ในที่สุดประตูบานแรกสู่อวสานของคุณประยุทธ์ จันทร์โอชา ก็เกิดขึ้นอย่างไม่มีใครตั้งตัว

เพราะย้อนไปก่อนเวลาเที่ยงเศษๆ ของวันที่ 24 สิงหาคม คนไทยทั้งประเทศล้วนไม่คาดคิดว่าคุณประยุทธ์จะถูกศาลสั่งให้หยุดปฏิบัติหน้าที่นายกฯ และพูดตรงๆ คือคนส่วนใหญ่คิดว่าคุณประยุทธ์คงหลุดคดีอีกเหมือนเคย

ด้วยคำตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญ ประเทศไทยกำลังเข้าสู่วันใหม่ที่คุณประยุทธ์หายวับไปเฉยๆ จนกว่าศาลรัฐธรรมนูญจะพิจารณาปัญหาดำรงตำแหน่งครบ 8 ปีเสร็จสิ้น

คำแถลงของศาลระบุว่าให้คุณประยุทธ์ชี้แจงปัญหานี้ภายใน 15 วัน จากนั้นเป็นเรื่องของศาลที่จะฟังหลักฐานจนตัดสินคดี

ไม่มีกฎหมายกำหนดว่าศาลรัฐธรรมนูญมีกรอบเวลาในการตัดสินคดีกี่วัน แต่เท่าที่ผมรับทราบมา ระยะเวลาในการพิจารณาเรื่องนี้อยู่ที่ 1 เดือนเป็นอย่างน้อย นั่นหมายความว่า ศาลน่าจะใช้เวลาอีก 15 วันในการพิจารณาคำชี้แจงของคุณประยุทธ์ก่อนที่จะมีคำตัดสินออกมาจริงๆ

เมื่อคำนึงว่าศาลสั่งคุณประยุทธ์หยุดปฏิบัติหน้าที่ตั้งแต่วันที่ 24 สิงหาคม นั่นเท่ากับว่าคุณประยุทธ์จะไม่มีโอกาสเข้าทำเนียบและยุ่งเกี่ยวกับการบริหารราชการต่างๆ จนถึง 24 กันยายนเป็นอย่างน้อย

จึงเป็นครั้งแรกในรอบ 8 ปีที่คนไทยจะไม่เห็นภาพหรือได้ยินเสียงคุณประยุทธ์อีกเลย

แม้คุณวิษณุ เครืองาม จะชี้ช่องว่าคุณประยุทธ์ยังเข้าทำเนียบ, ประชุมคณะรัฐมนตรีและปฏิบัติหน้าที่ในฐานะรัฐมนตรีกลาโหมได้ แต่ในความเป็นจริงนั้นคุณประยุทธ์ไม่มีทางเข้าทำเนียบหรือคณะรัฐมนตรีด้วยช่องทางนี้แน่ๆ คำตัดสินศาลจึงทำให้คุณประยุทธ์หลุดจากทำเนียบอย่างไม่มีใครเชื่อเลย

คำตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญสมเหตุสมผลทางกฎหมายอย่างที่ควรเป็น เพราะเมื่อคุณประยุทธ์ดำรงตำแหน่งนายกฯ ครบ 8 ปีจริงๆ แต่มีการตีความให้คุณประยุทธ์เป็นนายกฯ ได้ถึง 13 ปีจนถึงปี 2570 ก็เท่ากับอำนาจรัฐเกิดปัญหานิติฐานะทันทีที่ถึงวันที่ 24 สิงหาคม หรือการใช้อำนาจจะมีปัญหาทันที

ไม่ว่าคุณประยุทธ์จะต้องยุติการเป็นนายกฯ ในวันที่ 24 สิงหาคม 2565 หรือเป็นต่อไปได้ถึง 24 สิงหาคม 2570 นิติฐานะที่คลุมเครือย่อมทำให้อำนาจรัฐคลุมเครือจนเกิดภาวะกระอักกระอ่วนทางอำนาจทั้งประเทศ คำสั่งให้คุณประยุทธ์หยุดปฏิบัติหน้าที่จึงทำให้ปัญหาอำนาจรัฐที่คลุมเครือยุติลง

ด้วยคำตัดสินของศาล นิติฐานะของคุณประยุทธ์กลับไปเป็นปัญหาของคุณประยุทธ์ อำนาจรัฐไทยในระยะเวลาอย่างน้อย 1 เดือนแยกขาดจากคุณประยุทธ์ รักษาการนายกฯ กลายเป็นคุณประวิตร วงษ์สุวรรณ ส่วนคุณประยุทธ์จะตกนรกหรือขึ้นสวรรค์อย่างไรก็ไม่กระทบกับประเทศไทย

ปัญหาคืออนาคตของคุณประยุทธ์ต่อจากนี้จะเป็นอย่างไร

ไม่ว่าจะมองในแง่มุมไหน คำสั่งศาลให้คุณประยุทธ์หยุดปฏิบัติหน้าที่คือจุดเปลี่ยนทางการเมืองครั้งใหญ่ของประเทศไทย คุณประวิตรใช้อำนาจแทนคุณประยุทธ์ 1 เดือน ขณะที่คุณประยุทธ์กลายเป็นลุงแก่ๆ ที่ไม่มีอำนาจในมือเลยอย่างน้อย 1 เดือน ซึ่งมีโอกาสจะต่อเนื่องยาวไปอีกตลอดกาล

ในแง่นี้ คุณประยุทธ์กำลังพาตัวเองเข้าสู่หลุมดำที่มืดมิดที่สุดของการเมืองไทย เพราะ 23 สิงหาคมคือวันที่คุณประยุทธ์เป็นนายกฯ ครบ 8 ปี นั่นเท่ากับทันทีที่เข็มนาฬิกาเดินหน้าสู่วินาทีแรกของวันที่ 24 สิงหาคม คุณประยุทธ์ต้องพ้นจากตำแหน่งตามกติกาที่คุณประยุทธ์กำหนดอย่างไม่มีทางบิดพลิ้วได้เลย

อย่างไรก็ดี คุณประยุทธ์ไม่ยอมออกจากจากตำแหน่งนายกฯ ตามบทบัญญัติที่กำหนดในรัฐธรรมนูญ ไม่ยื่นเรื่องให้ศาลรัฐธรรมนูญตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายในการเป็นนายกฯ เกินกำหนด ส่วนลูกน้องคนโปรดคุณประยุทธ์ถึงขั้นประกาศจัด “ม็อบชนม็อบ” คนที่เห็นว่าคุณประยุทธ์อยู่ครบ 8 ปี

พูดแบบสั้นที่สุด คุณประยุทธ์ไม่เพียงแต่จะไม่เลือกเส้นทางของการลาออกจากตำแหน่งนายกฯ ดีๆ แต่ยังมองข้ามความชอบด้วยกฎหมายในการเป็นนายกฯ ต่อ ขณะเดียวก็ยังถึงขั้นที่ลูกน้องออกมาข่มขู่ประชาชนขั้นระบุว่าพร้อมสร้างสถานการณ์แบบรัฐประหาร 2557 อีกที

 

ด้วยข้อเท็จจริงที่คุณประยุทธ์เป็นนายกฯ ครบ 8 ปีแล้วจริงๆ ไม่ว่าศาลรัฐธรรมนูญจะพิจารณาเรื่องคุณประยุทธ์ครบ 8 ปีอย่างไร สิ่งที่เกิดขึ้นไปแล้วแน่ๆ ก็คือคุณประยุทธ์ทำให้ประชาชนเห็นความไม่รู้จักพอ ความต้องการอยู่ในอำนาจไม่รู้จักจบสิ้น และการทำทุกทางให้ตัวเองได้เป็นนายกฯ ต่อไป

คุณประยุทธ์อาจคิดว่าต้วเองมีสิทธิเป็นนายกฯ ต่อหลังเวลาผ่านไป 1 เดือน แต่ต่อให้ศาลตัดสินให้คุณประยุทธ์มีโอกาสเป็นนายกฯ เกินกว่าเพดานที่กฎหมายกำหนดไว้ 8 ปี คุณประยุทธ์ก็ไม่มีวี่แววว่าจะไขว่คว้าโอกาสนั้นให้ตัวเองเป็นนายกฯ อีกรอบตามแผนการที่วางไว้อย่างฉ้อฉลได้แม้แต่นิดเดียว

คุณประยุทธ์ยึดอำนาจด้วยกระบอกปืน จากนั้นก็เขียนกติกาให้การเลือกตั้งเป็นเพียงการจัดฉากว่าคุณประยุทธ์มีอำนาจโดยความยอมรับของประชาชน ถัดจากนั้นก็คือการตั้งพรรคการเมืองโดยดูด ส.ส.จากพรรคอื่นไปพรรคของคุณประยุทธ์ให้มากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นพลังประชารัฐหรือรวมพลัง

แน่นอนว่าอำนาจของคุณประยุทธ์มีเสาหลักอยู่ที่ทหาร-กระบวนการยุติธรรม-องค์กรอิสระ แต่ทั้งหมดนี้เป็นอำนาจที่คุณประยุทธ์ใช้ “เครือข่าย” ปกครองและบังคับประชาชน ไม่ใช่อำนาจที่วางอยู่บนความยอมรับของประชาชนจริงๆ อย่างสภาผู้แทนราษฎรและพรรคการเมือง

ถ้าคุณประยุทธ์อยากเป็นนายกฯ จากปีที่ 8 ไปปีที่ 13 หรือปี 2570 คุณประยุทธ์ต้องได้ความสนับสนุนของ ส.ส.และพรรคการเมืองระดับที่ไม่น้อยกว่าปี 2557 และ 2562

ซึ่งเป็นเรื่องยากเหลือเกิน

หากยอมรับว่าคุณประยุทธ์ในปี 2557 และปี 2562 อยู่ในช่วงขาขึ้นของความนิยมทางการเมือง คุณประยุทธ์ในปี 2565 กลับเป็นช่วงที่ความนิยมตกต่ำเป็นขาลงไม่หยุดยั้ง ไม่ว่าจะวัดจากความรู้สึกนึกคิดของประชาชนในชีวิตประจำวันจริงๆ หรือจะโดยการสำรวจความเห็นของโพลต่างๆ ก็ตาม

นิด้าโพลคือหนึ่งในโพลที่แสดงความตกต่ำของคุณประยุทธ์ได้อย่างดี เพราะไม่ว่าจะเป็นการสำรวจเรื่องคุณประยุทธ์ไม่ควรเป็นนายกฯ เกิน 8 ปี, การเลือก ส.ส.บัญชีรายชื่อจากฝ่ายค้าน หรือความไม่ต้องการให้ 3 ป.ยุ่งกับรัฐบาล ทั้งหมดนี้คือภาพสะท้อนการ “ไม่เอาประยุทธ์” อย่างสมบูรณ์

ตรงข้ามกับปี 2562 ที่คุณประยุทธ์เป็นขาขึ้นจนพรรคการเมืองเชื่อว่าอยู่ฝ่ายประยุทธ์แล้วได้ตำแหน่งตอบแทน คุณประยุทธ์ในปี 2565 เป็นขาลงจนใครอยู่ฝ่ายประยุทธ์ก็พลอยถูกสังคมรังเกียจไปหมด ต้นทุนทางการเมืองของการเป็นพวกประยุทธ์จึงหนักหน่วงเหลือเกิน

เมื่อเทียบกับคุณประยุทธ์ในปี 2557 และ 2562 ที่ถูกโจมตีเรื่องไม่เป็นประชาธิปไตย คุณประยุทธ์ปี 2565 ถูกโจมตีเรื่องไม่มีผลงานทั้งที่เป็นนายกฯ 8 ปีแล้ว ฐานของการวิจารณ์คุณประยุทธ์จึงไม่ได้มีแต่ “ฝ่ายประชาธิปไตย” หรือคอการเมือง แต่ยังขยายไปสู่ประชาชนวงกว้างและคนหาเช้ากินค่ำทั่วไป

ตรงข้ามกับคุณประยุทธ์ปี 2557 และ 2562 ที่ถูกกล่าวหาใช้เรื่องสถาบันไปตอบโต้คนที่ต่อต้านรัฐประหารและรักประชาธิปไตย คุณประยุทธ์ในปี 2565 ไม่สามารถโหนเรื่องดังกล่าวไปปิดปากประชาชนที่อดอยาก, ไม่มีจะกิน, ค้าขายไม่ได้, ธุรกิจพัง, หนี้ท่วม, ตกงาน ฯลฯ เว้นแต่จะใช้เรื่องดังว่า

หนึ่งในข้ออ้างที่คุณประยุทธ์ใช้ปลุกปั่นประชาชนปี 2562 คือ “เลือกความสงบจบที่ลุงตู่” แต่ตอนนี้ข้ออ้างนี้ใช้ไม่ได้ในการปลุกระดมให้คนเลือกคุณประยุทธ์ต่อไป

เพราะแปดปีนี้ประเทศสงบราบคาบจนห้างเจ๊ง, ร้านค้าล้มละลาย, โรงแรมเลิกกิจการ และทำมาหากินฝืดเคืองจนร้างแทบทั้งเมือง

สำหรับประชาชนที่เป็นคนธรรมดาจริงๆ ไม่ใช่นักการเมืองสายเลีย, ทหารสายเกาะขอบโต๊ะ หรือเจ้าสัวแนววิ่งเต้น ประเทศที่มีคุณประยุทธ์เป็นนายกฯ คือประเทศที่ไม่มีความหวังอะไรเหลือต่อไป

การประกาศให้คุณประยุทธ์เป็นนายกฯ เท่ากับเป็นการประกาศให้ประชาชนเดินหน้าไปสู่ความตาย

ด้วยต้นทุนทางการเมืองที่ดิ่งเหวของคุณประยุทธ์ พรรคการเมืองที่สนับสนุนคุณประยุทธ์ย่อมต้องแบกรับความเหม็นเน่าที่คุณประยุทธ์ทำไปด้วย

ส่วนผู้สมัคร ส.ส.สังกัดพรรคหนุนประยุทธ์ย่อมเผชิญปัญหาว่าทำอย่างไรให้ประชาชนเลือกชีวิตที่ไร้อนาคตถึงปี 2570 ซึ่งแทบเป็นไปไม่ได้เลย

คุณประยุทธ์กำลังเข้าสู่สถานการณ์ใหม่ที่โครงสร้างพื้นฐานของอำนาจได้หลุดลอยจากคุณประยุทธ์ไปหมดแล้ว การดิ้นรนเป็นนายกฯ คือการดึงทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับคุณประยุทธ์ให้พังย่อยยับไปด้วย คำตัดสินศาลคือสัญญาณเตือนว่าอำนาจรัฐไม่จำเป็นต้องอยู่ในมือคุณประยุทธ์ตลอดไป

ไม่มีสถาบันไหนพร้อมเสี่ยงรับรองความไม่ชอบธรรมของคุณประยุทธ์ต่อไป การแยกอำนาจรัฐจากคุณประยุทธ์เพื่อรักษาอำนาจรัฐคือฉากอนาคตที่จะเกิดขึ้นเรื่อยๆ หรือเท่ากับการเปลี่ยนตัวผู้เล่นครั้งใหญ่ในฝ่ายผู้มีอำนาจจะเกิดขึ้นในอีกไม่นาน

สำหรับคุณประยุทธ์แล้ว ทางเลือกตอนนี้มีแค่จะออกจากอำนาจไปอย่างสงบ หรือจะออกแบบมีเรื่องกับทุกฝ่ายทั้งที่เป็นประชาชนและคนมีอำนาจด้วยกัน

ถ้าคุณประยุทธ์เข้าใจประเด็นนี้ บทสรุปที่ดีที่สุดคือเตรียมตัวเก็บของจากทำเนียบได้เลย

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022