เจ้าดารารัศมี พระราชชายาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระกรุณาธิคุณต่อชาวล้านนาในห้วงเวลา 100 ปีที่ผ่านมาในหลายๆ ด้าน

อาทิ ด้านการศึกษา ด้านบริหารการปกครอง ด้านการพระศาสนา ด้านการฟื้นฟูศิลปวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิตต่างๆ ฯลฯ

ด้วยคุณูปการอันคณานับนี้ พสกนิกรชาวเชียงใหม่และชาวล้านนาจากหลากหลายองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชน ประกอบด้วย สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ศูนย์วัฒนธรรมเชียงใหม่ บจก. อนุสารเชียงใหม่ กลุ่มหน่อศิลป์ และเครือข่ายเชียงใหม่เขียว สวย หอม จึงได้พร้อมใจกันจัดกิจกรรมเพื่อร่วมรำฦกและเชิดชูพระเกียรติคุณของพระองค์ท่านในปีที่ผ่านมาภายใต้โครงการชื่อ “ดารารัศมีรำฦก” ครั้งที่ 1

และในพุทธศักราช 2562 นี้เป็นการจัดกิจกรรมดังกล่าวอย่างต่อเนื่องเป็นครั้งที่ 2 โดยกำหนดจัดระหว่างวันที่ 11-12 ธันวาคม 2562

ดิฉันในฐานะคณะทำงานผู้ร่วมวางแผนโครงการ ขออนุญาตนำเสนอกำหนดการทั้งสองวัน ประชาสัมพันธ์ให้ผู้สนใจได้รับทราบเพื่อตัดสินใจรีบลงทะเบียนด่วน เพราะรับจำนวนจำกัด

 

เสวนาวิชาการ “ดารารัศมี รำฦก ครั้งที่ 2”

วันพุธที่ 11 ธันวาคม 2562 ณ ห้องประชุม 1 อาคารรวมและบัณฑิตศึกษา สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เวลา 08.30-09.00 น. ลงทะเบียน

เวลา 09.00-09.30 น. พิธีเปิด โดย

รองศาสตราจารย์ ดร. วรลัญจก์ บุณยสุรัตน์ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวรายงานถึงวัตถุประสงค์การจัดงาน

คุณเจ้าดารารัตน์ ณ ลำพูน ประธานมูลนิธิเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้านายฝ่ายเหนือ ประธานในพิธีกล่าวเปิดงาน

ผู้ดำเนินรายการ ดร.สุวิภา จำปาวัลย์ นักวิจัยสถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เวลา 09.30-11.00 น. เสวนาหัวข้อ “พระอัจฉริยภาพด้านดนตรีของเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ”

วิทยากร : ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ พูนพิศ อมาตยกุล

ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ นักวิชาการด้านดนตรีวิทยา ที่ปรึกษาวิทยาลัยราชสุดา มหาวิทยาลัยมหิดล

ผู้ดำเนินรายการ : อาจารย์สงกรานต์ สมจันทร์

ภาควิชาดนตรีและศิลปะการแสดง มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่

เวลา 11.00-12.30 น. เสวนาหัวข้อ “สายสัมพันธ์ราชวงศ์จักรีกับเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ”

วิทยากร : ดร.พันทวี มาไพโรจน์

กองบรรณาธิการหนังสือ 100 ปียุพราชฯ ประธานชมรมคลังสมองมุสลิมเชียงใหม่

อาจารย์บรรเลง สุปี

ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดเชียงใหม่

เวลา 12.30-13.30 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน

เวลา 13.30-14.30 น. เสวนาหัวข้อ “พระตำหนักดาราภิรมย์ พระอัจฉริยภาพของเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ ด้านการออกแบบสถาปัตยกรรม”

วิทยากร : ศาสตราจารย์ ดร.บัณฑิต จุฬาสัย

ผู้เชี่ยวชาญด้านอาคารตะวันตกในสยาม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

เวลา 14.30-15.30 น. เสวนาหัวข้อ “พระจริยวัตรของเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ”

วิทยากร : อาจารย์จิรชาติ สันต๊ะยศ

อดีตภัณฑารักษ์พิพิธภัณฑ์พระตำหนักดาราภิรมย์ ผู้เขียนหนังสือเกี่ยวกับพระประวัติ เจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ อาจารย์พิเศษ มหาวิทยาลัยแม่โจ้

เวลา 15.30-16.30 น. เสวนาหัวข้อ “บทบาทของเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ ในด้านการศึกษา”

วิทยากร : รองศาสตราจารย์ ดร.เกียรติสุดา ศรีสุข

คณบดีคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เวลา 16.30-16.45 น. สรุปผลและกล่าวปิดการประชุมเสวนา “ปัจฉิมกถา” ว่าด้วย แนวทางการนำเสนอเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ สู่บุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษาและสิทธิสตรีต่อองค์การยูเนสโก

โดย รองศาสตราจารย์ ดร.วรลัญจก์ บุณยสุรัตน์ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

 

กิจกรรมทัศนศึกษา “ดาราสัญจร”

วันพฤหัสบดีที่ 12 ธันวาคม 2562

เวลา 08.30-09.00 น. ลงทะเบียน ที่ด้านทิศเหนือของหอธรรม (มีเต็นท์ใกล้อาคาร) วัดพระสิงห์ จังหวัดเชียงใหม่

เวลา 09.00-10.30 น. บรรยายนำชมสถานที่ในวัดพระสิงห์ หัวข้อ “เจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ ถวายการต้อนรับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระราชินี ในการเสด็จฯ มณฑลพายัพ”

วิทยากร : ดร.เพ็ญสุภา สุขคตะ นักวิชาการด้านโบราณคดีและประวัติศาสตร์ศิลปะ

อาจารย์เสรินทร์ จิรคุปต์ นักประวัติศาสตร์ท้องถิ่นล้านนา อดีตอาจารย์โรงเรียนปรินส์รอยแยลส์วิทยาลัย

เวลา 10.30-12.00 น. นั่งรถรางไปยังหอศิลปวัฒนธรรมเมืองเชียงใหม่ บรรยายนำชมสถานที่หัวข้อ “คุ้มเจ้าอินทวิชยานนท์ : รอยต่อของการปฏิรูปการปกครองสยาม-ล้านนา”

วิทยากร : ดร.พันทวี มาไพโรจน์

อาจารย์บรรเลง สุปี

อาจารย์ประสงค์ ปัญญาเพชร

เวลา 12.00-13.00 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน ที่อาคารห้องสมุด “ฟื้นบ้านย่านเวียง”

เวลา 13.00-15.00 น. นั่งรถรางไปยังโรงเรียนดาราวิทยาลัย บรรยายนำชมสถานที่ที่เจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ มีบทบาทสนับสนุนในด้านการศึกษาสตรี

วิทยากร : จากโรงเรียนดาราวิทยาลัย

เวลา 15.00-16.30 น. นั่งรถรางไปยังวัดแสนฝาง วัดที่เจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ ทรงอุปถัมภ์

วิทยากร : ดร.เพ็ญสุภา สุขคตะ

อาจารย์เสรินทร์ จิรคุปต์

เวลา 17.30 น. เดินกลับถึงวัดพระสิงห์ ปิดโครงการ “ดาราสัญจร”

 

หมายเหตุ “ดาราล้านนา”
สู่ดวงดาริกาสากล

เจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ เป็นพระธิดาในพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 7 และเจ้าแม่ทิพเกสร

ประสูติเมื่อวันอังคาร (ชาวล้านนาจึงนิยมใช้สีชมพูสำหรับพระองค์ท่าน) ที่ 26 สิงหาคม พ.ศ.2416 เวลา 00.30 น.เศษ ณ คุ้มหลวงกลางเวียงนครเชียงใหม่ ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของโรงเรียนยุพราชวิทยาลัย

พระองค์มีพระเชษฐา (ต่างมารดา) 6 พระองค์ พระเชษฐภคินี (ทั้งร่วมมารดาและต่างมารดา) รวม 6 พระองค์

ปี 2426 เมื่อทรงมีพระชนม์ได้ 11 ชันษา รัฐบาลสยามมีคำสั่งให้จัดงานพระราชพิธีโสกันต์ (โกนจุก) โดยรัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ พระราชทานพระกุณฑลและพระธำมรงค์เพชรเป็นของขวัญ

ต่อมาปี 2429 ได้ติดตามพระบิดาไปกรุงเทพฯ และได้ถวายตัวเข้ารับราชการฝ่ายในนับแต่นั้นมา

เมื่อพระองค์มีพระชนม์ได้ 16 พรรษา ได้ประสูติพระราชธิดาเมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2432 ทรงพระนามว่า “พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าหญิงวิมลนาคนพีสี” แต่ได้สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2435 ขณะมีพระชนม์เพียง 3 พรรษาเศษ

ตลอดเวลาที่ประทับอยู่ฝ่ายในวังหลวง เจ้าดารารัศมีได้ทรงนำขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมล้านนาไปปฏิบัติด้วย อาทิ การแต่งกายแบบชาวเหนือ โปรดการนุ่งผ้าซิ่น สวมเสื้อแขนกระบอก ห่มสไบเฉียง ไว้ผมยาวเกล้ามวย อู้กำเมือง อมเหมี้ยง เสวยข้าวนึ่งน้ำพริกหนุ่ม เล่นสะล้อซอซึง

ในขณะเดียวกันมีความสนพระทัยที่จะเรียนรู้วัฒนธรรมไทยกลางและสากล เช่น ด้านดนตรีไทย โปรดการเล่นซออู้ ซอด้วง จะเข้ ด้านนาฏศิลป์ การใช้กล้องถ่ายรูป

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องศิลปหัตถกรรมการเย็บปักถักร้อย และการทอผ้าจากแม่ครูช่างทอภูมิภาคต่างๆ จนนำภูมิปัญญาเหล่านั้นมาประยุกต์ใช้กับการพัฒนาคุณภาพผ้าทอล้านนาในคราวเสด็จกลับไปประทับเชียงใหม่เป็นการถาวรในปี 2457

ช่วงเวลา 19 ปีสุดท้ายของชีวิต ที่พระราชชายาฯ ประทับ ณ นครเชียงใหม่ พระองค์ประกอบพระกรณียกิจที่สำคัญหลายด้าน ทั้งการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม การศึกษา การเกษตร การพระพุทธศาสนา

จนกระทั่งทรงประชวรด้วยพระอาการพระปัปผาสะพิการ สิ้นพระชนม์ ณ คุ้มรินแก้ว เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2476 สิริพระชนมายุได้ 60 ปี 3 เดือน

ด้วยเหตุนี้ ทุกวันที่ 9 ธันวาคมของทุกปี ชาวเชียงใหม่และชาวล้านนาจะร่วมจัดกิจกรรมบำเพ็ญกุศลทักษิณานุประทาน ถวายแด่พระองค์ท่าน ณ สุสานหลวง วัดสวนดอก พระอารามหลวง และนับแต่ปี 2561 เป็นต้นมา ได้เพิ่มกิจกรรมการเสวนาทางวิชาการและกิจกรรมทัศนศึกษาสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับพระองค์ท่านขึ้นมาอีก 2 วัน

ซึ่งไฮไลต์ของกิจกรรมเสวนาวันที่ 11 ธันวาคมครั้งนี้ อยู่ที่ความพยายามของคณะนักวิชาการและผู้ศรัทธาในพระราชชายาฯ หลายภาคส่วน มีความประสงค์จะหารือเรื่อง แนวทางการนำเสนอเจ้าดารารัศมี พระราชชายาฯ สู่บุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษาและสิทธิสตรีต่อองค์การยูเนสโก

ว่าจะมีความเป็นไปได้มากน้อยเพียงไร ในอีก 4 ปีข้างหน้าเมื่อครบวาระ 150 ปีชาตกาลของพระองค์

สนใจเข้าร่วมโครงการ ประสานเจ้าหน้าที่เพื่อลงทะเบียน (ไม่มีค่าใช้จ่าย) โทรศัพท์ 08-7176-9893/ 08-4609-5906 รับจำนวนจำกัด วันที่ 11 เพียง 100 ที่นั่ง และวันที่ 12 เพียง 60 ที่นั่งเท่านั้น