บทความพิเศษ

ฟ้า พูลวรลักษณ์

 

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๑๑๐)

 

๑

จักรเย็บผ้า

คอมพิวเตอร์

สองสิ่งนี้เหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งคือ ตอนแรก พวกมันเป็นสิ่งใหม่ ครั้งกาลเวลาผ่านไป ก็กลายเป็นสิ่งเก่า

ตอนมันเป็นสิ่งใหม่ มนุษย์ก็จะหวาดกลัว สับสน ลังเล พิศวง

ครั้งมันเป็นสิ่งเก่า มันก็อยู่ตรงนั้น เป็นของล้าสมัย ไม่มีใครไปสนใจมันอีกแล้ว

๒

ในอีกราว ๓๐ ปีข้างหน้า คอมพิวเตอร์จะเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ กลายเป็น Quantum Computer ซึ่งฉันเองก็ไม่อาจเข้าใจมันได้ รู้แต่ว่ามันยากขึ้น ลึกซึ้งขึ้น ซับซ้อนขึ้น

แปลกใจแต่ว่า ทำไมอิเล็กตรอนเพียงเม็ดเดียว ช่างมีอานุภาพได้ถึงขนาดนี้

๓

สิ่งนี้มาแน่ เพราะว่าทุกวันนี้ ชีวิตของเราอยู่ในอินเตอร์เน็ต ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลเกี่ยวกับการเงิน การงาน โซเชียล สุขภาพ และอื่นๆ รวมกันเป็นหนึ่งชีวิตของเรา

คาดว่าในราวสิบปีข้างหน้า ข้อมูลเหล่านี้จะถูก hack อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เราไม่อาจปกป้องมันได้ หากคอมพิวเตอร์ยังคงเดิม มันจึงต้องเปลี่ยนแปลง

และการเปลี่ยนแปลงนี้จะทำให้ Code ทั้งหมดได้รับการปกป้อง

๔

แต่ความแปลกของ Quantum Computer คือ มันทำให้โลกนี้ปลอดภัยขึ้น แต่ก็อันตรายขึ้นด้วย อันนี้เป็นไปตามคำจำกัดความของควอนตัม ซึ่งหมายถึงบวกและลบในขณะเดียวกัน ชีวิตของเราในวันข้างหน้า จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ ที่จะปลอดภัยขึ้นและตกอยู่ในอันตรายมากขึ้นด้วย

๕

ฉันไม่เข้าใจว่า Quantum Computer ทำงานยังไง แต่หากมันมาถึงแล้ว และฉันยังมีชีวิตอยู่ ฉันก็จะต้องค่อยๆ ทำความคุ้นเคยกับมัน จนในที่สุด มันก็หลอมรวมกันเป็นชีวิตเดียว มันจะกลายเป็นความเข้าใจโดยปริยาย ซึ่งชีวิตที่ผ่านมาก็มักเป็นเช่นนี้

๖

จาก bit ที่เราคุ้นเคย ก็จะกลายเป็น qubit ซึ่งฉันก็อธิบายไม่ได้เหมือนกัน เพราะยังไม่คุ้นเคย หากจะคุยถึงมัน ก็ต้องอ้างอิงในเชิงวิชาการ ยาวไกล แต่ฉันตั้งใจแต่แรกแล้วว่า ให้มันมาเป็นส่วนหนึ่งชองชีวิตฉัน ขับเคลื่อนไปพร้อมกับ terminal มากมาย ที่จะผุดขึ้นมาดั่งดอกเห็ด

๗

มันจำเป็นต้องมีมา เพื่อปกป้องมนุษย์ เหมือนไฟลนก้น แต่ในขณะเดียวกัน สิ่งชั่วร้ายใดในคอมพิวเตอร์ ก็จะดำมืดยิ่งขึ้น เร้นลับยิ่งขึ้นเป็นทวีคูณ

 

๘

มีข้อสังเกตอันหนึ่งคือ สิ่งใหม่เป็นสิ่งดี แต่ไม่ใช่ทั้งหมด สมมุติทศวรรษนี้มีสิ่งใหม่สิบสิ่ง อาจจะประสบความสำเร็จห้าสิ่ง แต่ก็มีที่จะล้มเหลวห้าสิ่ง เรายังไม่รู้ว่าสิ่งไหนจะประสบความสำเร็จหรือล้มเหลว

เช่น Cryptocurrencies ฉันยังไม่รู้ว่ามันจะไปรอดหรือไม่ เพราะมันมีข้อดีชัดเจน แต่ก็มีข้อเสียร้ายแรงด้วยเช่นกัน และเพราะมันมีผลเกี่ยวกับเงิน ซึ่งกระทบมนุษย์โดยตรง ข้อดีของมันคือสะดวก รวดเร็ว ข้อเสียของมันคือ มันเป็นแหล่งฟอกเงิน และต้องใช้พลังงานมากมายในการ mining ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการสร้างมัน เท่ากับว่ามันกำลังทำลายโลก ต่อให้เปลี่ยนมาใช้ hard disc ก็มีค่าเท่ากัน เพราะต้องใช้มากมายเป็นภูเขา

๙

แต่ข้อดีข้อเสียของ Cryptocurrencies กลับแยกออกอย่างเห็นได้ชัด ในขณะที่ข้อดีข้อเสียของ Quantum Computer กลับละเอียดอ่อน แยบยล มันรวมเป็นเนื้อเดียวกัน จนเกิดความงาม น่าประหลาด แม้มองดูในวูบแรก เหมือนจะเป็นเรื่องเดียวกัน แต่มองอีกที มันไม่ใช่เลย

๑๐

หาก Cryptocurrencies ล้มเหลว จะมีคนหลายคนหมดตัว แต่บรรดาคนหัวก้าวหน้า ที่สนับสนุนสิ่งนี้ ก็จะมีสิ่งใหม่อื่นๆ มาแทนที่ พวกเขาจะลืมสิ่งนี้ไปอย่างรวดเร็ว คนหัวก้าวหน้าเหล่านี้ จึงไม่ผิดไปจากพวกงมงาย ที่เชื่อในหลวงปู่ หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่ให้โชคลาภ

ความต่างคือ โอกาสของความสำเร็จของสิ่งใหม่ จะสูงกว่าคำทำนายของหลวงปู่

 

๑๑

น่าประหลาดไหม ที่คนหัวก้าวหน้าเหล่านี้ กลับมาเหมือนพวกงมงาย ซึ่งแตกต่างจากพวกเขาอย่างสุดกู่ เหมือนอยู่กันคนละฟากทวีป ความเหมือนกันนี้ เกิดจากความมหัศจรรย์ของความโค้งของ Quantum

๑๒

หากฉันเรียนมหาวิทยาลัยได้ในปีที่ฉันอายุ ๘๐ ปี สิ่งที่สำคัญในชีวิตมหาวิทยาลัย คือตัวชีวิตเอง ซึ่งก็คือการใช้ชีวิต การเข้าสังคม การมีเพื่อน หากไม่มีสิ่งนี้เลย การเรียนหนังสือในมหาวิทยาลัยก็คือ การเปลี่ยนความรู้บางส่วนให้กลายเป็นวิชาการ ซึ่งโดยตัวมันเอง แม้จะยากพอควร และมีความหมายพอควร แต่ก็ไม่คุ้มกันเลย ต่อเมื่อมีการใช้ชีวิต มีการเข้าสังคม มีเพื่อน จึงจะคุ้มค่า

แต่ทว่า สิ่งนี้ทำไม่ได้ เพราะในวัย ๘๐ ฉันอ่อนล้าเกินกว่าจะมีเพื่อนใหม่ได้ เท่ากับว่าฉันถูกปิดกั้นเรียบร้อยแล้ว หนังจบตั้งแต่ยังไม่เริ่ม

นี้เป็นอีกอาการหนึ่งของความโค้งแห่ง Quantum มันคือจบตั้งแต่ยังไม่ได้เริ่ม