ถามว่า พล.ต.จำลอง ศรีเมือง เป็นคนคนเดียวหรือไม่ ถามว่า นายสนธิ ลิ้มทองกุล เป็นคนคนเดียวหรือไม่ ถามว่า นายสุเทพ เทือกสุบรรณ เป็นคนคนเดียวหรือไม่

ตอบได้เลยว่า ใช่

แต่สงสัยหรือไม่ว่า เมื่อ นายสนธิ ลิ้มทองกุล ร่วมกับ พล.ต.จำลอง ศรีเมือง จัดตั้ง “พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย” ขึ้น ก็สามารถก่อให้เกิดการเคลื่อนไหวอย่างชนิด สนั่นฟ้า ก้องแผ่นดิน

มีส่วนอย่างสำคัญนำไปสู่การโค่นรัฐบาลพรรคไทยรักไทย

ต้องยอมรับว่า รัฐประหารเมื่อเดือนกันยายน 2549 ที่นำโดย พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน ทั้ง พล.ต.จำลอง ศรีเมือง และ นายสนธิ ลิ้มทองกุล มีส่วนร่วมด้วย

ในฐานะ “ปูทาง” และสร้าง “เงื่อนไข”

เช่นเดียวกับบทบาทและความหมายของ นายสุเทพ เทือกสุบรรณ ผ่านการจัดตั้ง “กปปส.” ได้นำไปสู่เงื่อนไขให้รัฐประหารเมื่อเดือนพฤษภาคม 2557 ประสบผลสัมฤทธิ์และก่อให้เกิด คสช. และรัฐบาลอย่างที่เห็นในปัจจุบัน

มองอย่างปัจเจก พล.ต.จำลอง ศรีเมือง ก็ดี นายสนธิ ลิ้มทองกุล ก็ดี นายสุเทพ เทือกสุบรรณ ดำรงอยู่ในลักษณะ “คนคนเดียว”

แต่ก็เป็น “คนคนเดียว” ที่มี “ความหมาย” ในทางการเมือง

ฐานทาง สังคม
ของคนคนเดียว

หากมองจากกระบวนการในทางประวัติศาสตร์ สถานะแห่ง นายปรีดี พนมยงค์ สถานะแห่ง นายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ก็เริ่มต้นจากความเป็นคนคนเดียว

เหมือน พล.ต.จำลอง ศรีเมือง

เหมือน นายสนธิ ลิ้มทองกุล ตลอดจนเหมือน นายสุเทพ เทือกสุบรรณ

แต่ที่ไม่ควรมองข้ามก็คือ นายปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้นำนักเรียนไทยในปารีสและในยุโรป เป็นอาจารย์สอนกฎหมาย และเป็นเลขานุการคณะกรรมการร่างกฎหมาย มีลูกศิษย์ลูกหามากมายกระทั่งดำรงอยู่ในฐานะผู้นำสายพลเรือนของ “คณะราษฎร”

ก่อนสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อเดือนมิถุนายน 2475

เช่นเดียวกับ นายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ซึ่งเป็นนักเรียนทุนของรัฐบาลไปศึกษาที่มหาวิทยาลัยลอนดอนแห่งประเทศอังกฤษ เมื่อเกิดสงครามและไทยถูกดึงเข้าร่วมกับฝ่ายอักษะ ก็อาสาเข้าร่วมกับขบวนการเสรีไทย ดำเนินการต่อสู้เพื่อกู้ชาติกระทั่งกลายเป็นเงื่อนไข 1 ให้ไทยได้รับการยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่งของฝ่ายสัมพันธมิตรในการต่อสู้กับฝ่ายอักษะ

ยิ่งเมื่อเข้ารับราชการในกระทรวงการคลัง สำนักงบประมาณ และดำรงตำแหน่งเป็นผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย เกียรติภูมิในทางสังคมยิ่งได้รับการยอมรับ นับถือ เชื่อมั่นศรัทธา

การดำรงอยู่ของ นายปรีดี พนมยงค์ จึงมีความหมายแม้จะเป็นเพียงคนคนเดียว

การดำรงอยู่ของ นายป๋วย อึ๊งภากรณ์ จึงมีความหมายแม้จะเป็นเพียงคนคนเดียว

ตรวจสอบ เกียรติภูมิ
จากการลงมือ ปฏิบัติ

ไม่ว่า นายปรีดี พนมยงค์ ไม่ว่า นายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ไม่ว่า พล.ต.จำลอง ศรีเมือง ไม่ว่า นายสนธิ ลิ้มทองกุล ไม่ว่า นายสุเทพ เทือกสุบรรณ

สังคมจะ “ตรวจสอบ” บทบาทและความหมายของเขาอย่างไร

บรรทัดฐาน 1 เราอาจตรวจสอบจากการแสดงออกของเขาโดยการพูด โดยการเขียน ถือว่านี่คือส่วนหนึ่งอันเป็นเงาสะท้อนในทางความคิด

เขาเป็นคนแบบไหน อย่างไร พอจะเข้าใจได้

กระนั้น คำพูด หรือข้อเขียน ก็อาจจะเสมอเป็นเพียงการแสดงออกในลักษณะเปลือกนอก หรือเพื่อเป้าหมายอย่างใดอย่างหนึ่ง ตามแต่เงื่อนไข ปัจจัย

บรรทัดฐาน 1 ซึ่งจะชี้ขาดอย่างแท้จริงอยู่ที่การลงมือทำ นั่นก็คือ “การปฏิบัติ”

ในทางพระ หลักแห่งพุทธธรรมดำเนินไปบนพื้นฐานสำคัญ 3 อย่าง 1 ปริยัติ 1 ปฏิบัติ และ 1 ปฏิเวธ จะขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไปมิได้

ความเข้าใจทางปริยัติจะลึกซึ้งก็โดยการลงมือปฏิบัติจึงจะบรรลุสู่ปฏิเวธได้

หากศึกษากระบวนการของ พล.ต.จำลอง ศรีเมือง กระบวนการของ นายสนธิ ลิ้มทองกุล กระบวนการของ นายสุเทพ เทือกสุบรรณ เราจะเข้าใจได้ในแต่ละขั้นตอนแห่งปริยัติ

การปฏิบัติเป็นการตรวจสอบปริยัติได้อย่างดี

แต่การปฏิบัติจะถูกต้องและมีความสมบูรณ์อย่างครบถ้วนมากเพียงใดก็ต้องพิจารณาจากผลอันเกิดจากปฏิเวธ

ในที่สุดแล้วจะเป็น “ผลดี” หรือว่าเป็น “ผลเสีย”

คนต้องคนให้ทั่ว
ตั้งแต่หัวจนถึงตีน

จากนี้จึงเห็นได้ว่าคนคนหนึ่งดำรงอยู่ได้ทั้งในสถานะแห่งความเป็น “คนคนเดียว” ขณะเดียวกัน ก็ดำรงอยู่ได้ทั้งในสถานะที่สามารถส่งผลสะเทือนในทางสังคม

เหมือนกับที่ “พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย” หรือ “กปปส.” ได้ก่อมาแล้ว

ทำให้สถานะแห่งความเป็น “คนคนเดียว” ของไม่ว่า พล.ต.จำลอง ศรีเมือง ไม่ว่า นายสนธิ ลิ้มทองกุล ไม่ว่า นายสุเทพ เทือกสุบรรณ ดำรงอยู่เป็นอย่างสูง

ดำรงอยู่อย่างมากกว่าความเป็น “คนคนเดียว”

กระนั้น สถานะและบทบาทของ “คนคนเดียว” ก็ต้องประเมินอีกว่า การกระทำอันอึกทึกครึกโครมของเขาที่ก่อให้เกิดการเคลื่อนไหว เปลี่ยนแปลงภายในสังคมแวดล้อมอยู่โดยรอบของเขาเป็นผลดี หรือว่าเป็นผลเสีย

ก็ต้องวัดจากผลและแรงสะเทือนที่มีต่อสังคม ที่มีต่อส่วนรวม

เรื่องของ “คนคนเดียว” จึงมิได้หมายความว่าจะเป็นผลต่อ “คนคนเดียว” ตรงกันข้าม สามารถส่งผลกระทบต่อสังคมได้อย่างกว้างขวาง

นั่นก็ขึ้นอยู่กับว่า บทบาทของ “คนคนเดียว” ดำรงอยู่อย่างไร