วงษ์เทศ

ศึก เวียดนาม

 

ถือว่าเป็นจังหวะอันงดงามเป็นอย่างยิ่งในทางความคิด ในทางการเมือง เมื่อ สุจิตต์ วงษ์เทศ เดินทางไป U.S.A.

ไม่เพียงแต่ได้พบเห็นกับ The Hair

สะท้อนความตื่นตาตื่นใจกับการมาเยือนแห่งขบวนการบุปผาชน Hippiesในทศวรรษ 1960

และยังเหลือตกค้างมาถึงอิทะกะ

แต่ที่น่าตื่นตาตื่นใจมากยิ่งกว่านั้นยังเป็นบรรยากาศแห่ง เมกเลิฟ น้อต วอร์ นั่นคือผลสะเทือนจากสงครามเวียดนาม

การไปปรากฏตัวที่ยังเกอร์ ฟาร์ม ในเทศกาล “วู้ดสต็อก” จึงอึกทึกยิ่ง

แต่ที่ช็อกต่อความรับรู้ในทางการเมืองของ สุจิตต์ วงษ์เทศ เป็นอย่างมากคือการก่อรูปและปรากฏขึ้นของ “ขบวนการ” ต่อต้านสงคราม

ละจากนักเรียนไทย เหลือบตาไปมองกิจกรรมนักเรียนอเมริกัน

 

จัดโต๊ะ ตระเตรียม

ความรู้เรื่อง สงคราม

นักศึกษามหาวิทยาลัยต่างๆ ในสหรัฐกำลังง่วนอยู่กับการออกโปสเตอร์และพิมพ์หนังสือ ใบปลิว แจกจ่ายเพื่อเชิญชวนให้ร่วมเดินทางไปวอชิงตัน

เรื่องเรียนพักเอาไว้ก่อน เพราะเรื่องเป็นเรื่องตายสำคัญกว่า

ระยะเมษายนปลายๆ เดือนนี้นักเรียนมหาวิทยาลัยในสหรัฐทั่วประเทศนัดเดินขบวนครั้งสำคัญในแบบ “โมราทอเรียม” อีกครั้งในวันที่ 1 พฤษภาคม อันเป็นวันกรรมกร

และจะประท้วงสงครามเวียดนามไปจนถึงวันที่ 5 หรือกว่านั้น ถ้าหากว่าคนอเมริกันยังไม่รู้ว่าอะไรเกิดขึ้นที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ผมได้หนังสือเล่มหนึ่งจากนักศึกษามหาวิทยาลัยคอร์แนล

ชื่อหนังสือยึกยือพิกลอยู่แต่เดาอ่านเอาว่าชื่อ “เทียวฮีโร่” ก็แล้วกัน เป็นหนังสือเรียกร้องให้นักศึกษาทั้งหลายเดินทางไปร่วมสันนิบาตกันที่วอชิงตันร่วมกับนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยต่างๆ ทั่วประเทศ

ทั้งเล่มเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับเวียดนาม หนา 32 หน้า

เรื่องอื่นก็ช่างเถอะ แต่ที่น่าสนใจ ความหงุดหงิดผนวกกับอารมณ์ขันของนักศึกษาอเมริกันก็คือ เรื่องที่มีจั่วหัวว่า “เวียดควิซ” หรือทดสอบความรู้เกี่ยวกับเวียดนาม

จัดโต๊ะให้เรียบร้อย เอาตำราไปไว้ที่อื่น งัดเอาดินสอปลายแหลมออกมาเตรียมไว้ ต่อไปนี้จะเป็นการทดสอบความรู้เกี่ยวกับเวียดนาม

 

เครื่องบิน บินมา

มากับ ระเบิด

คําสั่ง

ต่อไปนี้เป็นคำถามเพื่อทดสอบภูมิของท่านเกี่ยวกับประเทศทางแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

โปรดอย่าลงมือทำก่อนที่จะได้รับคำสั่ง

เลือก

จงเปรียบเทียบแสดงความแตกต่างโดยเขียนอย่างสั้นๆ ให้ได้ใจความรัดกุมที่สุดระหว่างการที่สหรัฐยกกองทหารบุกเข้าไปในประเทศลาว—-กับ

ก. สหรัฐบุกกัมพูชาเมื่อปี 1970

ข. สหรัฐบุกเวียดนามเมื่อปี 1961

ค. สหรัฐบุกคิวบาเมื่อปี 1961

ง. สหรัฐบุกสาธารณรัฐโดมินิกันเมื่อปี 1965

จ. สหรัฐบุกนิการากัวเมื่อปี 1927

ฉ. สหรัฐบุกกัวเตมาลาเมื่อปี 1954

ช. สหรัฐบุกทวีปอเมริกาเหนือเมื่อปี 1620 ถึง —-

2. เหตุผลดีที่สุดสำหรับการดำเนินนโยบายตามทฤษฎีโดมิโนก็คือ

ก. สหรัฐบุกลาวเพื่อป้องกันเขมร

ข. สหรัฐบุกเขมรเพื่อป้องกันเวียดนาม

ค. สหรัฐบุกเวียดนามเพื่อป้องกันไทย

ง. สหรัฐบุกจีนเพื่อป้องกันสหรัฐ

จ. —- บุกมันทั้งหมดตามที่กล่าวมาข้างต้น

จับคู่

คำสั่ง – สมมุติว่าท่านเป็นนักบินอเมริกันที่จะต้องไปทิ้งระเบิด ถ้าหากว่าท่านกำลังบินอยู่เหนือเมืองใดเมืองหนึ่งต่อไปนี้ท่านจะระเบิดอะไร

ก. เวียดนาม 1. คลังแสงและชาวนา

ข. ลาว 2. หมู่บ้านศัตรูและชาวนา

ค. เขมร 3. ถนนสายยุทธศาสตร์และชาวนา

ง. จีน 4. โบราณสถานที่ศัตรูหลบซ่อนอยู่และชาวนา

ถูก/ผิด

สหรัฐอเมริกาส่งอพอลโล 14 ขึ้นไปยังดวงจันทร์ พร้อมกับการที่สหรัฐส่งกองทหารบุกเข้าไปในลาวนั้น

เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นพร้อมกันโดยมิได้ตั้งใจ

 

ทำไมต้อง ลาว

ทำไมต้อง เวียดนาม

อัตนัย

จงเลือกปฏิเสธข้อความต่อไปนี้เพียง 2 ข้อ โดยเขียนเรียงความขนาดสั้นที่สุด—-

การที่สหรัฐเข้าไปในลาวเพราะ

ก. ถ้าหากเวียดนามเหนือสามารถส่งเสบียงผ่านลาวได้ ประชาชนก็มีอาหารสำหรับกิน

และถ้าหากประชาชนมีกินเสียแล้วประชาชนก็จะสู้กับอเมริกาและฆ่าทหารอเมริกัน

เพราะฉะนั้น สหรัฐจะต้องบุกลาวเพื่อป้องกันทหารอเมริกัน

ข. เป็นหน้าที่ของสหรัฐอเมริกาที่ปฏิญาณตนไว้ว่าจะต้องช่วยประเทศในสัมพันธมิตรทุกวิถีทางในยามที่ประเทศเหล่านี้คับขัน

แม้ว่าประเทศนั้นจะต้องการหรือไม่ต้องการก็ตาม

ค. เพื่อความแน่ใจว่าประเทศต่างๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะไม่ไปรับเงินอุดหนุนจากคอมมิวนิสต์ และเพื่อประเทศเหล่านั้นจะได้มีความสุขกับแปรงสีฟันไฟฟ้า ที่จอดรถ และความสกปรก

ง. ในเวียดนามไม่มีที่จะบุกอีกแล้ว

คำนวณ

เมื่อเร็วๆ นี้มีรายงานข่าวจากผู้สื่อข่าวว่า ทหารอเมริกันขายความลับทางสงครามให้แก่ฝ่ายศัตรูเพื่อแลกเปลี่ยนกับกัญชา

ปัญหา – ถ้าหากท่านเป็นทหารอากาศซึ่งมีหน้าที่ที่จะต้องบินไปทิ้งระเบิด

และท่านจะรู้รายละเอียดเกี่ยวกับการเดินทางไประเบิดนี้ก่อนเวลานานทีเดียว

ถ้าหากท่านขายความลับในวันปกติ 3 ข่าวเป็นประจำทุกวันราชการ และ 4 ข่าวเป็นประจำทุกวันเสาร์กับอาทิตย์

ถามว่าท่านจะแลกกัญชาได้หนักกี่ปอนด์

หลังจากที่ท่านขายความลับทางสงครามอยู่อย่างนี้เป็นเวลา 4 อาทิตย์ ในกรณีที่ท่านสูบมันวันละ 20 กรัมต่อวัน

วิจัย

จงวิจัยคำพูดซึ่งเกี่ยวพันกับการที่กองทหารอเมริกันเข้าไปตั้งมั่นอยู่ในลาว ดังนี้

1 ประธานาธิบดีรู้ว่ามีอะไรเกิดขึ้นต่อไป แต่ไม่ได้หมายความว่าจะมีอะไรเกิดขึ้นต่อไป

2 ถ้าหากจะมีใครอยู่ที่นั่น ไม่ได้หมายความว่าเขาจะต้องอยู่ที่นั่น

 

โบราณคดี สยามรัฐ

อิทะกะ คอร์แนล

หากมองจากพื้นฐานอันดำรงอยู่ในลักษณะเป็น “รากฐาน” อย่างหนักแน่นและจริงจังของ สุจิตต์ วงษ์เทศ

1 การเป็นนักศึกษา “โบราณคดี”

ฝึกปรือวิทยายุทธ์จากคณะโบราณคดีแห่งมหาวิทยาลัยศิลปากร เมื่อประสานเข้ากับการเป็น “เด็กวัด” มาอย่างยาวนาน

1 การเข้าทำงานที่ “สยามรัฐ”

อันเป็นตักกสิลาจาก คึกฤทธิ์ ปราโมช ในฐานะเป็นผู้นำในด้านจิตวิญญาณอันเข้มข้น แม้จะได้รับกลิ่นอายแห่งการกบฏมาจาก “สังคมศาสตร์ปริทัศน์” ของ สุลักษณ์ ศิวรักษ์ อยู่บ้าง

แต่ก็ยังหนีไม่พ้นไปจากกลิ่นอายแห่ง “ผ้าม่วง”

การเดินทางเข้ามาอยู่ในร่มเงาแห่งมหาวิทยาลัยคอร์แนล ในแวดล้อมของ ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และสหาย

จึงเท่ากับเข้าหลักสูตรอย่างเร่งรัดจากกลิ่นอายแห่งการเปลี่ยนแปลงใหญ่หลวง

เพราะปราการด่านแรกของ สุจิตต์ วงษ์เทศ คือ การเดินขบวนครั้งใหญ่เพื่อต่อต้านสงครามของคนหนุ่มสาวในทศวรรษที่ 1960 ของอเมริกา

และการรุกเข้ามาของ “คอมมิวนิสต์” ผ่านอิทธิพล “จีน”