คอลัมน์ประจำ

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๒๐๔)

ฟ้า พูลวรลักษณ์
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 8 - 14 ธันวาคม 2566
ผู้เขียนฟ้า พูลวรลักษณ์
เผยแพร่

บทความพิเศษ | ฟ้า พูลวรลักษณ์

 

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๒๐๔)

 

๑

วันหนึ่งฉันดูคลิปหนึ่ง เป็นงานคอนเสิร์ตที่จัดในโรงละครแห่งหนึ่ง ในฮ่องกง วันนั้น มีคนดังทั่วฟ้าวงการบันเทิงของฮ่องกงมาชม ฉันเห็นดารานักแสดง ทั้งชายและหญิง หลายรุ่น กำลังอินกับเพลงกวางตุ้งเพลงหนึ่ง หากฉันจำไม่ผิด คือเพลงในหนัง TV เรื่อง กระบี่ไร้เทียมทาน มันร้องโดยนักร้องรุ่นเก่าคนหนึ่ง

อาการอินของผู้ชม น่าสนใจ บางคนยิ้ม บางคนหัวเราะ บางคนมีอาการเหมือนโดนมนต์สะกด บางคนชี้นิ้ว พูดคุยกัน สำหรับฉัน ที่ไม่ได้หลงใหลอะไรในเพลงนี้ ก็มองดูเหตุการณ์นี้แบบห่างๆ เหมือนกำลังแอบมองพวกเขา ว่ากำลังทำอะไรอยู่ อดคิดไม่ได้ว่า หากนี่เป็นเพลงไทยคลาสสิค เช่น เพลงมนต์รักลูกทุ่ง เรือนแพ หรือเพลงอย่างแผลเก่า ฉันอาจมีอีกความรู้สึกหนึ่ง

แต่ที่น่าสังเกตคือ ในโรงละครนั้น ไม่มีคนต่างชาติเลย นี้คือชาวฮ่องกงล้วนๆ หลายคนฉันคุ้นตา หลายคนฉันจำชื่อไม่ได้ มันทำให้ฉันรู้แต่ว่า งานนี้ เป็นงานส่วนตัวจริงๆ พวกเขาอาจซึ้ง อาจมีความสุข กับความทรงจำเก่าๆ บางอย่าง แต่คนต่างชาติอาจไม่สามารถมีความรู้สึกร่วมได้ อารมณ์ส่วนตัว ที่แรงกล้านี้เอง ที่ทำให้ฉันรู้สึกสะดุ้ง

ปราชญ์ฮินดูโบราณ เรียกความเป็นส่วนตัวนี้ว่า อัตตา

 

๒

ดาราจักร ไม่ได้อยู่โดดเดี่ยว หากแต่รวมกันเป็นกระจุก ซ้อนขึ้นไปเป็นชั้นๆ

๑ กระจุกดาราจักร

๒ ซูเปอร์คลัสเตอร์ของดาราจักร

๓ เส้นใยเอกภพ

๔ หยดลายแมน-อัลฟา

ดาราจักรทั้งหลาย ยังถูกดูดเข้าไปใน หลุมแรงดึงดูดยักษ์

และจักรวาลของเรานี้ ยังอุดมไปด้วยสิ่งลี้ลับ

เช่น รังสีคอสมิกไมโครเวฟพื้นหลัง

การลุกจ้าฉับพลันของคลื่นวิทยุ

แสงวาบรังสีแกมมา

๓

ที่แปลกก็คือ ในความซับซ้อนกว้างใหญ่ของจักรวาล มันกลับคล้ายสิ่งที่เราเคยเห็น นั่นก็คือ สมองของเรานั่นเอง

กระจุกดาราจักรเหล่านั้น เรียงตัวเป็นเส้นใยจักรวาล แต่มันเหมือน เซลล์ประสาท Neuron มาก

ความซับซ้อนของเซลล์ประสาทนั้น ก็สุดจะหยั่งได้

ไม่ผิดเลย ที่เราจะบอกว่า จักรวาลนี้คือ สมองของพระเจ้า

แต่เซลล์ประสาท ของสมองมนุษย์นี้เอง ที่ทำให้เกิด จิต

คำถามคือ สมองของพระเจ้า ก็มีจิต ด้วยเช่นกันไหม

มันคือ จิตของพระเจ้า

 

๔

น่าทึ่ง ที่คนโบราณคิดลึกล้ำ ถึง พระเจ้า

และแม้ฉันจะไม่เชื่อในพระเจ้าของศาสนาใดๆ แต่กระนั้น มีบางอย่างที่น่าเชื่อถือ ในจิตของพระเจ้า ว่าท่านคงไม่มาสนใจมนุษย์ มายุ่งเกี่ยวกับเรื่องราวทางโลก ที่ไร้สาระอย่างที่สุด

ท่านคงไม่มาหึงหวง อิจฉา มากมายด้วยอารมณ์ อันไร้แก่นสาร

กับโลกมนุษย์ ซึ่งเป็นเพียงเศษของเศษ

ต่อให้ระบบสุริยจักรวาลของเราสูญหายไป

รวมไปถึงทั้งดาราจักรทางช้างเผือก

มันก็เป็นแค่เศษผง ในจักรวาลอันกว้างใหญ่ หายไปหนึ่งจุด

๕

ท่านคงไม่รู้สึกตัวด้วยซ้ำ

สูงสุดที่เป็นไปได้ หากสูญหายไปทั้งดาราจักร ลาเนียเคอา ซึ่งเป็นกลุ่มกระจุกดาราจักร อันเป็นที่ตั้งของทางช้างเผือก และดาราจักรอื่นๆ อีกประมาณ ๑ แสนดาราจักร

สมองของท่านอาจมีอาการชักกระตุกขึ้นมาทีหนึ่ง

หรือไม่มีอาการใดเลย

 

๖

แต่การเชื่อว่า สมองมนุษย์ ได้ก่อให้เกิด จิต

และจักรวาลนี้ ได้ก่อให้เกิด จิตพระเจ้า

มีความงดงามอย่างบรรยายไม่ได้ ของความสมมาตรทางคณิตศาสตร์

มันงดงามเหลือจะประมาณได้

๗

ท่านอาจไม่สนใจเรา

แต่เราสนใจท่าน

ด้วยนี้เองคือ จิตต่อจิต

จิตดวงเล็ก ใฝ่หา จิตดวงใหญ่กว่า

ปรัชญาฮินดูกล่าวว่า

เป็นหน้าที่ของ อาตมัน

ที่จะใฝ่หา ปรอาตมัน

 

๘

หากจิตดวงใหญ่ มองจิตดวงเล็ก ก็คงมองเห็น ความเป็นส่วนตัว อย่างเหลือเกิน

เข้าใจได้ แต่ก็ไร้สาระเหลือเกิน

เหมือนที่ฉันมองลงไป ในโรงละครแห่งนั้น มองดูชาวฮ่องกงทั้งโรงละคร กำลังมีอารมณ์ร่วม มีความซึ้ง ความสนุกสนาน แต่ก็เป็นสภาวะส่วนตัว

เปรียบเทียบกับห้องประชุมสมัชชาใหญ่ ของ UN ที่มาประชุมกัน

ครุ่นคิด หาทางแก้ปัญหาใหญ่หลวงของโลก

ในบรรยากาศนั้น ทุกคนต้องทำตัวให้ดีที่สุด

คงไม่มีใคร กล้าเป็นผู้ร้าย

แต่ละคน เกิดปัญญา ยอมรับกฎหมายสากล มีความลุ่มลึก ด้วยเพราะมันเป็นบรรยากาศของจิตดวงใหญ่

๙

ปัญหาอยู่ตรงที่ เวลากลับบ้าน

ความเป็นส่วนตัวก็กลับคืนมา

เย่อหยิ่ง หงุดหงิด เห็นแก่ตัว ปากหมา

กลับมาเป็น จิตดวงเล็ก