‘เรื่องเดิมๆ’

 

เช้ามืด

สายฝนที่เริ่มโปรยตั้งแต่ช่วงบ่ายเมื่อวานและตกหนักอย่างจริงจังตอนพลบค่ำ ตกหนักสลับเบาตลอดทั้งคืน และหยุดตอนใกล้ฟ้าสว่าง เช้าตรู่วันนี้ ป่าทั่วบริเวณจึงถูกห่มคลุมด้วยสายหมอกหนา

หลังจากแห้งแล้งอบอ้าวมาเป็นเวลานาน สายฝนนำพาความชุ่มชื้นกลับมาแล้ว

เช้าวันนี้ ผมจึงอยู่ในบรรยากาศอันสดใสกว่าทุกๆ วัน

นกพญาไฟส่งเสียง วิ้ด! วิ้ด! ตัวผู้สีแดงสดใส ขณะตัวเมียก็ไม่น้อยหน้า ขนสีเหลืองเด่นชัด โดยเฉพาะเวลาเกาะอยู่บนกิ่งไม้แห้ง

ดูเหมือนเป็นช่วงเวลาที่เหล่านกเข้าใกล้ชิดกันมากขึ้น นกตัวผู้มีขนสดใส ส่งเสียงเจื้อยแจ้วในฤดูแล้ง นับได้ว่าเป็นช่วงเวลาแห่งความรัก พวกมันเลือกที่จับคู่สร้างรังวางไข่ตอนนี้ เพื่อลูกจะได้เกิดมาในช่วงเวลาต้นฤดูฝนซึ่งมีอาหารอุดมสมบูรณ์

แต่คล้ายกับว่า นกต่างๆ ยังไม่เริ่มลงมือสร้างรังอย่างจริงจัง

อาจด้วยเหตุผลว่า ปีนี้ความแห้งแล้งทวีขึ้นมาก เริ่มแล้งมาตั้งแต่กลางปีก่อน บางทีอาจเป็นเวลาของไฟป่าที่จะกลับมาอีกครั้ง

 

ใบไม้ร่วงหล่นบนพื้นหนาทึบ นี่เป็นวิธีหนึ่งที่ต้นไม้ใช้เพื่อช่วยปกคลุมพื้นไม่ให้ความชื้นระเหยไปกับแสงแดดเร็วนัก

แม้ว่าใบไม้ที่ร่วงหล่นและถูกทับถมเป็นชั้นๆ จะมีการย่อยสลายไปส่วนหนึ่งแล้ว ในส่วนที่เหลือก็ยังเป็นเชื้อเพลิงชั้นดี

แต่เป็นอย่างที่เรารู้ดีว่า หากไฟป่ามาถึง ต้นเต็งต้นรัง อันเป็นไม้ส่วนใหญ่ในบริเวณนี้ มีเปลือกหนาพอที่จะรับมือกับเปลวไฟอันร้อนแรงได้บ้าง

ไฟป่าทำให้ดูเหมือนทุกสิ่งวอดวายหายไปพร้อมกับเปลวไฟ ทุกสิ่งถูกเผาผลาญ ต้นไม้เหลือเพียงกิ่งก้าน และตอดำๆ

ในช่วงเวลาไม่เกินสองสัปดาห์ ท่ามกลางพื้นซึ่งถูกปกคลุมด้วยเถ้าดำ พืชประเภทปรง แทรกเถ้าดำนั่นขึ้นมาก่อน หลังจากนั้น หญ้าแรกเกิดที่เราเรียกว่า ระบัด ก็ตามมา ไม่นานจะขึ้นคลุมเถ้าดำนั่นจนหมด

ในด้านหนึ่ง ไฟป่าคือเพลิงร้อนแรง เผาผลาญทุกสิ่ง

แต่อีกด้านความรัอนแรงนี่เองสร้างอาหารที่เหล่าสัตว์ป่ารอคอย

 

แม้แต่ในขณะที่ไฟโหมกระหน่ำ นกจับแมลงหลายชนิดอยู่ในอาการเริงร่า แมลงต่างๆ บินขึ้นจากพื้นหนีเปลวเพลิง เปิดโอกาสให้นกแซงแซว ซึ่งมีความว่องไว รวมทั้งปรับวิธีการบินให้เป็นจังหวะเดียวกับแมลง โฉบจับได้ง่าย

หลังไฟป่าผ่านพ้น แมลงเข้าไปแอบซ่อนอยู่ภายในลำต้นไม้ ก็ใช่ว่าจะหลบพ้นจากบรรดานกหัวขวาน เสียงเคาะไม้ดังขึ้นตลอดเวลา

นกหัวขวานใช้วิธีเอาปากแข็งๆ เคาะลำต้นไม้ จากนั้น ก็เอาหัวแนบลำต้นเพื่อฟังเสียงแมลงเคลื่อนไหว ก่อนใช้ลิ้นอันยาวและปลายลิ้นมียางเหนียวสอดเข้าในลำต้นไม้ คว้าแมลงออกมาได้

สิ่งที่จะสูญเสีย หากไฟมาเยือน คือรังนกที่มีไข่ รวมทั้งลูกเล็กๆ ย่อมจะถูกเผาไปด้วย

นี่เป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ในปีนี้เหล่านกต่างๆ คล้ายจะยืดเวลาวางไข่ออกไปอีกสักระยะ

 

สายฝนทำให้กองไฟและฟืนเปียกชุ่ม ขี้เถ้าจับตัวเป็นก้อน ผมต้องขยับท่อนฟืนแรงๆ หักเศษไม้เล็กๆ และใช้มีดถากด้านนอกของฟืนที่เปียกชื้นออกบ้าง เทียนเล่มเล็กจุดข้างล่าง สานเศษไม้เล็กๆ ไว้ด้านบน สักพักไฟเริ่มติด ผมดึงเทียนออกไว้ใช้ครั้งต่อไป

ต้มน้ำชงโกโก้

บรรยากาศเช้านี้สดชื่น และดี จนกระทั่งผมหาข้ออ้างกับตัวเองเพื่อยังไม่ออกจากแคมป์ อ้อยอิ่งอยู่บนเก้าอี้ตัวเล็ก จิบโกโก้ ฟังนกพญาไฟส่งเสียง

ห่างจากแคมป์ไปในระยะการเดินครึ่งชั่วโมง มีซากกวางที่หมาไนฝูงหนึ่งล้มไว้ ซากเหลือเพียงกระดูกท่อนโตๆ ในสัปดาห์ที่แล้วผมใช้เวลาสามวันกับการเฝ้าดูหมาไน และซากอันเป็นผลงานของพวกมัน

หมาไนใช้ซากอย่างคุ้มค่า กระดูกท่อนโตเหล่านี้ จะเป็นหน้าที่ของเม่นเข้ามาจัดการ

เกือบ 10 โมงเช้า ผมออกจากแคมป์ ฝนเมื่อคืนตกลงมาจำนวนไม่น้อย แต่ในยามแล้ง และฝนทิ้งช่วงไปนานแบบนี้ น้ำฝนซึมหายลงไปใต้ดินอย่างรวดเร็ว

การเดินไปตามด่านที่ใบไม้เปียกชื้น ทำให้เดินได้โดยไม่เกิดเสียง และมีความนุ่มเท้า

ที่ซาก และบริเวณโดยรอบว่างเปล่า งานของหมาไนเสร็จสิ้นลงอีกครั้ง

บนด่านมีรอยตีนหมาไน ผมเดินไปบนเส้นทางเดียวกับพวกมัน

 

ทุกครั้งที่เดินไป บนด่านที่มีรอยตีนสัตว์ป่าเดินไปล่วงหน้า ผมเห็นอย่างหนึ่ง รอยตีนพวกมันดูมั่นคงชัดเจน แม้ในตอนลุยฝ่าไปบนทางรกทึบ หรือลื่นไถล

ร่องรอยต่างๆ ของสัตว์ป่า มองได้ด้วยสายตา

ผมใช้เวลาในป่ามานานพอสมควร ไม่มีเรื่องราวใหม่ ๆ

ในป่ามีเพียงเรื่องราวเดิมๆ ที่จะเป็นบทเรียนใหม่

“เรื่องเดิมๆ” ที่จะเห็นได้ด้วยหัวใจ •

 

หลังเลนส์ในดงลึก | ปริญญากร วรวรรณ

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022